Vitamina B12, e quajtur edhe kobalamin, është një vitaminë e tretshme në ujë. Është një nga tetë vitaminat që formojnë kompleksin e vitaminës B. Në ditët e sotme, mungesa e vitaminës B12 nuk është një ngjarje e çuditshme.
Sipas një raporti të publikuar në Journal of Clinical Nutrition në vitin 2009, mungesa dhe shterimi i vitaminës B12 janë të zakonshme veçanërisht në mesin e të moshuarve në vendet më të pasura dhe janë më të përhapura në popullatat më të varfra në mbarë botën.
Pse është e rëndësishme vitamina B12?
Vitamina B12 është jetike për formimin e qelizave të kuqe të gjakut të cilat pasurojnë me oksigjen gjithë organizmin. Është gjithashtu e nevojshme për funksionimin e duhur dhe shëndetin e indeve nervore, pasi ajo është e përfshirë në prodhimin e mbështjelljes mbrojtëse të mielenit që mbulon nervat dhe përçon impulset nervore.
Ajo bashkëvepron me acidin folik në metabolizmin e qelizave, veçanërisht duke prekur sintezën e ADN-së, acidin yndyror dhe metabolizmin e aminoacideve. Kjo vitaminë është gjithashtu e veçantë pasi ndihmon trupat tanë të absorbojnë acidin folik, i cili lehtëson çlirimin e energjisë. Meqenëse trupi ynë nuk prodhon vitaminë B12, është e rëndësishme që ajo të merret nga burimet ushqimore (sidomos ushqimet me bazë shtazore) ose shtojcat në baza të rregullta.
Gjithmonë konsultohuni me mjekun tuaj para se të filloni ndonjë regjim shtesë.
Çfarë e shkakton mungesën e vitaminës B12?
Një mangësi e kësaj vitamine të rëndësishme mund të ndodhë për shkak të një diete që përmban shumë pak vitaminë B12. Njerëzit që ndjekin një dietë vegane ose vegjetariane shpesh nuk e kanë këtë vitaminë, sepse zakonisht gjendet në produktet e kafshëve. Një tjetër arsye e zakonshme e mungesës së vitaminës B12 është anemia.
Gjithashtu mund të ndodhë dhe një çrregullim autoimun, i cili shkakton humbje të qelizave të stomakut dhe të agjentëve proteinikë të brendshëm, që ndihmojnë trupin të absorbojë vitaminën B12 në zorrë. Kjo çon në nivel të ulët të vitaminës B12 në trup.
Në rrezik më të lartë janë:
Njerëz të moshës 50 vjeç e lart, njerëzit anemikë, ata që ndjekin një dietë vegjetariane ose vegane, ata që vuajnë nga sëmundje që prekin tretjen, të tilla si sëmundja celiac dhe Crohn, njerëzit e keq ushqyer, që janë alkoolistë etj.
Por, si ta kuptoni se keni mungesë të kësaj vitamine?
Ekspertët e gazetës “Super Shëndeti” kanë përgatitur një guidë special me simptomat…
- Lodhje dhe energji e ulët
Kjo vitaminë luan një rol të rëndësishëm në shkëmbimin e energjisë, prandaj mungesa e saj ka një ndikim të drejtpërdrejtë në nivelet tuaja të energjisë dhe qëndrueshmërisë. Vitamina B12 rrit aftësinë e trupit tuaj për të sintetizuar ADN-në për qelizat e reja, për të siguruar energji.
Është gjithashtu e nevojshme në prodhimin e qelizave të kuqe të gjakut që transportojnë oksigjen në të gjithë trupin. Pa nivelet e duhura të oksigjenit, ju ndiheni të lodhur dhe të përgjumur. Vitamina B12 është e nevojshme për të kthyer ushqimin që hani në energji për të fuqizuar metabolizmin tuaj. Metabolizmi i ulët ju bën të ndiheni të plogët dhe kjo është një pengesë për jetën tuaj, pasi nuk jepni maksimumin tuaj.
- Ndjesi mpirjeje dhe shpuese
Vitamina B12 luan një rol kyç në mbajtjen e sistemit tuaj nervor të shëndetshëm. Kështu, shenjat neurologjike si mpirje ose ndjesi shpimi gjilpërash në duart dhe këmbët mund të tregojnë mungesën e saj.
Vitamina B12 ndihmon në sintezën (formimin) e qelizave nervore, dhe për më tepër, ajo ka një rol kyç për të ndihmuar oksigjenin të arrijë në pjesë të ndryshme të trupit. Furnizimi i dobët me oksigjen është një nga shkaqet kryesore të ndjesisë së mpirjes dhe shpimit.
Mungesa e saj gjithashtu mund të shkaktojë probleme me ekuilibrin. Një studim i vitit 2014 i botuar në gazetën e Mjekësisë (Baltimore) nxjerr në pah efektin e mungesës së kobalaminës në sistemin nervor, e cila shkakton humbje të ndjeshmërisë në lëkurë, dobësi të muskujve, reflekse të zvogëluara ose hiperaktive, mosmbajtje urinare ose fekale.
- Presion i ulët i gjakut
Mangësitë e vitaminës B12 dhe acidit folik mund të shkaktojnë anemi, të cilat mund të çojnë në presion (tension) të ulët të gjakut, i njohur edhe si hipotension. Vitamina B12 ndihmon trupin tuaj të prodhojë qeliza të kuqe të gjakut në mënyrë që oksigjen i mjaftueshëm të arrijë në çdo pjesë të trupit tuaj, duke përfshirë edhe zemrën.
Një studim i vitit 2012 i botuar në Institutin e Zemrës në Teksas raporton se mungesa e vitaminës B12 është e njohur mirë mes neurologëve, por shpesh anashkalohet nga kardiologët kur trajtojnë tensionin e ulët të gjakut. Nëse vuani nga tensioni i ulët i gjakut, duhet të bëni patjetër një analizë mjekësore për vlerat B12 në organizëm. Edhe tensioni i ulët i gjakut mund të shkaktojnë puçrra, marramendje, dobësi, dhe rrezik frakturash nga rrëzimet.
- Plagë në lëkurë
Vitamina B12 në nivele të ulëta gjithashtu mund të shkaktojë puçrra, plagë në lëkurës dhe dëmtim të flokëve. Një studim kanadez i vitit 2008 raporton se mungesa e vitaminës B12 lidhet me plagët në lëkurës.
Plagët e pashpjegueshme të lëkurës mund të sinjalizojnë mungesën e vitaminës B12, prandaj ju duhet të shkoni te mjeku juaj sa më shpejt që të jetë e mundur. Së bashku me plagët në lëkurës, mangësia e saj mund të shkaktojë hiperpigmentim të lëkurës, i cili çon në ngjyra të pabarabartë dhe njolla të errëta në lëkurë.
- Depresioni
Kjo vitaminë e veçantë është gjithashtu thelbësore për shëndetin mendor. Roli i saj në formimin e qelizave të kuqe të gjakut nga ana e tij ndihmon në mbështetje të një sistemi nervor të shëndetshëm. Gjithashtu, ajo ndihmon në uljen e nivelit të homocisteinës, një nga produktet e metabolizmit të proteinave. Një nivel i lartë i homocisteinës në trup mund të çojë në depresion.
Kjo është arsyeja pse është e rëndësishme të shqyrtohet mundësia e mungesës së B12, veçanërisht në mesin e të moshuarve që vuajnë nga depresioni. Në fakt, një studim i vitit 2013 hedh dritë mbi rëndësinë e plotësimit me vitaminë B12 në trajtimin e çrregullimeve të mëdha depresive.
Studimi zbuloi se njerëzit me depresion përjetuan përmirësim të dukshëm të simptomave kur u trajtuan me vitaminë B12 plotësuese, si dhe ilaçe kundër depresionit.
- Dobësim i aftësive njohëse
Niveli i ulët i vitaminës B12 mund të jetë arsyeja e dobësimit dhe varfërimit të kujtesës. Vitamina B12 lejon qelizat e trurit të krijojnë lidhje të reja, një proces që lejon përpunimin e kujtesës. Vlen për t’u përmendur që vitamina B12, është një komponent thelbësor i myelinës, veshje proteinike që mbron të gjitha qelizat e trurit. Kjo është arsyeja pse mungesa e saj mund të çojë në dëmtime nervore serioze dhe përkeqësim të funksionimit të trurit.
Një studim i vitit 2005 i botuar në Journal of Geriatric Psychiatry and Neurology sugjeron se nivelet e ulëta të kobalaminës mund të shkaktojnë demencë (çrregullime të kujtesës, ndryshimet e personalitetit dhe arsyetim i mangët) në pacientët e moshuar. Kjo sëmundje ndryshon nga Alzheimer, prandaj duhet të diferencohet nga një vlerësim i plotë neuro-psikologjik.
Një tjetër studim i vitit 2011 i publikuar në raportin e Neurologjisë tregon se njerëzit me nivele të ulëta të vitaminës B12, mund të kenë më shumë gjasa që të kenë vëllim më të vogël të trurit dhe të kenë probleme me aftësitë e të menduarit.
- Hipotireoza
Mangësia e vitaminës B12 shkakton ulje të aktivitetit të gjëndrës tiroide, e njohur edhe si hipotiroidizëm. Gjëndra tiroide ka nevojë për një shumëllojshmëri lëndësh ushqyesve për të prodhuar hormone të cilat rregullojnë shumë nga funksionet e trupit. Vitamina B12 është një nga ato lëndë ushqyese.
Një studim i vitit 2008 i publikuar në Gazetën e Shoqatës së Mjekëve të Kanadasë raporton se mungesa e vitaminës B12 është e zakonshme në hipotireozën primare. Plotësimi çon në përmirësimin e simptomave.
Studimi theksoi shqyrtimin e niveleve të vitaminës B12 në të gjithë pacientët me hipotireozë, pa marrë parasysh nivelin e antitrupave tiroide në trupin e tyre.
- Steriliteti
Mungesa e vitaminës B12 mund të ndikojë në fertilitetin mashkullor dhe atë femëror.
Një studim i vitit 2001 i publikuar në Journal of Reproductive Medicine raporton se mungesa e vitaminës B12 lidhet me infertilitetin dhe abortet spontane të përsëritura.
Studimi shpjegon se mungesa e vitaminës B12 çon në mpiksjen e shpejtë të gjakut (hypercoagulability) për shkak të niveleve të larta të aminoacidit homocisteine gjë që çon në humbjen e fetusit gjatë fazës fillestare. Mungesa e zgjatur mund të shkaktojë ndryshime në ovulimin ose zhvillimin e vezës, ndryshime këto që çojnë në infertilitet përfundimtar.
Kjo pamjaftueshmëri jo vetëm që e bën të vështirë të mbetesh shtatzënë, por e bën të pamundur mbajtjen e fetusit gjatë gjithë shtatzënisë. Bëni një test të vitaminës B12 për të përmirësuar mundësinë tuaj për të mbetur shtatzënë në mënyrë natyrale.
- Vuani nga anemia pernicious
Mungesa e vitaminës B12 shkakton anemi, në të cilën anemia pernicious është një lloj sëmundjeje, në të cilën numri i rruazave të kuqe është i pakët, për shkak të mungesës së vitaminës B12.
Kura për mungesën e vitaminës B12
Nëse keni anemi pernicious ose një problem me absorbimin e B12, duhet të zëvëndësoni vitaminën B12 me injeksione, medikamente orale ose spray.
Nëse nuk hani produkte me bazë shtazore, duhet të bëni disa ndryshime në planin e dietës suaj që të përfshini suplemente të vitaminës B12.
Këshilla për të rregulluar mungesën e vitaminës B12
Për të përmirësuar nivelet e B12 në trupin tuaj ju mund të:
– Hani ushqime të pasura me vitaminë B12, siç janë peshqit, butakët, mishi (sidomos mëlçia), vezët, qumështi dhe produktet e qumështit.
– Ata që nuk hanë produkte me bazë shtazore mund të provojnë ushqime të pasuruara me B12, të tilla si drithërat e mëngjesit, produktet e sojës dhe majatë ushqyese.
– Për të gjithë ju që ndiqni dietë vegjetariane ose vegane, këshillohet të bëni analiza të shpeshta që të keni nën kontroll nivelin e B12.
– Ata që marrin ilaçe për diabet ose refluksin acid duhet gjithashtu të bëjnë analizat për B12, pasi disa nga këto medikamente mund të ndërhyjnë në nivelet e shëndetshme të B12.
– Ju mund të zgjidhni të merrni shtesa në formën e pilulave ose forma injeksioni. Sigurohuni që të konsultoheni me mjekun tuaj, pasi shtesat mund të ndikojnë në efektivitetin e ilaçeve të caktuara.
Sa vitaminë B12 më duhet?
Kërkesa e përditshme e vitaminës B12 sipas moshës:
0-6 muajshe 0,4 mcg
7-12 muajshe 0,5 mcg
1-3 vjeç 0,9 mcg
4-8 vjeç 1,2 mcg
9-13 vjeç 1,8 mcg
14 vjeç e lart 2,4 mcg
Gratë shtatzëna dhe me gji 2,6-2,8 mcg
Sipas Instituteve Kombëtare të Shëndetit, njerëzit e grupmoshave të ndryshme dhe nënat e reja që presin ose ushqejnë fëmijë me gji kanë nevojë për sasi të ndryshme të vitaminës B12 në baza ditore.
Burimi / supershendeti.com
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
