Idealizimi i dikujt do të thotë t’i atribuosh karakteristika jashtëzakonisht pozitive dhe të injorosh aspektet e tyre negative. Është një sjellje në të cilën ne ekzagjerojmë të gjitha cilësitë pozitive të një personi dhe madje e konsiderojmë atë të përsosur. Duke idealizuar dikë, gjithashtu priremi të denigrojmë veten në krahasim me personin e idealizuar. Është e zakonshme të gjejmë veten në situata ku vendosim dikë në një piedestal, por kjo mund të jetë e dëmshme si për ne ashtu edhe për marrëdhëniet tona.
Është e rëndësishme të mbani në mend se idealizimi mund të jetë i dëmshëm si për ne ashtu edhe për marrëdhëniet tona. Duke injoruar aspektet negative të një personi, ne mund të kemi pritshmëri jorealiste dhe të ndihemi të zhgënjyer kur ato pritshmëri nuk përmbushen. Për më tepër, duke zhvlerësuar veten në krahasim me personin e idealizuar, ne mund të minojmë vetëvlerësimin tonë dhe të gjenerojmë ndjenjat e inferioritetit.
Çfarë do të thotë të idealizosh një person?
Idealizimi i dikujt përfshin atribuimin e cilësive jashtëzakonisht pozitive ndaj tij dhe neglizhimin e aspekteve të tyre negative. Kjo tendencë mund të lindë për shkak të nevojës për modele, projeksionit të aspiratave tona dhe dëshirës për siguri emocionale. Megjithatë, është e rëndësishme të jeni të vetëdijshëm për efektet negative të idealizimit dhe të kërkoni marrëdhënie të bazuara në realitet dhe pranim reciprok. Disa nga shenjat që mund të tregojnë se po idealizoni një person janë këto:
I injoroni ose nuk i supozoni të metat e tyre
Ndiheni të frikësuar nga personi
Pritshmëri të paarsyeshme
Varësia emocionale
Neglizhoni nevojat tuaja
Injoroni ndjenjat ose kufijtë tuaj
Pse i idealizojmë njerëzit?
Disa nga arsyet kryesore pse ne mund të idealizojmë një person janë si më poshtë:
Vetëvlerësim i ulët: Ndonjëherë mund të idealizojmë dikë sepse nuk kemi një perceptim të mirë për veten. Kur e nënçmojmë veten, priremi të ekzagjerojmë karakteristikat pozitive të të tjerëve, veçanërisht ato cilësi që mendojmë se na mungojnë. Si rezultat, ne mund ta shohim atë person si një person shumë të veçantë apo edhe të përsosur.
Fillimi i një marrëdhënie dashurie: Kur filloni një lidhje, është e zakonshme të idealizojmë partnerin tonë në fazat e hershme. Kjo ndodh sepse zonat më racionale të trurit tonë “fiken” kur jemi përballë dikujt që na tërheq, gjë që na bën të humbasim aftësinë tonë kritike dhe të fokusohemi vetëm në pozitiven e marrëdhënies.
Nevoja për t’u përkitur: Ndonjëherë ne idealizojmë dikë për të vërtetuar besimet, vlerat ose zgjedhjet tona, dhe për këtë arsye ndihemi më të lidhur ose të integruar në një grup. Ne shohim vetëm aspektet pozitive të atij personi, sepse ato na japin një ndjenjë rehati dhe stabiliteti.
Fantazi: Idealizimi i dikujt na lejon të shpëtojmë nga aspektet e zakonshme të jetës sonë të përditshme dhe të shijojmë një version më emocionues dhe romantik të realitetit. Duke e imagjinuar dikë si të përsosur ose më të madh, ne mund të anashkalojmë shkurtimisht pasiguritë dhe të metat tona dhe të zhytemi në një version më “interesant” të jetës.
Frika nga intimiteti: Ne gjithashtu mund të idealizojmë të tjerët si mekanizmi mbrojtës për të shmangur shfaqjen e dobësisë sonë. Idealizimi i dikujt na lejon të mbajmë një distancë emocionale dhe të shmangim shqetësimin e lidhjes së vërtetë me një person tjetër në një nivel më të thellë, më autentik.
Ndikimi i mediave sociale: Në ditët e sotme, ne vazhdimisht jemi të ekspozuar ndaj imazheve dhe historive që i prezantojnë njerëzit në mënyrën më të përsosur të mundshme. Rrjetet sociale gjithashtu mund të nxisin idealizimin dhe, mbi të gjitha, të na inkurajojnë të krahasojmë veten me të tjerët.
Kur përballeni me idealizimin, është e rëndësishme të jeni të vetëdijshëm për këtë sjellje dhe të punoni për të kultivuar marrëdhënie të bazuara në realitet dhe respekt të ndërsjellë.
Si të ndaloni së idealizuari të tjerët?
Për të ndaluar idealizimin e dikujt dhe për të shmangur efektet negative në vetëvlerësimin dhe marrëdhëniet tona, është e rëndësishme të merrni parasysh sa vijon:
Kultivoni vetëdijen: Hapi i parë është të dalloni kur jeni duke idealizuar dikë. Kushtojini vëmendje veprimeve, fjalëve dhe mendimeve tuaja, veçanërisht kur jeni përreth ose kur mendoni për personin e idealizuar. Jini më të vetëdijshëm dhe të pranishëm në këtë moment.
Pranoni cenueshmërinë tuaj: Një nga arsyet kryesore që ne idealizojmë dikë është të shmangim përballjen me dobësitë tona. Pranoni se askush nuk është i përsosur, duke përfshirë edhe veten tuaj. Duke pranuar papërsosmërinë tuaj, do të jeni më të hapur për të krijuar lidhje reale, autentike.
Mësoni të vendosni kufij: Kur idealizojmë dikë, shpesh priremi t’i kënaqim. Të mësosh të vendosësh kufij të shëndetshëm është çelësi. Jepini përparësi nevojave, dëshirave dhe mirëqenies tuaj dhe mësoni të thoni “jo” në situata që nuk ju interesojnë.
Kufizoni ekspozimin ndaj mediave sociale: Mediat sociale mund të intensifikojnë tendencën tonë për të idealizuar të tjerët duke treguar versione të kuruara dhe të filtruara të jetës së tyre. Për të shmangur këtë, merrni parasysh zvogëlimin e kohës që shpenzoni në mediat sociale ose mos ndiqni llogaritë që shkaktojnë ndjenja zilie ose idealizimi.
Përqendrohuni në rritjen tuaj personale: Në vend që të përqendroni vëmendjen tuaj tek personi i idealizuar, përqendrohuni te vetja dhe rritja juaj personale. Drejtojeni energjinë tuaj drejt zhvillimit tuaj dhe krijimit të jetës që dëshironi.
Merrni parasysh terapinë: Nëse shihni se keni tendencë të idealizoni të tjerët në mënyrë të përsëritur, mund të jetë e dobishme të kërkoni ndihmë profesionale nga një psikolog. Ata mund t’ju ndihmojnë të kuptoni arsyet e këtij modeli dhe t’ju japin mjetet për ta kapërcyer atë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
