Teknologjia, interneti, takimet në mediat sociale dhe më pas truket e vetë ndihmës po vrasin dashurinë, duke kontribuar në “prishjen” e lidhjeve më intime. Kjo u denoncua nga Eva Illouz, një studiuese në Universitetin Hebraik të Jeruzalemit në esenë “Fundi i Dashurisë”.
Rritja e rrjeteve sociale si Tinder dhe Grindr, ku keni ndjesinë se keni gjithmonë dikë pranë është një mënyrë për të prishur marrëdhënien e dashurisë dhe shkon krah për krah me rritjen e “Ghosting”, kjo do të thotë, mbyllje e marrëdhënieve të çiftit duke u zhdukur, ndërprerë çdo kontakt me partnerin dhe duke injoruar përpjekjet e tij për të arritur tek ne, pa asnjë shpjegim. Industria e vetë-ndihmës, e cila gjithmonë na bën të ndihemi të papërshtatshëm duke premtuar zgjidhje të mrekullueshme për gjithçka, përfundon duke legjitimuar këto sjellje të ftohta.
TuttoSalute pyeti Illouz se cilat kërcënime rëndojnë mbi dashurinë sot.
Si e ndihmon psikologjia e “vetë-ndihmës” prishjen e marrëdhënieve intime dhe të qëndrueshme?
“Kultura e vetë-ndihmës shfaqet në kontekstin e normave shoqërore gjithnjë e më të paqëndrueshme: kjo pasiguri depërton në marrëdhënie dhe është një nga fenomenet kryesore që i çon njerëzit të kenë nevojë për udhëzime në të gjitha fushat e jetës shoqërore. Pra, vetë-ndihma tregon se si të sillemi në mungesë të referencave të tilla si normat shoqërore. Dhe, duke vepruar kështu, ajo prezanton disa ide karakteristike të modernitetit, të tilla si mantra e vetë-ndryshimit ose domosdoshmëria për të përmbushur të gjitha nevojat e dikujt, duke maksimizuar kënaqësitë dhe fitimet. Dhe gjithashtu ideja që sukseset dhe dështimet në jetë varen gjithmonë nga ne ose nga një menaxhim pak a shumë efektiv i psikikës sonë, i konsideruar gabimisht i lakueshëm dhe i modifikueshëm sipas dëshirës dhe përgjegjës për të gjitha sferat e jetës, nga puna te seksualiteti, nga jeta shoqërore tek ajo e një çifti.
Cili është roli i mediave sociale dhe faqeve të takimeve në prishjen e konceptimit klasik të dashurisë?
“Ideja që fshihet prapa shumicës së këtyre platformave është gjetja e një shoku shpirtëror, por në fakt teknologjia promovon diçka krejtësisht ndryshe: akumulimin e takimeve, partnerit dhe seksit. Qasja e lehtë në teknologji bën pjesën tjetër, por disa faqe kanë filluar të lëvizin në drejtim të kundërt, duke inkurajuar më pak takime, sepse bollëku i mundësive shkon kundër premtimit të tyre”.
Çfarë i bën interneti idesë dhe praktikës së dashurisë?
“Modeli i internetit është ai i një supermarketi, ndërsa ndjenjat dhe lidhjet varen nga perceptimi i rrallësisë. Sa më e rrallë të jetë diçka, aq më shumë e vlerësojmë. Eksperimentet në të cilat një mostre individësh iu kërkua të caktonin një çmim për një artikull për shitje në supermarket (ku keni shumë dhe të ndryshëm në dispozicion) ose për të njëjtin artikull të vendosur në ankand (ekziston vetëm një) tregojnë se gjithmonë i jepet vlerë më e lartë objektit në ankand. Kjo mund të shtrihet tek njerëzit dhe marrëdhëniet: në “gjendjen e supermarketit” (siç është interneti) sa më shumë njerëz të takoni dhe më pak vlejnë. Interneti ka qenë një lehtësues i shkëlqyeshëm, por kjo mundësi teknologjike përplaset me kushtet psikologjike dhe sociologjike të përshtatshme për krijimin e një lidhjeje të vërtetë”.
Cilat teknologji të tjera, janë duke minuar marrëdhëniet në çift?
“Unë nuk e di nëse ato janë një kërcënim, por robotët me siguri do të përfundojnë duke ndryshuar ndjeshëm përvojën e vetmisë dhe shoqërimit. Robotët sot janë gjithashtu të dizajnuar për të mbajtur shoqëri: ata na imitojnë neve mjaft mirë, veçanërisht kur kemi parasysh faktin që shumica e njerëzve përshtaten shpejt në ndërveprimin rutinë. Për më tepër, robotët mësojnë shpejt preferencat e një personi dhe do të përfundojnë duke përbërë një alternativë të vërtetë për marrëdhëniet reale njerëzore, e cila përkundrazi është gjithnjë e më e vështirë për tu formuar dhe mirëmbajtur. Unë mendoj se kjo do të përfundojë në mënyrë drastike duke ndryshuar seksualitetin dhe marrëdhëniet emocionale”.
Pse po bëhet gjithnjë e më popullore praktika e të ashtuquajturit “fantazmë”?
“Përfundimi i një marrëdhënie duhet të shpallet dhe negociohet midis partnerëve; por gjithnjë e më shumë praktika e “fantazmës” po zëvendëson mbylljen normale të një marrëdhënieje për shkak të dobësisë dhe rritjes së mungesës së përgjegjësisë që njerëzit ndiejnë në marrëdhëniet në çift. Diçka interesante ndodh: ndërsa ndihemi gjithnjë e më shumë përgjegjës për veprimet tona në shumë fusha të ekzistencës (për shembull në lidhje me mjedisin), ne mund të mbyllim një marrëdhënie, madje edhe në një sekondë, thjesht sepse e ndiejmë të drejtë ta bëjmë edhe nëse pasojat mund të jenë shumë serioze për tjetrin. Prishja e një marrëdhënieje në proces është bërë një nga aspektet rutinë të saj. Deri në pikën që shumë ose pothuajse të gjitha marrëdhëniet kanë një parashikim të brendshëm të përfundimit të tyre. Kjo ndodh mbi të gjitha për “botën e re dhe të guximshme”, atë të takimeve në Internet”.
A mundet që epoka Covid me izolimin dhe distancën shoqërore ta përkeqësojë më tej situatën?
“Në të vërtetë mund të ndihmojë në minimin e trendit drejt seksit rastësor dhe t’i japë legjitimitet monogamisë. Izolimi ishte veçanërisht i vështirë për beqarët”.
Cili do të jetë një rezultat i mundshëm i të gjitha këtyre përmbysjeve zinxhir?
“Fundi i tezës së dashurisë nuk është se njerëzit do të pushojnë së dashuruari, por që dashuria do të pushojë së qeni një mit udhëzues i kulturës sonë. Teprica e përvojave seksuale zëvendëson idealin e dashurisë romantike “përgjithmonë”. Ne duhet të përballemi me nyjën e normave dhe vlerave që duhet të jenë gjithmonë të pranishme në marrëdhëniet njerëzore, të cilat janë “pushtuar” në emër të lirisë personale, duke bërë parësore detyrën e përmbushjes së dëshirave të dikujt”.
Burimi / https://www.lastampa.it/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
