Negativiteti shpesh funksionon si një helm i ngadalshëm midis partnerëve të martuar. Nuk është e vështirë të imagjinohet se sa negativitet mund të jetë i dëmshëm për një marrëdhënie të shëndetshme. Problemi është, se ne shohim kaq shumë shembuj të ndërveprimeve negative midis çifteve – në televizor, filma dhe në “jetën reale” – saqë bezdisemi, ngacmojmë, kritikojmë ose flasim keq për partnerët tanë (edhe nëse jeni “thjesht duke bërë shaka”) mund të fillojë të duket si sjellje normale. Dhe sigurisht, ndoshta negativiteti është “normal” ose të paktën i zakonshëm në shumicën e marrëdhënieve, por kjo nuk do të thotë se është i dobishëm. Në fakt, kërkimet shkencore (si dhe intuita juaj, po supozojmë) na tregojnë se fjalët, qëndrimet dhe ndërveprimet negative mund të jenë jashtëzakonisht të dëmshme për integritetin e një marrëdhënieje dhe ta copëtojnë atë si brenda ashtu dhe nga jashtë. A është negativiteti temë kryesore në jetën tuaj martesore? Le të shohim sa problematike mund të jetë dhe çfarë mund të bëni për të filluar të bëni një ndryshim më pozitiv.
Nga April ELDEMIRE, Psikoterapiste e specializuar në çështjet martesore dhe çifteve, tranzicionet e prindërve të rinj dhe dinamikat e ndryshme familjare.
Çfarë është Paragjykimi i Negativitetit?
Negativiteti shpesh funksionon si një helm i ngadalshëm midis partnerëve të martuar. Ndërveprimet e vogla, pa dashuri, të përsëritura gjatë ditëve, muajve dhe viteve dëmtojnë ndjenjën e intimitetit fizik dhe emocional midis dy njerëzve. Kjo pengon aftësinë e një çifti për t’i besuar njëri-tjetrit dhe hap rrugën që të ashtuquajturit “Katër Kalorës” të përmbytin marrëdhënien: kritika, përbuzje, mbrojtje dhe gurë. Përfundimisht, ndikimi toksik i negativitetit mund të jetë aq i madh sa mund të ndodhë dështimi katastrofik i një marrëdhënieje. Pse është kaq e zakonshme të jemi kaq të ashpër me partnerët tanë? Mund të jetë një kombinim i faktorëve: e mbajmë mendjen tek e kaluara; nuk i shprehim siç duhet nevojat tona ose nuk kujdesemi për mirëqenien tonë mendore dhe fizike; nuk kemi pritshmëri të drejta për sjelljet e bashkëshortit; ata na njohin mjaft mirë për të “shtypur butonat tanë”; i projektojmë streset tona mbi ta; dhe së fundi, thjesht mund të fillojmë t’i marrim bashkëshortët tanë si të mirëqenë. Cilado qoftë arsyeja, është e rëndësishme të mos minimizoni ose nënvleftësoni ndikimin e mundshëm që negativiteti mund të ketë, jo vetëm në martesën tuaj, por edhe në shëndetin tuaj. Një arsye kryesore pse negativiteti mund të jetë kaq i fuqishëm është se njerëzit kanë prirje njohëse të ashtuquajtur “paragjykim negativ”. Në psikologji, paragjykimi negativ do të thotë që priremi të kujtojmë, mësojmë dhe t’i kushtojmë vëmendje informacionit negativ më lehtë sesa informacionit pozitiv. Ne priremi të kemi një reagim më të fortë – në sjellje dhe biokimikisht – ndaj ndërveprimeve negative sesa ndaj atyre pozitive. Kjo është arsyeja pse një ofendim mund të ndikojë tek ju më shumë se pesë komplimente, ose mund të qëndroni zgjuar natën duke u ndalur në të gjitha ngjarjet e pakëndshme të jetës tuaj në vend që të mbani mend dhe të përqendroheni tek të mirat. Fatkeqësisht, thjesht jemi të ndërgjegjshëm biologjikisht dhe shoqërisht për t’i vënë re ato gjëra më shumë. Me fjalë të tjera: Gjërat e këqija mund të rrinë në mendjet, zemrat dhe trupat tona shumë më lehtë sesa gjërat e mira! Ky programim idiosinkratik i mendjes njerëzore mund të shtrembërojë në mënyrë dramatike perceptimin tuaj për bashkëshortin dhe potencialisht t’ju verbojë ndaj të gjitha gjërave të mira që ata kanë për të ofruar dhe kohët e mira që keni ndarë në martesën tuaj. Dhe siç mund ta imagjinoni, përfundimisht kjo mund të parashikojë telashe serioze.
Si ta mbroni marrëdhënien?
Ja një rregull i përgjithshëm: Ju nuk mund të adresoni një problem nëse nuk jeni në dijeni të problemit. Pra, hapi i parë në zvogëlimin e sasisë së negativitetit brenda martesës tuaj është që të bëheni më të vetëdijshëm për këtë. Kushtojini vëmendje mendimeve, fjalëve, ndjenjave dhe sjelljeve negative që keni dhe shfaqni ndaj bashkëshortit tuaj. Merrni parasysh t’i shkruani ato në një ditar për disa ditë, në mënyrë që t’i shikoni përsëri me një pasqyrë objektive. Ky eksperiment në vetvete mund të jetë i mjaftueshëm për të filluar zhvendosjen e qëndrimit tuaj nga negativ në pozitiv! Sigurohuni që t’i qaseni asaj me një ndjenjë kurioziteti dhe jo me vetëgjyqësi, dhe besoni se ju (dhe bashkëshorti juaj) po bëni më të mirën që mundeni.
Këshilla të tjera për të forcuar martesën tuaj:
JI I SJELLSHËM | Bëni komplimente të vërteta, një favor, flisni me mirësi për bashkëshortin/en tuaj me njerëzit e tjerë, bëni veprime të rastësishme mirësie si dhënia e një dhurate të vogël ose gatimi i një vakti special “pa shkak”. Edhe nëse ndonjëherë nuk ndiheni të sjellshëm me bashkëshortin/en tuaj, të bëni diçka të kujdesshme për të, mund të fillojë të ndryshojë energjinë tuaj. Mund të jetë e dobishme të mbani mend të ashtuquajturin “raport magjik” që gjendet në martesat e lumtura, sipas studiuesit Dr. John Gottman. Kjo do të thotë, për çdo ndërveprim negativ që ndodh mes një çifti të martuarish me dashuri, ka të paktën pesë pozitive që në mënyrë efektive “e balancojnë atë” ose zbusin efektin e ndërveprimit negativ.
JI MIRËNJOHËS | Shkruani dhe flisni me vetëdije për gjërat për të cilat jeni mirënjohës për martesën dhe bashkëshortin/en tuaj.
FALNI MË SHUMË | Kjo përfshin faljen e bashkëshortit/es dhe vetes tuaj. Nëse keni dhimbje të vjetra që duhet të zbulohen, konsideroni të punoni me një këshilltar martese i cili mund t’ju japë juve dhe bashkëshortit/ es tuaj hapësirë për t’i diskutuar këto çështje dhe t’ju prezantojë me mjete efektive për t’i adresuar ato.
KUJDESU PËR VETEN | Kujdesi për mirëqenien tuaj fizike dhe mendore është i panegociueshëm kur bëhet fjalë për të pasur një martesë të shëndetshme dhe të suksesshme. Sigurohuni që t’i jepni përparësi gjërave në jetën tuaj që do t’ju ndihmojnë të qëndroni të shëndetshëm dhe të menaxhoni stresin tuaj, duke përfshirë sasi të mjaftueshme të aktivitetit fizik, gjumit, ushqimeve të shëndetshme dhe kohën vetëm për të luajtur, për të shijuar hobi dhe për t’u çlodhur.
Botuar në Revistën “Psikologjia”, Nr. 173
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
