Nga Orjona Tresa
Dhuna është një përbindësh që ia merr mendjen dikujt dhe ekziston një lloj dhune shumë delikate, ndonjëherë e padukshme deri në atë pikë sa të mos kuptohet: ajo e grave kundër grave. Në njëmbëdhjetë ditë start nga formati televiziv Big Brother, ky tipar ka tërhequr vëmendjen e teleshikuesve, duke rënë në sy për sjellje aspak të favorshme brenda gjinisë femërore. Dhe po të vësh re me kujdes, më shumë se ‘pjesë e lojës’, dhuna në formë xhelozie, poshtërimi dhe fyerjeje ka kaluar përmasat. E shëmtuar për sa kjo transmetohet përmes gjuhës komunikative të personazheve të përzgjedhur VIP-a. Por është po aq e dhimbshme kur spikat midis dy nënave, mamave të dy vajzave adoleshente, të cilat janë ‘të detyruara’ të ndjekin formatin, e padashur të bëhen pjesë e zgjatimit jashtë të dialogëve. Dhe kjo mund t’i dëmtojë të rejat në jetën e tyre të përditshme, duke nxitur ‘betejat’ jashtë.
Natyrshëm, për një grua, nënë të vetme, që i duhet të përballet me sfidat e vështira të jetës, të mos jetë e lehtë të përfaqësojë ekzistencën e saj dhe të fëmijës. Kjo e bën atë të fortë. Por të bjerë në hullinë e marrëzisë së lojës apo xhelozisë për të fituar në një lojë, kjo formë sjelljeje ua zhvesh imazhin e qëndresës.
Psikologët dhe psikoterapeutët thonë se një nga shkaqet që çon një grua kundër një gruaje tjetër është zilia, e cila nuk është vetëm një ndjenjë që lind nga vështrimi drejt-jashtë, por është një përmbysje projektive e një imazhi të dhimbshëm të vetes si të dobët, pra një parafrazë e “Unë kundër meje”.
Specialistja e fushës Grazia Aloi thotë se: “Dhuna që lind nga zilia femërore lind nga pamundësia për të qenë vetvetja dhe jo thjesht nga pamundësia për të qenë tjetri. Një lloj interpretimi i dhunës sadiste si dhunë mazohiste e papranueshme. Në vend që të jesh i dhunshëm ndaj vetes, në këto raste kthimi, njeriu është i dhunshëm ndaj të tjerëve: sa herë që ndodhet në situatën tragjike psikike të kënaqjes së ndjenjave të papranueshme nëpërmjet përdorimit të dhunës, ai ‘zgjidh’ nëse do të jetë i dhunshëm (shpesh mizor) me veten ose me përfaqësuesit e tjerë të vetes. Dhe prandaj mund të jetë një lloj dhune femërore që çon në zili ndaj tjetrit duke filluar nga mungesa e vetvetes.
Në fakt, nuk është rastësi që zilia është ndjenja e mungesës dhe jo e humbjes, e cila është përkundrazi ndjenja e xhelozisë: ne kemi zili për atë që nuk kemi dhe që kanë të tjerët dhe ne jemi xhelozë për atë që kishim dhe nuk ka më sepse ka humbur.”
Kushtet që shkaktojnë dhunën e të njëjtit seks janë paksa të ndryshme: në fakt, dhuna e drejtuar nga hetero-drejtimi pothuajse gjithmonë rrjedh nga situata pak a shumë serioze psikike që variojnë nga vështirësitë serioze në afirmimin e vetëvlerësimit deri në imponimin patologjik, d.m.th. nga abuzimi i tjetrit, deri tek anulimi i ekzistencës së tij.
Nëse në rastin e parë mjafton të ‘lëndosh’, në të dytin për të qetësuar dhunën është e nevojshme t’i drejtohesh torturave dhe vrasjeve (seriale ose ndryshe); në çdo rast bëhet fjalë për dhunën e shtypjes, për supremacinë e supozuar në kundërshtim me nënshtrimin. Në situatën tjetër – atë grua-grua – përfshin dhunë ndëshkuese ndaj imazhit të femrës dhe gjenerohet nga urrejtja e gjeneruar nga ana tjetër nga përmbysja e ndjenjës origjinale të dashurisë.
“Dhuna grua-grua buron nga ripropozimi i një dënimi që nuk lejohej në kohët e lashta: pak si kur si fëmijë rrihje kukullën tënde sepse deshe të rrihje nënën tënde e cila nga ana e saj e rrihte atë (ose e ‘rrehte’ simbolikisht, ndoshta përmes ndonjë refuzimi) vajza e vogël. Gruaja kundër gruas vështirë se arrin pikën të torturojë apo të bëhet vrasës serial, jo vetëm sepse nuk është në fuqinë e saj, por edhe sepse, pikërisht, ‘nevoja’ e saj për dhunë është shumë më pak e vendosur drejt asgjësimit dhe më shumë drejt shkaktimit të vuajtjeve dhe vuajtjeve dhe duke shkaktuar shkatërrim jo aq fizik sa moral (të flasësh keq për të është një shembull shumë i thjeshtë)”, vijon psikoterapeutja Aloi.
Një grua e dhunshme dëshiron të insinuojë veten (me dhunë) në qetësinë e tjetrit për njëmijë arsye të sajat të cilat ajo i merr si justifikim dhe nëse ajo ushtron dhunë ndaj vetes (shih rastet tragjike të vetëlëndimit dhe anoreksisë/bulimisë) ose nëse ajo ushtron dhunë me dhimbje morale te tjetra, arsyeja është pothuajse vetëm një: braktisja.
Padyshim më shumë se zili dhe prandaj është e dobishme të kujtojmë se është nëpërmjet xhelozisë që njeriu bëhet i dhunshëm. Ashtu si pothuajse çdo gjë në lidhje me universin femëror, ky mekanizëm psikologjik nuk është as i lehtë për t’u shpjeguar dhe, rrjedhimisht, për t’u kuptuar. Duke u nisur nga baza e dukshme që humbja ka të bëjë me dashurinë e nënës, rruga është pak a shumë si vijon: “Ti, e ngjashmja ime (nëna) nuk më ke mbajtur më pranë vetes sa kam ende nevojë për dashurinë tënde, prandaj të largoj (sepse Unë jam xheloz) atë që nuk dua që ti të kesh (një person tjetër ose ndonjë gjë tjetër që konsiderohet zëvendësim) dhe prandaj bëhem i dhunshëm me ty”.
Prandaj, grua kundër gruas do të thotë bijë kundër nënës dhe ajo që shihet si ‘nënë’ nëse e braktis veten në sytë e ‘vajzës’, meriton reagimin më të dhunshëm që një mendje e papjekur femërore mund të planifikojë dhe zbatojë ndonjëherë.
Prandaj, nëse është e vërtetë që shoqërisë sonë aktuale i mungojnë baballarët që konsiderohen të munguar, është po aq e vërtetë që Nënat ekzistojnë, por konsiderohen fajtore për pabesi dhe sakrifica ndaj vajzave të tyre. Dhe prandaj është po aq e vërtetë që fëmijët tanë tashmë kanë motivin e dhunës: sepse ata kanë edhe pak ‘rregulla’ (atërore) dhe pak ‘siguri dashurie’ (nëne).
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
