Fibromialgjia, migrena dhe PTSD-ja (Çrregullimi i Stresit Post-Traumatik) janë disa nga sëmundjet më të komplikuara dhe më të vështira për t’u diagnostikuar dhe trajtuar. Ato kanë disa simptoma të ngjashme, si dhimbjet kronike, lodhja e tepruar, dhe ndjeshmëria e shtuar ndaj stimujve, si drita, zhurma dhe prekje. Sidoqoftë, një studim i fundit ka hedhur dritë mbi një qark të fshehur në tru që mund të ndihmojë për të kuptuar më mirë këto sëmundje dhe lidhjen e tyre të mundshme.
Qarku i fshehur i trurit dhe ndjeshmëria ndaj dhimbjes
Shkencëtarët kanë zbuluar se një qark i veçantë i trurit është i përfshirë në mënyrën se si truri përpunon dhe menaxhon dhimbjen. Ky qark, i njohur si “qarku i dhimbjes”, përfshin disa zona të trurit që janë përgjegjëse për përjetimin dhe përpunimin e dhimbjes fizike dhe emocionale. Tek individët që vuajnë nga fibromialgjia, migrenat dhe PTSD-ja, ky qark duket se është shumë aktiv, duke i bërë ata më të ndjeshëm ndaj dhimbjes.
Në trupin e një personi të shëndetshëm, ky qark mund të “fshijë” ose të modifikojë sinjalet e dhimbjes, duke i mundësuar individit të ketë një përvojë të tolerueshme të dhimbjes. Megjithatë, te ata që vuajnë nga këto sëmundje, ky mekanizëm mund të jetë i disfunksionuar, duke e bërë trupin të reagojë ndaj stimujve të zakonshëm si ndaj dhimbjes së fortë.
Fibromialgjia dhe lidhja me trurin
Fibromialgjia është një gjendje e dhimbjes kronike që përfshin muskujt dhe indet e buta. Studimet kanë treguar se individët që vuajnë nga fibromialgjia kanë ndryshime të ndjeshme në aktivitetin e trurit, përfshirë një rritje të aktivitetit në zona që janë të përfshira në përpunimin e dhimbjes. Ky rritje aktiviteti mund të kontribuoni në dhimbjen e vazhdueshme dhe të intensifikuar që ndjejnë ata që kanë këtë gjendje. Gjithashtu, njerëzit me fibromialgjia shpesh përjetojnë një çrregullim të ndjeshmërisë ndaj prekjeve të zakonshme dhe mund të kenë dhimbje të vazhdueshme edhe pa një shkak të dukshëm fizik.
Migrena dhe çrregullimi i dhimbjes në tru
Migrena janë një tjetër sëmundje që është ngushtësisht e lidhur me qarkun e dhimbjes në tru. Migrenat shpesh përfshijnë një dhimbje të fortë koke që shoqërohet me të vjella, ndjeshmëri ndaj dritës dhe zhurmës, dhe në disa raste, edhe humbje të përkohshme të shikimit. Shkencëtarët besojnë se migrena mund të shkaktohet nga një përshpejtim i aktivitetit në qarkun e dhimbjes, i cili ndikon në përpunimin e sinjaleve të dhimbjes në tru dhe e bën individin të reagojë ndaj stimujve të zakonshëm, si ndjeshmëria ndaj dritës, që zakonisht nuk shkaktojnë dhimbje te njerëzit e shëndetshëm.
PTSD dhe truri i mbingarkuar emocionalisht
Çrregullimi i Stresit Post-Traumatik (PTSD) është një gjendje psikologjike që zhvillohet pas përjetimit të një ngjarje traumatikë, si një aksident, një luftë, ose një abuzim fizik ose seksual. PTSD-ja shkakton një varg simptomash, përfshirë kujtime të përsëritura të traumës, ankth të tepruar, dhe ndjeshmëri të lartë ndaj stimujve të jashtëm. Studimet kanë treguar se njerëzit me PTSD kanë ndryshime të theksuara në qarkun e trurit që është përgjegjës për rregullimin e emocioneve dhe përpunimin e stresit. Aktiviteti i lartë në këto zona mund të kontribuoni në ndjeshmërinë e shtuar ndaj stresit dhe reagimet e tepruara ndaj stimujve që përndryshe mund të ishin të padëmshëm.
Dallimi dhe lidhja ndërmjet sëmundjeve
Megjithëse fibromialgjia, migrenat dhe PTSD-ja janë sëmundje të ndryshme, ato ndajnë një mekanizëm të përbashkët: disfunksionin e qarkut të dhimbjes në tru. Kjo mund të ndihmojë në shpjegimin e simptomave të përbashkëta si dhimbja kronike, lodhja, dhe ndjeshmëria ndaj stimujve të jashtëm. Në të vërtetë, disa hulumtime sugjerojnë se këto sëmundje mund të jenë të lidhura më afërse sesa kemi menduar dikur, duke pasur parasysh përkatësinë e përbashkët të qarkut të trurit që është përgjegjës për përpunimin e dhimbjes dhe emocioneve.
Mundësitë për trajtim
Një nga sfidat më të mëdha në trajtimin e këtyre sëmundjeve është se ato janë të vështira për t’u diagnostikuar dhe trajtuar. Shumë pacientë me fibromialgjia, migrena, ose PTSD mund të përjetojnë një gamë të gjerë simptomash dhe mund të ketë vështirësi në gjetjen e trajtimit të duhur. Megjithatë, përparimet e fundit në kuptimin e qarkut të dhimbjes në tru ofrojnë shpresa për mundësi të reja trajtimi. Terapitë që fokusohen në ndryshimin e aktivitetit të trurit, si stimujt neuromodulatorë ose terapia e sjelljes kognitive, mund të ndihmojnë për të zvogëluar reagimet e tepruara të dhimbjes dhe stresit, duke ofruar një mënyrë për të menaxhuar dhe trajtuar këto sëmundje.
Studimet e fundit sugjerojnë se një qark i fshehur i trurit mund të luajë një rol kyç në zhvillimin dhe përkeqësimin e sëmundjeve si fibromialgjia, migrenën dhe PTSD-ja. Kjo mund të hapë mundësi të reja për trajtimin dhe menaxhimin e këtyre sëmundjeve komplekse. Megjithatë, është e rëndësishme që kërkimet të vazhdojnë për të kuptuar më thellë mënyrën se si ky qark funksionon dhe si mund të ndikojë në jetën e individëve që vuajnë nga këto kushte.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
