Një ekip ndërkombëtar kërkimor ka zhvilluar një test inovativ gjaku që mund të zbulojë sindromën mielodisplastike (MDS) – një gjendje që shpesh paraprin zhvillimin e leuçemisë. Ky zbulim mund të çojë drejt zëvendësimit të analizave invazive të palcës së kockave me një metodë më të thjeshtë dhe më pak traumatike për pacientët.
Ky test i ri, i zhvilluar nga një ekip i udhëhequr nga shkencëtarë izraelitë të Institutit Weizmann të Shkencave në Rehovot, në bashkëpunim me disa qendra kërkimore ndërkombëtare, përfshirë Qendrën Mjekësore Sourasky në Tel Aviv, Institutin Knight për Kancerin në Universitetin e Oregonit dhe Weill Cornell Medicine në SHBA, përdor analizën e qelizave staminale të gjakut në qarkullim për të identifikuar ndryshime gjenetike karakteristike të MDS.
Si funksionon testi?
Testi përqendrohet në identifikimin e mutacioneve klonale në qelizat staminale hematopoietike (HSPC), që ndodhen në palcën e kockave dhe janë përgjegjëse për prodhimin e përbërësve të gjakut – si qelizat e kuqe, qelizat e bardha dhe trombocitet. MDS karakterizohet nga mutacione që ndërhyjnë në maturimin e këtyre qelizave, duke i lënë ato të papjekura dhe jofunksionale. Me kalimin e kohës, ky proces mund të çojë në zhvillimin e leuçemisë akute mieloide. Për të ndërtuar një referencë të qartë, studiuesit analizuan qelizat e gjakut të rreth 150 individëve të shëndetshëm mbi moshën 40 vjeç. Dihet që plakja shkakton ndryshime natyrore në qelizat staminale, ndaj krahasimi me këtë grup i mundëson testit të identifikojë më saktë devijimet patologjike.
Avantazhet e testit
Deri më tani, diagnoza e MDS ishte e mundur vetëm përmes një biopsie të palcës së kockave – një procedurë invazive dhe e dhimbshme. Testi i ri i gjakut, nga ana tjetër, mund të ofrojë informacion të ngjashëm në mënyrë shumë më të thjeshtë, duke identifikuar për shembull frekuenca të pazakonta të paraardhësve të limfociteve, bazofileve dhe granulociteve. Sekuencimi gjenetik i këtyre qelizave mund të tregojë shenjat e para të MDS dhe të vlerësojë rrezikun e kalimit në leuçemi. Një tjetër vëzhgim i rëndësishëm i studimit ishte se këto ndryshime shfaqen më herët tek burrat sesa tek gratë – një fakt që mund të ndihmojë në shpjegimin e incidencës më të lartë të kancereve të gjakut tek meshkujt.
Perspektivat e ardhshme
Edhe pse rezultatet janë premtuese, nevojiten ende studime shtesë për të konfirmuar efikasitetin dhe qëndrueshmërinë klinike të testit në një spektër më të gjerë pacientësh. Megjithatë, potenciali është i madh – jo vetëm për diagnostikimin e MDS, por edhe për sëmundje të tjera hematologjike.
“Ky burim ofron një model referimi të detajuar për qelizat staminale hematopoietike gjatë gjithë jetës dhe mund të lehtësojë aplikimin klinik të gjenomikës në nivel qelizor të vetëm,” shpjegojnë profesorët Liran Shlush dhe Amos Tanay, autorët kryesorë të studimit.
Detajet e hulumtimit janë publikuar në revistën Nature Medicine, në artikullin me titull: “A reference model of circulating hematopoietic stem cells across lifespan with applications in diagnostics.”
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
