Ne jemi krijuar për të pasur nevojë për të tjerët. Ne jemi ndërtuar për të dëshiruar, për të pritur diçka. Në momentet e vuajtjes shpresojmë për ndihmë, batanije, ushqim dhe një puthje në ballë nga një figurë mbrojtëse. Është sistemi i bashkëngjitjes. Në prani të burimeve të kufizuara, ne presim që ata të na caktojnë një vend në hierarkinë sociale që përcakton rendin e aksesit dhe nëse luftojmë për ta pushtuar atë, dikush duhet të njohë vlerën tonë.
Nëse eksplorojmë mjedisin në kërkim të ushqimit, strehimit, partnerëve të çiftëzimit dhe në një mënyrë më të avancuar, ushqimit për njohuri, kërkojmë që të na lejohet liria e veprimit, që ata të na ofrojnë burime. Mami, babi, do të më çosh në parkun e aventurave? Nëse ndihemi të vetmuar, duhet të shkojmë në një grup që na përfshin ne, i cili na thotë: ti je njëri prej nesh. Dhe së fundi, nëse dëshira erotike na lëviz, shpresojmë të takojmë partnerë që na e kthejnë atë, në një mënyrë pak a shumë të qëndrueshme dhe më mirë nëse shoqërohet me ngrohtësi dhe shkëmbime butësish.
Zhgënjime sistematike
Hyrja në marrëdhënie toksike fillon kur ne udhëhiqemi nga të paktën njëra prej këtyre shtysave relacionale dhe presim që tjetra, të paktën në një farë mase, ta kënaqë atë. Brenda kufijve të caktuar, kur është e mundur, por me një parashikueshmëri dhe besueshmëri të caktuar. Është një shpresë normale njerëzore që jemi ndërtuar për ta kultivuar. Nëse njerëzit të cilëve u drejtohemi në mënyrë sistematike nuk përmbushin pritshmëritë tona, vuajtja psikologjike është e pashmangshme. Doja kujdes dhe ti më le pas dore. Më duhej të më thoshe mirë dhe ti më the: ai fustan të duket keq dhe gjithsesi puna jote nuk është aq e mrekullueshme. Doja të aplikoja për një punë të bukur, frymëzuese dhe më the se nuk ishte kështu, se do ta merrje si tradhti. Përballë këtyre përgjigjeve, çfarë reagimesh mund të përjetojmë?
Trishtim, turp, zhgënjim, zemërim, ndonjëherë faj. Ato janë emocione të dhimbshme, të pashmangshme, të njëtrajtshme. Ato bëjnë punën e emocioneve, na sinjalizojnë marrëdhënien midis qëllimeve tona dhe gjendjes së botës. Ato na thonë se diçka që ne synonim po shkon keq. Porta drejt një marrëdhënieje toksike është kur ky zhgënjim në marrëdhënie bëhet kronik. Çfarë do të thotë? Se në një moment kemi informacion të mjaftueshëm për të parashikuar që zhgënjimi që përjetuam sot do të përsëritet nesër. Ne e dimë se përballë kërkesave tona për kujdes, ngushëllim, mbështetje ose vlerësim, ai person kaq i dashur për ne do të përgjigjet me mosinteresim, distancë, përbuzje, mungesë ose thjesht, do të zhduket për një kohë për t’u rishfaqur kur të na duhet të shërohemi vetë.
Reagimet: heqje dorë, nënshtrim, protestë e zemëruar
Të prekur nga ajo plagë ne përgjigjemi në mënyra të ndryshme: heqje dorë, nënshtrim, protestë zemërimi, kontroll obsesiv. Dhe, kujdes, asnjë nga këto reagime nuk përmirëson ecurinë e marrëdhënies. Në të vërtetë, shpesh përkeqëson shijen. Megjithatë, ne nuk shkëputemi. Ne përjetojmë vuajtje dhe shpesh e shkaktojmë atë në një qark të vetë-qëndrueshëm. Ne psikoterapistët e quajmë këtë një cikël ndërpersonal jofunksional. Vetëm një zgjidhje mbetet e paimagjinueshme: shkëputja. Është më e logjikshmja, më e ndjeshmja, ka premtimin e lehtësisë dhe lirisë e megjithatë asgjë, ne jemi ende atje për të mallkuar shpirtrat tanë dhe për të qarë e bërtitur dhe për të kërkuar dhe menduar përsëri dhe përsëri para se të flemë. Pse?
Pra, si të çliroheni nga një marrëdhënie toksike?
Hapi i parë është ndërgjegjësimi. Kjo do të thotë, të kuptuarit se çfarë na lidh me atë marrëdhënie. Është një lloj njohurie e thjeshtë, e pamëshirshme dhe çliruese: vuajtja jonë nuk varet nga ajo marrëdhënie, por nga struktura e brendshme e pritjeve tona. Çfarë do të thotë? Që ne të gjithë të hyjmë në marrëdhënie të udhëhequr nga një sistem pritshmërish dhe parashikimesh të mësuara, të ngarkuara me dashuri. Ne psikoterapistët kognitivistë i quajmë: skema ndërpersonale. Kolegët psikoanalist: marrëdhëniet e objektit. Substanca nuk ndryshon. Ne jemi shtyrë të bashkohemi me figura që, në një mënyrë të caktuar, riprodhojnë mënyrën se si ne kemi mësuar të trajtohemi në rrjedhën e zhvillimit. Nëse më kanë lënë pas dore, do të lidhem lehtësisht me njerëzit e ftohtë ose do të kërkoj të kundërtën, një person jashtëzakonisht të ngrohtë dhe ndihmës, por kurrë nuk do të jem plotësisht i qetë. Nëse jam rritur në kritika dhe përbuzje, do të kërkoj njerëz inteligjentë dhe cinikë. Prej tyre do të pres një fund tjetër, një finale që për fat të keq, nuk e shkruan kurrë asnjë skenarist.
Burimi / https://www.corriere.it/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
