Shkruar nga Juan Manuel Orjuela, neuropsikiatër dhe profesor i Masterit në Neuromuzikë në Agjencinë NUS
Nga Kurt Cobain dhe Amy Winehouse te Avicii dhe Sinéad O’Connor, industria e muzikës është plot me histori artistësh të jashtëzakonshëm, të cilët, pavarësisht suksesit, kanë vuajtur thellësisht nga probleme të shëndetit mendor. Rasti i tyre na kujton se fama dhe shqetësimi emocional shpesh ecin paralelisht.
Një lidhje e ndërlikuar mes krijimtarisë dhe vuajtjes
Për shumë artistë, muzika është një formë e fuqishme shprehjeje emocionale. Ajo shërben si një kanal për të përpunuar ndjenja të thella që shpesh janë të vështira për t’u përshkruar me fjalë. Megjithatë, kjo ndjeshmëri emocionale dhe presioni i vazhdueshëm që vjen me jetën artistike mund t’i bëjë muzikantët më të cenueshëm ndaj çrregullimeve mendore. Faktorë si perfeksionizmi, ekspozimi i vazhdueshëm publik, jeta e paqëndrueshme financiare, rutina e çrregullt dhe shpesh përdorimi i substancave si mënyrë për të përballuar stresin, krijojnë një përzierje të rrezikshme që mund të dëmtojë rëndë shëndetin mendor dhe fizik të muzikantëve.
Statistikat flasin qartë
Sipas një studimi nga Universiteti i Westminsterit, muzikantët kanë tri herë më shumë gjasa të vuajnë nga depresioni sesa popullata e përgjithshme. Gjithashtu, një raport i vitit 2016 nga fondacioni britanik Help Musicians zbuloi se mbi 70% e muzikantëve të anketuar kishin përjetuar probleme të shëndetit mendor. Kjo tregon se ky është një problem serioz dhe i përhapur, që kërkon vëmendje të veçantë. Edhe pse muzika mund të ketë efekte terapeutike, për ata që e jetojnë si profesion, ajo mund të shërbejë si pasqyrë e dhimbjeve të brendshme, shpesh të pazgjidhura.
Truri krijues është më i ndjeshëm
Neuroshkenca ka treguar se njerëzit krijues kanë një lidhje më të fortë midis zonave të trurit që lidhen me emocionet, kujtesën dhe mendimin divergjent. Kjo i bën ata më të hapur emocionalisht, por njëkohësisht më të ndjeshëm ndaj çrregullimeve si depresioni dhe ankthi. Presioni për të qenë gjithmonë në nivel, kritikat publike, krahasimet, frika nga harresa apo mungesa e stabilitetit në marrëdhënie, e bëjnë jetën emocionale të muzikantëve veçanërisht të brishtë. Kjo shpesh çon në një lodhje të thellë psikologjike.
Turnet, vetmia dhe droga: një rrugë e rrezikshme
Performancat e njëpasnjëshme, mungesa e privatësisë dhe izolimi gjatë turneve mund të rrisin ndjeshëm ankthin, frikën nga skena dhe madje edhe ndjenjën e boshllëkut ekzistencial. Disa muzikantë përpiqen të përballen me këtë gjendje përmes ilaçeve, alkoolit apo substancave si kokaina dhe amfetaminat — qoftë për të përmirësuar humorin, për të përballuar lodhjen ose për të ruajtur kreativitetin. Por këto strategji përballimi shpesh shndërrohen në varësi, e cila mund të përkeqësojë gjendjen mendore dhe të çojë në depresion të rëndë, madje edhe mendime vetëvrasëse. Nëse nuk ndërhyhet në kohë me ndihmë profesionale, pasojat mund të jenë tragjike.
Krizat emocionale dhe krijimtaria
Disa prej këngëve më të njohura janë krijuar në momente dhimbjeje. Adele, për shembull, ka pranuar se shumë prej hiteve të saj janë shkruar pas përjetimeve personale të humbjes. Ndërkohë që krizat mund të nxisin krijimtarinë, ato gjithashtu mund të lënë pas pasoja të thella nëse nuk përballohen në mënyrë të shëndetshme.
Një terapi me dy fytyra
Muzika, në vetvete, ka fuqi të jashtëzakonshme shëruese. Terapia muzikore ndihmon në rregullimin e emocioneve, aktivizon qendrat e kënaqësisë në tru dhe përmirëson mirëqenien e përgjithshme. Por për muzikantët profesionistë, kjo marrëdhënie është e ngarkuar me pritshmëri, stres dhe pasiguri, që shpesh pengojnë efektin pozitiv të muzikës në shëndetin mendor.
Nevoja për ndihmë dhe ndërgjegjësim
Stigma rreth shëndetit mendor mbetet një pengesë për shumë artistë që hezitojnë të kërkojnë ndihmë. Megjithatë, figura publike si Selena Gomez, J. Balvin dhe Chris Martin kanë folur hapur për betejat e tyre me depresionin dhe ankthin, duke dhënë një shembull të rëndësishëm për të tjerët në industrinë muzikore. Pranimi i këtyre vështirësive është hapi i parë drejt shërimit. Ndihma psikologjike dhe trajtimi profesional mund të shpëtojnë jetë dhe të rikthejnë ekuilibrin emocional që është thelbësor për krijimtarinë dhe mirëqenien.
Muzika është një fuqi që shëron, por për ata që e krijojnë, ajo mund të jetë gjithashtu një reflektim i vuajtjes së tyre më të thellë. Është thelbësore që të hapim diskutimin mbi shëndetin mendor në industrinë muzikore dhe të ofrojmë mbështetje të vazhdueshme për ata që jetojnë në heshtje me plagët e brendshme. Vetëm atëherë muzika mund të mbetet ajo që është në thelb: një formë e shëndetshme dhe e fuqishme e shprehjes njerëzore.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
