Shkrirja e identitetit është një ndërveprim midis llojeve të ndryshme të identiteteve. Secili prej nesh, në fakt, ka të paktën dy identitete, një personal dhe një (ose më shumë) social. Identiteti personal është i lidhur drejtpërdrejt me personalitetin tonë, kështu që ne mund të dukemi pak a shumë ekstrovertë, të sjellshëm, nervozë etj. Prandaj ai përbëhet nga tipare të ndryshme që na dallojnë dhe na identifikojnë.
Identiteti social, nga ana tjetër, i përgjigjet grupit të cilit i përkasim, p.sh. familja, vendi, feja, përkatësia etnike, ekipi etj. Këto grupe kanë rregulla, vlera dhe role. Kur lloje të ndryshme identitetesh ndërveprojnë, quhet shkrirje e identitetit.
Si sillemi? A i përgjigjemi personalitetit tonë apo i përmbahemi rregullave të grupit? Varet nga lloji i identitetit që kemi aktivizuar: përgjithësisht është ai personal, ndaj sillemi sipas personalitetit tonë. Megjithatë, ndonjëherë grupi është më i rëndësishëm, kështu që sjellja jonë do të varet nga roli që luajmë brenda tij dhe nga rregullat e tij në situata të caktuara, për shembull kur ndihet i kërcënuar.
Problemet e integrimit të identitetit
Marrëdhënia ndërmjet identitetit personal dhe atij social përfshin disa probleme:
Motivimi aktivizon sjelljet tona – Nga njëra anë, nëse motivimi varet nga “uni ynë personal”, sjellja do të pasqyrojë personalitetin tonë. Nga ana tjetër, nëse motivimi vjen nga “uni ynë social”, sjellja do të përcaktohet nga rregullat dhe rolet e grupit.
Anëtarët e një grupi e përcaktojnë veten sipas identitetit të tyre shoqëror. Prandaj, ata mendohet të jenë të këmbyeshëm. Për shembull, në shumë grupe një person ka rolin e të këndshëm dhe si anëtar i një grupi nuk ka rëndësi nëse është një person apo një tjetër. E rëndësishme është që dikush, pavarësisht se kush, të plotësojë rolin simpatik.
Shkalla në të cilën ne identifikohemi me grupin varet nga konteksti dhe ndryshimet. Për shembull, nëse ekipi ynë fiton një garë të rëndësishme, identiteti ynë social (me atë ekip) do të jetë shumë i fortë. Megjithatë, me kalimin e ditëve ajo do të bëhet më e dobët.
Shkrirja e identiteteve – Marrëdhënia midis llojeve të ndryshme të identitetit ka kufij që nuk mund të shpjegohen veçse duke iu drejtuar një identiteti tjetër, shkrirjes së identitetit, i përcaktuar si një ndjenjë viscerale e bashkimit me grupin . Tek njerëzit që paraqesin këtë lloj identiteti, bashkimi me grupin është aq i fortë sa i bën të depërtueshëm kufijtë midis identitetit personal dhe atij shoqëror.
Çfarë do të thotë? Do të thotë që, pasi të aktivizohet një nga dy identitetet, ai mund të ndikojë tek tjetri. Për shembull, nëse personaliteti ynë vihet në dyshim, ne priremi të bashkojmë identitetet tona dhe të mbrojmë grupin. Kjo marrëdhënie e re identiteti krijon një ndjenjë të fortë lidhjeje me grupin, e cila, nga ana tjetër, nxit motivimin e njerëzve me identitete të bashkuara për të bërë për grupin atë që do të bënin për veten e tyre. Në të njëjtën kohë, lidhjet personale me anëtarët e grupit forcohen.
Parimet e shkrirjes së identitetit – Ekzistojnë katër karakteristika ose parime kryesore të shkrirjes së identitetit: Parimi i parë ka të bëjë me agjencinë personale, ku veprimet e njerëzve me identitete të bashkuara pasqyrojnë identitetin e tyre personal dhe shoqëror. Në këtë rast, anëtarët e grupit nuk do të ishin të zëvendësueshëm sepse vlerësohet personaliteti dhe roli i tyre brenda grupit.
Parimi i dytë është sinergjia e identitetit që sugjeron se një kombinim i mundshëm i identitetit personal dhe social mund të krijojë një motivim të fortë për të kryer veprime që përfitojnë grupin. Këta njerëz janë të parët që bashkëpunojnë dhe suksesi do t’i shtyjë ata të angazhohen më shumë në nivel personal dhe grupor.
Parimi i tretë korrespondon me lidhjet relacionale. Sipas kësaj karakteristike, njerëzit me identitete të bashkuara kanë identitete shumë të forta shoqërore dhe personale dhe janë të bindur se kjo vlen edhe për anëtarët e tjerë të grupit . Ata i vlerësojnë të tjerët për personalitetin dhe identitetin e tyre shoqëror, prandaj krijojnë lidhje shumë të forta marrëdhëniesh.
Parimi i fundit është ai i parevokueshmërisë. Bazuar në parevokueshmërinë, shkrirja e identitetit ruhet pavarësisht nga konteksti. Lidhjet e krijuara me anëtarët e tjerë të grupit forcojnë ndjenjën e shkrirjes, duke e bërë atë të përhershme. Në prani të identiteteve të ndryshme shoqërore, bashkimi ndodh vetëm me një grup. Kjo formë e ekskluzivitetit parandalon zhvillimin e identiteteve të forta me grupet e tjera dhe siguron që bashkimi të ruhet.
Në fund të fundit, identitetet personale dhe shoqërore përgjithësisht priren të përjashtojnë njëri-tjetrin kur njëra nga të dyja aktivizohet. Disa njerëz, megjithatë, i bashkojnë ato dhe ushqejnë njëri-tjetrin, duke i shtyrë ata të angazhohen në grup. Si rezultat, sjelljet tona varen në një masë të madhe nga një shkrirje eventuale e identiteteve.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
