Duket absurde, por ndonjëherë ndodh. Sapo e lamë celularin në një vend dhe dy sekonda më vonë çmendemi duke e kërkuar. Hapëm frigoriferin dhe nuk e dinim se çfarë do të kërkonim. Ne jemi duke bërë një bisedë me dikë dhe papritmas ne humbim fillin dhe ne nuk e dimë me të vërtetë se për çfarë po flisnim … A duken të njohura këto situata?
Ka shumë të ngjarë, që po, sepse këto lloj fenomenesh janë po aq të bezdisshme sa edhe të zakonshme. Po humbas kujtesën? A është kjo një e dhënë e dukshme se tashmë po vuaj nga një rënie e qartë njohëse? Në fakt, neuroshkenca e harrimit na tregon se këto situata janë krejt normale dhe se ato quhen edhe “efekti i pragut”.
Teoria e pragut apo ndryshimit të aktivitetit
Në vitin 2016, Knox College në Illinois kreu një studim për të kuptuar arsyen e këtyre harrimeve të vogla të përditshme. Një gjë që duhet të kuptojmë së pari është se truri është si një meganizëm e madh që përpiqet të fuqizojë zona të shumta njëherësh. Megjithatë, sa më shumë ta kërkojmë, aq më shumë dështon dhe nuk është sepse dëshiron, por sepse ka prioritet disa gjëra mbi të tjerët.
Shkencëtarët e kuptuan se është më e zakonshme t’i harrojmë gjërat pikërisht kur hyjmë në dhoma apo vende të tjera (duke kaluar një prag). Këto janë situata në të cilat i bëjmë vetes pyetjen klasike se “pse kam ardhur këtu?” Këto harresa lindin edhe kur kalojmë nga një aktivitet në tjetrin. Domethënë, fakti i thjeshtë i kalimit nga një detyrë në tjetrën na bën të harrojmë të parën.
Arsyeja? Truri vendos në prioritet se çfarë duhet t’i kushtojë vëmendje në çdo moment dhe kjo na bën të harrojmë atë që kemi bërë më parë, sepse interesohet vetëm për atë që do të bëjmë tani. Është çështje e kursimit të energjisë.
Pse harrojmë gjërat që sapo thamë apo bëmë? Mendja e zënë dhe problemi i konsolidimit
Nëse pyesim veten pse harrojmë gjërat që sapo kemi thënë apo bërë, ka një aspekt që duhet ta kuptojmë. Bëhet fjalë për mënyrën se si funksionon kujtesa. Është një proces shumë kompleks që kërkon që truri të kryejë tre lloje procesesh:
Kodo informacione të reja. Domethënë, duhet të mbash informacione të reja dhe për këtë ke nevojë për dy faktorë: vëmendjen dhe motivimin.
Faza e dytë është magazinimi. Truri duhet t’i përpunojë këto të dhëna dhe t’i integrojë ato në kujtesë.
Faza e fundit është rikuperimi ose evokimi. Këtu shfaqen dështimet, gabimet dhe harresa. Suksesi në evokimin e një kujtese ose një fakti të thjeshtë të kujtesës varet nga fazat e mëparshme.
Si shpjegohet kjo pse harrojmë gjërat që sapo thamë apo bëmë? Përgjigjja është e thjeshtë. Shumicën e kohës veprojmë me autopilot. Ne nuk i kushtojmë vëmendje gjërave që bëjmë ose po themi dhe kjo e bën mbajtjen e kujtesës të varfër.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
