Në shoqërinë moderne ka shumë arsye pse një person mund të diskriminohet: jo vetëm për ngjyrën e lëkurës, për Zotin në të cilin beson ose nuk beson, për rrobat që vesh, për një gjendjen ekonomike, për prirjen seksuale, për ato që thotë dhe mendon; njerëzit zakonisht priren të distancohen edhe për shkak të mënyrës se si krijojmë marrëdhënie me të tjerët (ose zgjedhin të mos krijojmë).
Msc.Sonila Luzi, Psikologe Edukimi
Këta njerëz gjykohen për mënyrën e tyre të të qenit dhe të sjellurit “jashtë mode”. Ata karakterizohen nga gjithçka që përfshin një brishtësi të theksuar emocionale që nuk favorizon përshtatjen ndaj kërkesave “normale” të jetës.
Pak a shumë, të gjithë e dinë ose supozojnë se e dinë se çfarë do të thotë introversion (dhe, natyrisht, ekstroversion).
Introverti gjykohet ashpër si një qenie që tenton të jetë i vetmuar dhe joshoqëror. Mund ta gjejmë si term edhe në nivelin leksikor. Nëse konsultohemi me fjalorin, intraversioni dhe ekstreversioni përcaktohen në terma si:
Ekstroverti: është i hapur, i komunikueshëm, i përzemërt, i dashur, i shtrirë, i egër; introverti, anasjelltas, i mbyllur, i rezervuar, ters, i ftohtë, i ndrojtur, i shkëputur.
Çfarë është e vërtetë në këto përkufizime? Shumë sipas paraqitjes, pak sa i përket asaj që qëndron pas tyre: botës së brendshme të introvertit.
Çdo njeri, në mënyrën e të qenit, e karakterizon dhe përcakton personaliteti i tij, i cili është një produkt i natyrës, i mundësive të zhvillimit të ofruara nga mjedisi socio-kulturor dhe i mënyrës në të cilën ai ndërvepron me ta.
Duke pasur parasysh këtë, ne duhet të jemi të gatshëm të pranojmë diversitetin njerëzor edhe në këtë drejtim, duke vlerësuar meritat dhe duke respektuar kufijtë e secilit tip individual psikologjik. Për shumicën (për ekstrovertët sidomos), nuk e kuptojnë paaftësisë për t’u shoqëruar, kjo tipike e introvertëve, për ta kjo ndjehet si e pakëndshme.
Çdo vetëdije individuale jeton në ndërfaqen e dy botëve: asaj të jashtme, me të cilën përballet përmes shqisave dhe asaj të brendshme, e cila perceptohet si “sedilja” e identitetit të dikujt. Karakteristika ekstroverte / introverte, në nivelin e menjëhershëm, thjesht do të thotë që disa subjekte duken më të tërhequra nga bota e jashtme, të tjerët nga ajo e brendshme: disa mendojnë, ndjejnë dhe veprojnë në bazë të të dhënave që vijnë nga bota e jashtme; të tjerët i filtrojnë këto të dhëna përmes botës së brendshme dhe u japin atyre kuptime subjektive.
Nëse keni durim dhe fat të njihni me të vërtetë një person kryesisht introvert dhe më pas të ndaleni për të reflektuar për një moment, është e qartë se introversioni është një gjendje potencialisht e pasur, por dhe problematike. Të ndjehesh intensivisht, të jesh në gjendje të vendosësh veten në vendin e të tjerëve, të kesh një ndjenjë të lindur të dinjitetit dhe drejtësisë, të jesh i prirur të reflektosh për jetën, të jesh i talentuar me disa kreativitete janë cilësi autentike.
Fillimisht e bërë dhe e vlerësuar nga Jung, dallimi midis ekstroversionit dhe introversionit është ringjallur dhe thelluar sot sepse, në botën tonë, introversioni gjithnjë e më shumë është konfiguruar si një tipar negativ i personalitetit. Fatkeqësisht, ky paragjykim shpesh ndahet nga introvertët, të cilët përjetojnë diversitetin e tyre me një vetëdije të dhimbshme dhe bëjnë gjithçka që është e mundur për ta maskuar dhe / ose mohuar atë, duke u përpjekur të homologojnë sjelljen e tyre me atë të të tjerëve.
Paragjykimi ndikon edhe në një nivel pedagogjik, sepse, në mënyra të ndryshme, prindërit dhe mësuesit, pasi kanë identifikuar një fëmijë si introvert, ndiejnë detyrën ta ndihmojnë atë ekstrovert, shoqërizimin, normalizimin, etj.
Pasojat e paragjykimit shoqëror në introversion janë serioze sepse shumica e introvertëve jetojnë me një sëmundje të errët dhe jo pak prej tyre shfaqin çrregullime psikologjike të llojeve të ndryshme.
Me pak fjalë, në botën tonë ka shumë introvertë dhe shumë ekstrovertë. Ky është një realitet dramatik psikosociologjik, të cilin nuk është e rrezikshme ta rikthesh në sferën e tjetërsimit, nëse me këtë term kemi parasysh një presion të tepërt pwrshtatws të operuar nga një model rregullator funksional për nevojat e sistemit socio-ekonomik dhe kulturor. Paragjykimi ndaj introvertëve, të cilin ata fatkeqësisht e brendësojnë me ajrin që thithin dhe që në disa raste përkthehet në një “persekutim” të vërtetë shoqëror, në shumicën e rasteve i pavetëdijshëm dhe i pafajshëm, sigurisht nuk është paudhësia e vetme e botës sonë.
Paradoksi që një pasuri e mundshme, e cila është e brendshme për intversionin, shpesh krijon një përvojë jete të dhimbshme subjektive dhe ndonjëherë shoqërore, deri në kufirin ekstrem të izolimit dhe shqetësimit psikik, përfaqëson një “mister” të vështirë për t’u deshifruar. Disa studiues e zgjidhin këtë duke deklaruar se introversioni, nëse përfshin një mori potenciali, ose ndoshta pikërisht si rezultat i tij, karakterizohet gjithashtu nga një “cenueshmëri” kushtetuese që nuk favorizon përshtatjen ndaj kërkesave “normale” të shoqërisë. Sidoqoftë, është një hipotezë që supozon përshtatjen me botën e jashtme si kriteri suprem i normalitetit. Një paralelizëm me jetën e kafshëve , të cilët duhet të luftojnë për të mbijetuar në lidhje me mjedisin natyror, në një nivel tjetër – atë njerëzor – në të cilin përshtatja ka të bëjë me një mjedis kulturor të prodhuar nga vetë njeriu: një mjedis, pra, “artificial”, i cili, në modelimin e tij në lidhje me nevojat e kohezionit dhe riprodhimit të një shoqërie të caktuar, mund të mos ofrojë mundësi zhvillimi të përshtatshme me varietetin gjenetik që karakterizon individët; një mjedis, më në fund, i cili, në emër të një norme, tenton të natyralizojë dhe refuzojë ekzistencën e mënyrave të tjera të mundshme të organizimit të jetës individuale dhe kolektive.
Introverti i rritur, i cili ka pasur pak ose aspak zhvillim të ndërhyrë nga mjedisi është një qenie e ekuilibruar dhe thelbësisht e qetë, e rezervuar, elegante dhe delikate në marrëdhënie me të tjerët, me një sferë të marrëdhënieve intime shoqërore që është gjithmonë e kufizuar, por me një thellësi të madhe. Ai zakonisht kultivon interesa mjaft kërkues kulturorë dhe krijues, por që për të janë si ajri që thith dhe nga i cili rrjedh një kënaqësi që shpesh është më e lartë se praktika e marrëdhënieve shoqërore dhe emocionale. Ai vazhdon të pyesë veten për botën, por duke u nisur nga një qëndrim mirëkuptimi dhe tolerance, i përqendruar në vetëdijen se njeriu ka tendencë t’i kushtojë shumë pak vëmendje jetës së brendshme për të qenë të mençur.
Fatkeqësisht, një gjendje e tillë e vetë-realizimit është jashtëzakonisht e rrallë. Në fakt, shumica e introvertëve shtypen fjalë për fjalë nga ndërveprimi midis potencialit të tyre, i cili përfshin kohë dhe mënyra të veçanta të zhvillimit, dhe mundësitë e ofruara ose kërkesat rregullatore të mjedisit socio-kulturor.
Është një e vërtetë që çdo fëmijë introvert e mëson shumë shpejt: shoqëria nuk dëshiron njerëz introvertë, nuk di se çfarë të bëjë me ta dhe kështu i nxit ata të mohojnë karakterin e tyre, nevojat e tyre për të tjerët që i gjykon më mirë dhe më të dëshirueshme. Ky është mesazhi që shpeshherë është transmetuar si në shkollë ashtu edhe në jetën e përditshme: duhet të flasësh, të bashkëveprosh, të jesh në qendër të vëmendjes edhe për vetëm disa sekonda. Bota është në duart e ekstrovertëve, është e qartë, ata janë ata që kanë sukses, që bëjnë një karrierë, që kapin mundësitë më të mira… ose të paktën kjo është ajo që ata duan që ne të besojmë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
