Një studim i ri amerikan ka ngritur alarmin për rritjen e ndjeshme të rasteve me sëmundje inflamatore kronike të zorrëve (IBD) tek të rinjtë nën moshën 20 vjeç. Sipas të dhënave të publikuara, prevalenca e IBD është rritur me 25 përqind në 15 vitet e fundit, duke pasur një ndikim të madh në jetën sociale dhe arsimore të të prekurve.
Çfarë është IBD?
Sëmundjet inflamatore të zorrëve përfshijnë dy diagnoza kryesore:
Sëmundja e Crohn-it, e cila mund të prekë çdo pjesë të traktit tretës, nga goja deri në anusin.
Koliti Ulçeroz, që prek kryesisht zorrën e trashë dhe rektumin.
Këto janë sëmundje autoimune që ndodhin kur sistemi imunitar i trupit sulmon gabimisht indet e traktit tretës, duke shkaktuar inflamacion të vazhdueshëm.
Simptomat kryesore
Simptomat e IBD tek të rinjtë mund të ndryshojnë nga personi në person, por zakonisht përfshijnë:
Dhimbje të forta barku
Diarre të shpeshtë, shpesh me gjak
Humbje peshe pa shkak të qartë
Lodhje kronike
Temperaturë të lehtë
Anemi (mungesë e hekurit në gjak)
Rritje e ngadaltë ose probleme me zhvillimin trupor
Këto simptoma shpesh mund të ngatërrohen me infeksione të zakonshme ose me probleme të përkohshme, duke bërë që diagnoza të vonohet.
Pse po rritet IBD tek të rinjtë?
Shkaktarët e saktë ende nuk janë të qartë, por studiuesit sugjerojnë disa faktorë të mundshëm:
Ndryshimet në stilin e jetesës dhe dietën, përfshirë konsumin e lartë të ushqimeve të përpunuara.
Ndikimet e ambientit, ndotja dhe ekspozimi ndaj kimikateve.
Prishja e ekuilibrit të mikrobiotës së zorrëve për shkak të përdorimit të tepërt të antibiotikëve në fëmijëri.
Faktori gjenetik, nëse ka histori familjare me IBD.
Ndikimi në jetën e përditshme
Fëmijët dhe adoleshentët që jetojnë me IBD përballen me sfida të mëdha në shkollë dhe në marrëdhëniet me bashkëmoshatarët. Episodet e shpeshta të dhimbjes apo nevoja urgjente për tualet ndikojnë negativisht në pjesëmarrjen në mësim dhe aktivitetet sociale. Shpesh, ata ndihen të izoluar ose keqkuptohen nga të tjerët.
Si trajtohet IBD?
Megjithëse nuk ka ende një kurë përfundimtare, ka trajtime që ndihmojnë në menaxhimin e simptomave dhe përmirësimin e cilësisë së jetës:
Medikamente anti-inflamatore si kortikosteroidet dhe aminosalicilatët.
Imunosupresantë që ndalojnë sistemin imunitar të sulmojë zorrët.
Biologjikë – një kategori moderne e ilaçeve që synon molekula specifike të sistemit imunitar.
Ndryshime në dietë, ndihma nga një dietolog dhe ndjekja e një diete të përshtatur për shmangien e acarimeve.
Ndërhyrje kirurgjikale, në rastet kur ilaçet nuk funksionojnë.
Ndihma psikologjike është gjithashtu thelbësore, pasi IBD ndikon drejtpërdrejt në shëndetin mendor të të rinjve.
Përfundim
Rritja e rasteve me IBD tek të rinjtë është një sinjal i rëndësishëm për nevojën e ndërhyrjes së hershme, vetëdijesimit dhe përmirësimit të qasjes shëndetësore. Prindërit, mësuesit dhe profesionistët e shëndetit duhet të jenë të vëmendshëm ndaj shenjave të hershme dhe të sigurojnë që fëmijët të marrin kujdesin e nevojshëm për të jetuar një jetë sa më normale.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
