Në epokën moderne të teknologjisë dhe informacionit, shpërqendrimi nga realiteti është bërë një fenomen i përhapur, që prek njerëzit pavarësisht nga profesioni apo mënyra e jetesës. Kjo ndikon thellë në perceptimin e tyre për arritjet dhe situatat e tanishme në jetë, duke krijuar një ndjenjë të përhershme pakënaqësie. Ky fenomen bart rreziqe të mëdha për mirëqenien psikologjike dhe sociale, dhe për të kuptuar më mirë ndikimin e tij, duhet të analizojmë sesi ai ndikon tek njerëzit dhe përse shpesh ata nuk janë të kënaqur me atë që kanë arritur.
Shpërqendrimi dhe vlerësimi i realitetit
Një nga problemet kryesore të shpërqendrimit nga realiteti është humbja e aftësisë për të vlerësuar me objektivitet situatën aktuale. Shumë njerëz jetojnë në një gjendje të përhershme shpërqendrimi, duke menduar për të kaluarën ose të ardhmen, dhe rrallëherë ndalen të përqendrohen në momentin e tanishëm. Ky largim nga momenti aktual shpesh çon në një ndjenjë të pakënaqësisë, sepse individët fokusohen më shumë në atë që nuk kanë arritur ende, sesa në atë që kanë përjetuar dhe fituar.
Siç thotë Eckhart Tolle në librin “The Power of Now”, shumë njerëz mbeten të mbyllur në mendimet dhe shqetësimet për të ardhmen apo në nostalgjinë për të kaluarën, duke e humbur aftësinë për të jetuar me vetëdije në të tashmen. Ky shpërqendrim shkakton një mungesë të vëmendjes ndaj asaj që kanë arritur deri tani, duke sjellë mungesë të kënaqësisë në jetën e përditshme.
Teknologjia dhe ndikimi i mjedisit virtual
Një tjetër faktor i madh që nxit shpërqendrimin është teknologjia dhe veçanërisht mediat sociale. Ndërsa teknologjia sjell shumë përfitime, ajo gjithashtu krijon një mjedis ku individët bombardohen vazhdimisht me stimuj të rinj dhe informacion të pandërprerë. Mediat sociale, në veçanti, paraqesin një pamje idealiste të jetës së të tjerëve, duke thelluar ndjenjën e pakënaqësisë dhe shpërqendrimit. Kjo sjellje shpesh i largon njerëzit nga realiteti dhe i fut në një botë krahasimi të vazhdueshëm.
Sherry Turkle, në librin e saj “Alone Together”, argumenton se përmes teknologjisë, njerëzit kanë krijuar një ndarje midis vetvetes dhe realitetit. Ata investojnë emocionalisht në mjediset virtuale, duke ndjerë një distancë gjithnjë e më të madhe nga jeta e tyre e vërtetë, dhe për rrjedhojë, duke ndjerë pakënaqësi për atë që kanë arritur në botën reale. Për këtë arsye, individët shpesh ndihen të papërmbushur, pavarësisht suksesit të tyre në fusha të ndryshme.
Kriza e përmbushjes personale
Një aspekt tjetër i shpërqendrimit nga realiteti është kriza e përmbushjes personale. Shumë njerëz ndihen të humbur sepse nuk kanë një qëllim të qartë në jetë ose një ndjenjë të fortë kuptimi. Viktor Frankl, në veprën e tij “Man’s Search for Meaning”, shpjegon se individët që nuk kanë një qëllim ose kuptim të brendshëm, edhe pse mund të arrijnë sukses të jashtëm, shpesh ndihen të boshatisur. Pa këtë kuptim, çdo arritje duket e pavlefshme, dhe kjo çon në një ndjenjë të përhershme të pakënaqësisë.
Në të njëjtën mënyrë, kjo krizë personale i ndikon individët që janë në kërkim të një qëllimi përtej sukseseve materiale apo shoqërore. Mungesa e një ndjenje të brendshme kuptimi i bën ata të shpërqendruar dhe të paaftë të gëzojnë atë që kanë arritur deri tani.
Sfidat e presionit social
Presioni social gjithashtu luan një rol të madh në shpërqendrimin nga realiteti. Individët shpesh ndihen sikur nuk janë të suksesshëm mjaftueshëm, pavarësisht arritjeve të tyre, sepse i krahasojnë veten me standardet e shoqërisë. Shpesh, njerëzit përpiqen të përmbushin pritshmëritë e të tjerëve dhe harrojnë të vlerësojnë atë që kanë arritur për veten e tyre.
Sipas Abraham Maslow, në teorinë e tij mbi hierarkinë e nevojave, njerëzit kërkojnë vetë-aktualizimin dhe plotësimin e vetes. Por shpesh këto nevoja mbeten të shtypura nga nevojat për të qenë të pranuar nga të tjerët. Kështu, individët ndihen të detyruar të ndjekin një rrugë që nuk është domosdoshmërisht e tyre, dhe për pasojë, humbasin lidhjen me atë që i sjell atyre kënaqësi të vërtetë.
Rritja e vetëdijes për realitetin
Në vend të përqendrimit tek mungesat apo krahasimeve të vazhdueshme, njerëzit mund të përfitojnë nga një kthim tek vetëdija dhe kuptimi i jetës së përditshme. Përqendrimi në të tashmen, të vlerësuarit e arritjeve reale, dhe fokusimi në atë që ka vlerë personale, janë çelësa për të shmangur shpërqendrimin nga realiteti dhe për të ndjerë një kënaqësi më të madhe me jetën.
Andaj krijimi i një ekuilibri midis nevojave personale dhe ndikimeve të jashtme është thelbësor për të kapërcyer këtë shpërqendrim dhe për të jetuar një jetë të plotë dhe të qëndrueshme. Suksesi i vërtetë vjen kur individët kuptojnë rëndësinë e gjetjes së kuptimit brenda vetes dhe të fokusohen më pak në idealet e imponuara nga mjedisi i jashtëm.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
