Përgatiti Orjona Tresa
Në botën e sotme të komunikimit të shpejtë dhe marrëdhënieve sipërfaqësore, një dukuri e zakonshme por shpesh e neglizhuar është mungesa e ndjeshmërisë emocionale në mënyrën si disa njerëz zgjedhin të kërkojnë ndihmë. Mesazhe të tipit: “A mund të më bësh një nder?”, “Kam nevojë për një favor”, ose “Ma dërgon tani?”, të gjitha këto, shpesh dërguar pa asnjë përshëndetje, pa pyetur si je, pa asnjë lloj ndjeshmërie, e ngarkojnë një individ emocionalisht dhe krijojnë ndjesinë e shfrytëzimit.
Pse kjo sjellje është problematike nga këndvështrimi psikologjik?
1.Mungesë e inteligjencës emocionale
Njerëzit që kërkojnë ndihmë pa ndërtuar fare raport njerëzor, tregojnë shpesh mungesë empatie dhe vëmendje ndaj tjetrit. Inteligjenca emocionale përfshin aftësinë për të kuptuar ndjenjat e të tjerëve dhe për të ndërvepruar në mënyrë të ndjeshme. Kur dikush e anashkalon këtë, ai e redukton tjetrin në funksionin “person që më ndihmon”, jo një qenie me ndjenja dhe nevoja.
2.Manipulim i heshtur përmes urgjencës
Kur dikush të shkruan direkt me kërkesë, pa hyrje apo kujdes, përdor në mënyrë të pavetëdijshme një taktikë imponuese psikologjike: ai kërkon që nevoja e tij të vendoset në krye të prioriteteve të tua, duke e paraqitur si urgjente ose të natyrshme. Ky lloj mesazhi shpesh krijon presion emocional dhe ndjesinë e detyrimit.
3.Shkelje e kufijve personalë
Në psikologjinë e marrëdhënieve të shëndetshme, kufijtë personalë janë thelbësorë. Kur dikush hyn “drejt e në temë” pa respektuar protokollin minimal social (“si je?”, “a ke kohë?”), ai invadon hapësirën personale dhe tregon mungesë respekti ndaj kohës apo gjendjes emocionale të tjetrit.
4.Krijimi i marrëdhënieve të njëanshme
Marrëdhëniet ku njëra palë kërkon gjithmonë dhe tjetra jep, janë marrëdhënie të pabalancuara emocionalisht. Kjo sjell lodhje psikologjike, ndjenjën e shfrytëzimit dhe largimin emocional me kohë.
Pse zgjedhim të mos përgjigjemi?
Sepse nuk jemi të detyruar të përgjigjemi në një komunikim që na bën të ndihemi të përdorur.
Sepse heshtja është një kufi që vendosim për të mbrojtur energjinë tonë emocionale.
Sepse respekti nuk fillon me kërkesën, por me vëmendjen ndaj tjetrit.
Shpesh, mosreagimi nuk është mungesë edukate, por një përgjigje e heshtur ndaj mungesës së respektit.
Si të vendosim kufij pa ndjerë faj?
Mos harro: Ti nuk je gjithmonë i gatshëm. Dhe nuk ke pse të jesh.
Nëse zgjedh të përgjigjesh, mund të thuash:
“Do preferoja që më pyesje si jam, para se të më kërkosh diçka.”
Ndërto marrëdhënie me njerëz që interesohen për ty, jo vetëm për çfarë mund të bësh për ta.
Lejoje veten të thuash “jo” pa justifikime. Kjo është një shenjë force, jo egoizëm.
Në përfundim… në një atmosferë të përgjithshme tanimë, ku gjithçka bëhet shpejt dhe me ngut, mirësjellja emocionale po zbehet. Por ne kemi të drejtën dhe përgjegjësinë të kujdesemi për veten, të mos bëhemi burim i pashtershëm për të tjerët, dhe të mos ndjejmë faj për të mos reaguar kur nuk ndihemi të respektuar.
Ndihma është një vlerë, por kur kërkohet me kujdes dhe respekt. Ndryshe, ajo shndërrohet në shfrytëzim.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
