Përgatiti Esmeralda Birçaj, eksperte e shëndetit mendor
Ditëlindja është ende një ditë shumë e rëndësishme për secilin prej nesh, pavarësisht nga mënyra se si zgjedhim ta jetojmë atë. Para se të vijë dita e madhe, ne jemi të mbushur me mendime dhe ndjenja, kujtime të asaj që ka ndodhur dhe ëndrra të asaj që do të vijë. Disa mezi presin të festojnë me miqtë dhe të afërmit, ndërsa të tjerë duan ta harrojnë ditën. Akoma të tjerë planifikojnë ditë përpara vendin ku do ta organizojnë, ndërsa të tjerë dëshirojnë që askush të mos i kujtojë atë ditë.
Humori para ditëlindjes
Arsyet që diferencojnë versionin e secilit kanë të bëjnë me përvojat e tyre direkte dhe indirekte, por edhe me personalitetin e tyre. Për shembull, një ngjarje e pakëndshme në jetën e një personi do ta privojë atë nga prirja për aktivitete shoqërore të të gjitha llojeve, veçanërisht nëse ai vetë është personi i nderuar. Përkundrazi, një ngjarje e këndshme, siç është një sukses profesional, mund ta motivojë një person të përgatitet për një festë më të madhe ditëlindjeje.
Personaliteti dhe ditëlindja
Sidoqoftë, personaliteti i gjithsecilit nuk pushon të ketë vrullin e vet në trishtim apo gëzim. Kështu, njerëzit me ambicie dhe motivime të pakësuara, të cilët dëshpërohen më lehtë në situata të vështira ose stresuese, gjithashtu mund të përjetojnë ditëlindjen e tyre si një situatë stresuese. Ditëlindja e secilit, varësisht nga forca e karakterit të tij, por edhe mënyra se si i shohin të gjitha situatat, përcaktojnë se si e shohin veten, me një kohë shtesë në jetën e tyre.
Njerëzit që ushtrojnë vetëkritikë të fortë dhe kërkojnë vazhdimisht nga vetja dhe jeta e tyre ka më shumë të ngjarë ta gjykojnë veten më ashpër në atë ditë të veçantë. Këta njerëz zakonisht vendosin qëllime të larta, duke pasur ambicie të larta dhe nuk mund të jenë të kënaqur me ato të fituara tashmë. Përkundrazi, njerëzit që vlerësojnë çdo ditë dhe ato që kanë arritur, do të jenë në gjendje në autokritikën e ditës dhe të kohës, për të lavdëruar veten për diçka që kanë arritur në çdo nivel.
Depresioni për shkak të moshës
Çdo vit që kalon konsiderohet nga shumica të jetë një kohë shtesë që e kemi “humbur” dhe jo që e kemi “fituar”. Kjo interpretohet si një pamje pesimiste e gjërave që kemi provuar si një e tërë. Shumë herë vetë mosha është shkaku që i vë poshtë njerëzit psikologjikisht, ndërsa ata plaken dhe i shohin shenjat e kohës si “plagë” të brendshme dhe të jashtme. Por herë të tjera në të gjitha moshat ekziston një trishtim, i cili për shkak të ditës, është i kombinuar me ankthin që po rritemi dhe duhet të bëjmë diçka për këtë. Zakonisht nuk mund të shohim atë që kemi fituar dhe të përqendrohemi në atë që kemi humbur. Kështu, në rishikimin e jetës sonë, edhe nëse jemi të rinj në moshë, ne shohim kohën që ka kaluar dhe ne reflektojmë. Çfarë nuk kemi bërë, çfarë mund të bëjmë në rrethana të tjera, çfarë nuk kemi kapur dhe çfarë nuk kemi ditur në mënyrë që ta bëjmë më saktë.
Dekadat që kalojnë
Tranzicionet më të mëdha janë dekadat që ne ndryshojmë pasi ka një “llogari” më të madhe në to. Nëse vendosim një qëllim për çdo vit, me siguri për dekada kemi vendosur qëllime më të mëdha, por edhe më afatgjata. Për shembull, nga mosha 20 deri në 30 vjeç vendoset përfundimi i studimeve dhe rehabilitimi profesional, nga mosha 30 vjeç e më tej martesa dhe krijimi i një familje, etj. Kur dikush jeton në vitin e fundit të dekadës së mëparshme, ai tashmë përjeton ankthin e ardhjes së dekadës së re (p.sh. nga 29 në 30) dhe mendon për atë që nuk bëri nga 20 në 30 të asaj që donte.
Ndërsa qëllimet për dekadë bëhen më të mëdha dhe zakonisht më të rënda, ka më shumë zhgënjim. Gjithashtu vjen si vulë ankthi i “kur” do të bëj atë që nuk e bëra, por edhe “nëse mundem” të bëj gjithçka që për ndonjë arsye nuk e kam arritur deri më tani. Pasoja e këtij kombinimi, stresi dhe dyshimi, është pasiguria në nivelin personal, por edhe frika e pasigurisë për të ardhmen.
Zgjidhje kundër stresit të ditëlindjes
Të gjitha sa më sipër, çfarëdo që të jetë afër ose larg aspektit objektiv, nuk pushojnë së qeni dëshira ose faji i të gjithëve. Në mënyrë që të jetojmë ditëlindjen tonë me gëzim, nuk kemi nevojë të kemi gjithçka që kemi ëndërruar ose të kemi gjithçka të organizuar me kujdes. Ende nuk kemi nevojë të kemi atë që kanë dhe çfarë i përshtatet të gjithëve. Çdo vit por edhe çdo moment ka ngjarje të papritura për të cilat gjithmonë duhet të ripërcaktojnë qëllimet. Nëse kemi një krizë për shkak të moshës, mungesës së punës ose familjes, ne mund të shohim se si të arrijmë atje përpara se të pyesim.
Kështu që ne mund të vendosim qëllime të vogla përmes të cilave do të pushtojmë qëllimin tonë përfundimtar. Edhe në gabimet që bëjmë ne mund të shohim arsyet dhe të përmirësojmë veten. Përfundimisht, është gjithmonë mirë të shmangni stresin dhe trishtimin jo vetëm për të kërkuar atë që dëshirojmë shtesë, por për të reflektuar në atë që kemi akoma dhe të kuptojmë se fitimi i diçkaje nuk do të thotë se nuk mund të humbasim diçka nga ajo që tashmë na përket neve.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
