Në një kohë kur jeta jonë zhvillohet njëkohësisht në realitet dhe në rrjete sociale, ajo që postojmë, ndajmë dhe komentojmë online mund të tregojë shumë më tepër për ne sesa mendojmë. Rrjetet sociale po shndërrohen gjithnjë e më shumë në pasqyra të karakterit tonë – dhe kjo ka filluar të shfrytëzohet në fusha që dikur nuk lidhnin asgjë me botën digjitale.
Çfarë tregojnë rrjetet sociale për personalitetin tonë?
Sipas studimeve të fundit në psikologjinë dixhitale, mënyra si ndërveprojmë në rrjete sociale, nga përmbajtja që shpërndajmë, deri te mënyra si komunikojmë me të tjerët, mund të ndihmojë në ndërtimin e një profili të detajuar psikologjik. Për shembull:
Personat që postojnë shpesh për përvoja emocionale mund të kenë një nivel më të lartë të ndjeshmërisë.
Njerëzit që përdorin gjuhë të strukturuar dhe formale mund të jenë më të ndërgjegjshëm dhe të organizuar.
Ndërveprimet e shpeshta dhe publike mund të tregojnë nivele të larta të ekstroversionit.
Këto janë vetëm disa nga indikatorët që studiuesit dhe algoritmet moderne përdorin për të “lexuar” karakterin tonë dixhital.
Mjet i ri për mjekësinë ligjore
Në mjekësinë ligjore dhe hetime kriminale, rrjetet sociale po shihen si një burim i vlefshëm për analizën e të dyshuarve. Një profil psikologjik, i krijuar në bazë të sjelljes online, mund të ndihmojë në:
Identifikimin e motiveve të mundshme.
Zbulimin e gënjeshtrave përmes analizës së përputhshmërisë së sjelljeve online dhe dëshmive.
Ndërtimin e profileve për persona të panjohur.
Kjo formë hetimi është veçanërisht e rëndësishme në epokën e dezinformimit dhe identiteteve të shumta virtuale.
Marketingu dhe publiciteti: Njohja e konsumatorit
Nga ana tjetër, kompanitë e marketingut kanë kuptuar se rrjetet sociale janë miniera ari për të kuptuar konsumatorin. Përmes analizës së të dhënave sociale, ato arrijnë të:
Personalizojnë reklamat sipas interesave dhe tipareve të personalitetit.
Parashikojnë nevojat dhe preferencat e klientëve.
Ndërtojnë fushata më efektive, të bazuara në psikologjinë e sjelljes.
Rrjedhimisht, reklamat që na shfaqen sot janë shumë më të targetuara – ndonjëherë aq sa ndihen si lexime mendimesh.
Etika dhe rreziqet
Por, ndërkohë që potenciali i rrjeteve sociale për analizë është i madh, kjo sjell me vete sfida të mëdha etike. Çfarë ndodh kur profili ynë psikologjik përdoret pa pëlqimin tonë? Si mund të mbrohet privatësia në një botë ku gjithçka gjurmohet? Ekspertët kërkojnë më shumë transparencë nga platformat dixhitale dhe përdorues më të vetëdijshëm për gjurmët që lënë pas. Në fund të fundit, rrjetet sociale jemi ne – dhe mënyra si i përdorim ato, tregon shumë për mënyrën si e kuptojmë veten dhe botën përreth.
Thirrje për reflektim
Në një botë ku teknologjia zhvillohet me ritme të shpejta, ne nuk duhet të harrojmë se pas çdo profili online fshihet një njeri real, me ndjenja, mendime dhe të drejta. Ajo që ndajmë në internet mund të përdoret për të na kuptuar më mirë, por gjithashtu edhe për të na manipuluar. Prandaj, është koha të reflektojmë mbi mënyrën si ndërtojmë prezencën tonë dixhitale – me më shumë kujdes, vetëdije dhe etikë.
“Personaliteti mund të identifikohet me saktësi të lartë vetëm duke analizuar gjurmët që individët lënë në internet” – Kosinski, Stillwell & Graepel (2013), Universiteti i Kembrixhit.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
