Studiues nga Universiteti i Kolorados kanë zbuluar se eritritoli, një ëmbëlsues artificial që gjendet gjerësisht në produkte pa sheqer si pijet e gazuara, ëmbëlsirat, karamelet dhe produktet distike, mund të dëmtojë qelizat e barrierës gjak-tru (barriera hemato-tru), duke rritur ndjeshëm rrezikun për goditje në tru dhe sulme në zemër. Këto rezultate janë marrë nga teste laboratorike dhe kërkojnë konfirmim përmes studimeve më të thelluara klinike.
Çfarë është barriera gjak-tru dhe pse është kaq e rëndësishme?
Barriera gjak-tru është një filtër biologjik shumë i specializuar që ndan gjakun nga lëngu që rrethon trurin. Ajo formohet nga qeliza endoteliale dhe zgjatime të astrociteve, të cilat ndalojnë hyrjen e shumicës së substancave të dëmshme si bakteret, viruset dhe toksinat në tru, duke lejuar vetëm kalimin e lëndëve ushqyese esenciale. Kjo barrierë është kaq selektive saqë madje pengon edhe kalimin e shumë ilaçeve, duke vështirësuar trajtimin e sëmundjeve të sistemit nervor.
Çfarë zbuloi studimi?
Në këtë studim, qelizat endoteliale të rritura në laborator (in vitro) u ekspozuan për tre orë ndaj një sasie eritritoli të ngjashme me atë që gjendet në një pije të zakonshme të ëmbëlsuar. Rezultatet treguan se eritritoli shkakton:
Stres oksidativ në qelizat endoteliale, për shkak të rritjes së radikaleve të lira – molekula shumë reaktive që dëmtojnë qelizat.
Ulje të mbrojtjes natyrore antioksiduese të trupit.
Vdekje qelizore në disa raste.
Çrregullim në funksionin e enëve të gjakut, duke prishur balancën ndërmjet oksidit nitrik (që zgjeron enët e gjakut) dhe endotelinës-1 (që i ngushton ato). Kjo krijon një mjedis që favorizon formimin e mpiksjeve të gjakut.
Bllokim të prodhimit të aktivizuesit të plazminogjenit të indeve, një substancë që parandalon bllokimin e enëve të gjakut duke shpërbërë mpiksjet.
Sipas Profesor Havovi Chichger nga Universiteti Anglia Ruskin, kjo përbën një “stuhi të përsosur” që mund të shpjegojë lidhjen midis eritritolit dhe rrezikut të sëmundjeve serioze kardiovaskulare.
A duhet të shqetësohemi?
Deri tani, dëmet janë vërejtur vetëm në qeliza të kultivuara në laborator. Pra, nuk ka ende prova që të njëjtat efekte ndodhin edhe në trupin e njeriut. Megjithatë, studime të mëparshme, përfshirë një të botuar në revistën Nature Medicine, kanë treguar se nivelet e larta të eritritolit në gjak janë të lidhura me një rrezik më të lartë për ngjarje serioze kardiovaskulare.
Ky studim i fundit mund të ndihmojë në shpjegimin e mekanizmit biologjik që qëndron pas kësaj lidhjeje. Për më tepër, edhe ëmbëlsues të tjerë si aspartami dhe ksilitoli janë lidhur me rrezik të shtuar për goditje në tru dhe sëmundje të zemrës.
Aktualisht, konsumi i eritritolit në sasi të rekomanduara konsiderohet i sigurt nga autoritetet ndërkombëtare të shëndetit. Por, rezultatet e fundit ngrenë shqetësime serioze mbi efektet e mundshme të përdorimit të vazhdueshëm dhe afatgjatë të tij.
Studimi “Ëmbëlsuesi jo-ushqyes eritritol ndikon negativisht në funksionin e qelizave endoteliale mikrovaskulare të trurit” u publikua në revistën Journal of Applied Physiology.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
