Psikologjia tregon se sjelljet e vogla të përditshme zbulojnë shumë mbi karakterin e një individi, dhe një prej tyre është mënyra se si njerëzit sillen në hapësira të përbashkëta si restorantet. Ata që pastrojnë pas vetes, mbledhin pjatat, rendisin pecetat dhe lënë tavolinën të rregullt, shpesh manifestojnë tipare të qëndrueshme të personalitetit që ndikojnë në mënyrën se si funksionojnë në punë, në marrëdhënie dhe në situata të ndryshme jetësore.
Ky veprim i thjeshtë, që shpesh kalon pa u vënë re, lidhet me një grup tiparesh të qarta psikologjike që tregojnë për pjekuri, përgjegjësi dhe ndërgjegjshmëri sociale.
Së pari, individët që pastrojnë pas vetes në restorante priren të kenë një nivel të lartë ndërgjegjshmërie. Ky tipar, i njohur si një nga dimensionet e “Big Five” në psikologji, lidhet ngushtësisht me organizimin, përgjegjësinë dhe tendencën për ta çuar çdo detyrë deri në fund. Për ta, pastrimi i vendit ku kanë ngrënë është pjesë e natyrshme e përfundimit të përvojës, një element i një mentaliteti që përshkon çdo aspekt të jetës së tyre, nga menaxhimi i financave deri te mbajtja e premtimeve. Këta individë kanë gjithashtu një shkallë të lartë inteligjence emocionale. Ata e kuptojnë që veprimet e tyre prekin të tjerët dhe e vlerësojnë përpjekjen e punonjësve të shërbimit, duke shfaqur empati të natyrshme për ata që punojnë nën presion dhe ritme të larta. Aftësia për të parë përtej vetes dhe për të marrë parasysh realitetin e dikujt tjetër është një shenjë qartësuese e pjekurisë emocionale. Këta njerëz priren të jenë edhe më të vetëdijshëm dhe të pranishëm në moment.
Psikologjia e përkufizon vëmendjen e tillë si ndërgjegjësim aktiv për situatat dhe detajet e vogla. Kush e rendit tavolinën para se të largohet, zakonisht ka një aftësi të natyrshme për të vënë re gjëra që të tjerët shpesh i shpërfillin, jo vetëm në mjedise publike, por edhe në marrëdhëniet ndërpersonale dhe në punë. Ky vëzhgim lidhet ngushtësisht me një tjetër tipar: ndjenjën e fortë të përgjegjësisë personale. Personat me një locus të brendshëm kontrolli e shohin veten si shkaktarë të drejtpërdrejtë të pasojave të veprimeve të tyre. Në vend që të mendojnë se “dikush tjetër do ta bëjë”, ata veprojnë vetë, një qasje që i bën më të qëndrueshëm, më të drejtëpërdrejtë dhe më të përgjegjshëm në sfida më të mëdha jetësore.
Pastrimi i tavolinës pas ngrënies tregon edhe një respekt të sinqertë për hapësirat e përbashkëta. Restoranti shihet jo thjesht si një shërbim, por si një ambient i përbashkët që duhet trajtuar me kujdes dhe konsideratë, për mirëqenien e të gjithë atyre që e përdorin. Ky respekt i shtrihet gjithashtu edhe punonjësve që kujdesen për ambientin, sepse këta individë i vlerësojnë përpjekjet e dukshme dhe të padukshme të atyre që shpesh mbeten “të padukshëm” për shumicën e njerëzve. Ndjeshmëria ndaj punës së tjetrit dhe aftësia për ta parë vlerën e çdo roli shoqëror janë tregues të fortë të sjelljes pro-sociale dhe të një etikete të brendshme respekti.
Vetëdisiplina është një tjetër tipar i zakonshëm në këtë grup. Pastrimi i tavolinës kërkon një përpjekje të vogël, një hap shtesë përpara largimit, në një moment kur instinkti është thjesht të ngrihesh dhe të ikësh. Por individët e vetëdisiplinuar e prioritetizojnë atë që duhet bërë mbi atë që kanë dëshirë të bëjnë në momentin e caktuar. Kjo ndarje midis impulsit dhe veprimit të arsyetuar është thelbi i vetëkontrollit, një aftësi që lidhet fort me suksesin afatgjatë, stabilitetin emocional dhe marrëdhëniet e shëndetshme.
Një dimension tjetër i rëndësishëm lidhet me ndikimin modelues që këta njerëz kanë mbi të tjerët. Sjelljet e vogla, sidomos në hapësira publike, transmetojnë norma dhe mesazhe të heshtura të cilat përforcojnë mënyrën se si duhet të sillemi. Psikologët e quajnë këtë “sinjalizim normash”. Sjelljet e tilla u tregojnë të tjerëve se respekti, kujdesi dhe përgjegjshmëria janë standarde të vlefshme dhe të pritshme, duke krijuar një kulturë të vogël sjelljeje pozitive.
Së fundi, këta individë udhëhiqen nga standarde të brendshme të qëndrueshme, jo nga nevoja për vlerësim apo vëmendje nga të tjerët. Edhe kur askush nuk i sheh, ata veprojnë sipas parimeve të tyre, duke reflektuar një motivim të brendshëm që i bën të besueshëm dhe të qëndrueshëm në të gjitha rrethanat. Psikologjia e lidh këtë me motivimin e brendshëm, një forcë e brendshme që i orienton njerëzit drejt veprimeve në përputhje me vlerat e tyre, pavarësisht nga shpërblimet apo sytë e të tjerëve.
Në thelb, personat që pastrojnë pas vetes në restorante përfaqësojnë një kombinim tiparesh që flasin për integritet, ndërgjegjësim dhe respekt njerëzor. Këto aftësi nuk janë të lindura apo të rezervuara për një grup të veçantë; ato mund të kultivohen përmes veprimeve të vogla të përditshme. Dhe pikërisht në këto momente të thjeshta të jetës, kur askush nuk po vë re, shfaqet qartë lloji i karakterit që secili zgjedh të ndërtojë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
