Nëse fëmija juaj është emocionalisht ose fizikisht i ndjeshëm, ai mund të jetë një empat. Këtu janë disa cilësi të një personi empatik dhe si mund ta rregulloni prindërimin tuaj për të mbështetur më së miri fëmijën tuaj dhe ndjenjat e tij të forta.
Kur vajza ime ishte disa javëshe, e çova në një grup nënash në një kafene. Ndërsa të gjithë të porsalindurit e tjerë dremitnin ose ushqeheshin me gji, vajza ime po bërtiste. E nxora jashtë dhe ajo u qetësua menjëherë.
Kur ishte 2 vjeç, ndjeshmëritë e saj u intensifikuan. Ajo ishte e çuditshme. Ajo kishte një shoqe imagjinare, i pëlqente të ishte jashtë, veçanërisht në plazh. Megjithatë, shumica e sjelljeve të saj ishin më “intensive” se fëmijët e tjerë të moshës së saj. Ajo kishte shpërthime emocionale masive dhe shpesh kishte konflikte me fëmijët e tjerë.
E çova te pediatri dhe u diagnostikua me çrregullim të përpunimit ndijor dhe më vonë me ankth. Ne ishim në gjendje ta çonim atë në terapi dhe ajo gjeti shumë mjete përballuese se si ta bënte botën e saj më të menaxhueshme.
Edhe pasi ajo mësoi të vetëkontrollohej, dyshova se kishte diçka më shumë se një diagnozë e thjeshtë. Fillova të hulumtoj se çfarë do të thotë të jesh empat. Vajza ime i përshtatej profilit dhe, për ta mbështetur sa më mirë, më duhej të rregulloja prindërimin tim.
Çfarë është një empat?
“Të jesh një empat nuk është e njëjta gjë me një person që është thjesht empatik,” thotë Antesa Jensen, një eksperte e inteligjencës emocionale. “Empatia është aftësia për të ndjerë atë që ndjejnë njerëzit e tjerë. Të jesh empat do të thotë të ndjesh ndjenjat e njerëzve të tjerë sikur të ishin të tuat.”
Shana Feibel, psikiatre shton: “Empatët zakonisht ndjejnë atë që ndjejnë të tjerët. Nëse shohin të tjerët duke vuajtur, ata mund të fillojnë të vuajnë vetë”.
Të qenit empat nuk është një diagnozë në DSM-5, atë që përdorin profesionistët e shëndetit mendor për të diagnostikuar çrregullimet mendore. Por hulumtimet kanë treguar se 1 deri në 2 për qind e popullsisë janë empatë.
Ekzistojnë kryesisht dy lloje empatësh – empatë fizikë dhe empatë emocionalë – dhe një mori nënkategorish. Empatët fizike e ndjejnë energjinë, simptomat dhe dhimbjen e njerëzve të tjerë si të tyret. Dr. Feibel thotë se këta empatë “mund të kenë gjithashtu ankesa somatike, të tilla si dhimbje koke, dhimbje barku dhe diarre”. Megjithatë, më shpesh diskutohen empatitë emocionale. “Empatët janë sfungjerë emocionalë që priren të thithin stresin e botës, stresin e prindërve të tyre dhe stresin e miqve,” thotë Judith Orloff, MD, një psikiatre.
Shenjat që tregojnë se fëmija juaj është një empat
- Ndjeshmëria
Shenja më e zakonshme që fëmija juaj mund të jetë një empat është se ata janë të ndjeshëm, si fizikisht ashtu edhe emocionalisht. Ata shpesh tregojnë shumë nga shenjat e një personi shumë të ndjeshëm, si p.sh. urrejtjen e etiketave në këmisha ose zhurmat e larta. Ndjenjat e empatëve lëndohen lehtësisht, por gjithashtu mund të kenë njohuri jashtëzakonisht të pjekura për botën.
- Nevoja për kohë shtesë vetëm
Një shenjë tjetër është ndjenja e të qenit ndryshe nga fëmijët e tjerë. Një fëmijë i vogël, siç thotë Dr. Orloff, mund t’i pëlqejë “shumë kohë vetëm dhe mund të ketë shokë imagjinarë loje”, si vajza ime. Një fëmijë më i madh “mund të jetë i vetmuar ose mund të preferojë të jetë me një mik më të mirë ose vetëm me disa njerëz”. Ajo thotë se empatët “mund të mos preferojnë sportet në ekip”.
- Të ndjesh intensivisht dhimbjen e të tjerëve
Ndërsa të shohësh të tjerët duke luftuar mund të shqetësojë çdo fëmijë, kjo mund t’i godasë shumë empatët. Merrni për shembull ngacmimin. “Edhe nëse nuk janë ata që ngacmohen, ata përsëri do të luftojnë kur ta shohin duke ndodhur,” thotë Dr. Feibel. “Kjo mund ta bëjë fëmijën më të madh të bëhet më i shqetësuar dhe/ose depresiv. Ata gjithashtu mund të priren të izolohen më shumë dhe madje të bëhen nervozë”.
- Vështirësi në trajtimin e emocioneve
Empatët e kanë të vështirë të qetësohen. Atyre u duhet më shumë se fëmijët e tjerë për t’u qetësuar pas një dite emocionale stimuluese. “Ata mund të duken shumë të lodhur dhe të ezauruar, veçanërisht pas shkollës”, thotë Dr. Feibel.
Si të prindëroni me një fëmijë empat
Prindërimi i një fëmije empat, veçanërisht nëse jeni gjithashtu i ndjeshëm ose empat vetë, mund të jetë rraskapitës.
- Ndihmojini ata të menaxhojnë stresin
Mësojini fëmijës tuaj strategji të kujdesit për veten dhe teknikat e vëmendjes për t’i ndihmuar ata të qetësohen. Vajza ime mësoi disa ushtrime të frymëmarrjes së thellë nga terapisti i saj profesional.
- Mësojini të vendosin kufij
Jensen thotë se empatët kanë “një zemër të madhe” që mund t’i bëjë ata të kenë “të vështirë të vendosin kufij ose t’u thonë “jo” kërkesave. Inkurajoni fëmijën tuaj të vendosë kufij të shëndetshëm ndërsa rritet dhe ftojeni që t’i kontrollojë shpesh me veten.
- Modeloni këtë sjellje.
- Mos e teproni me aktivitete
- Mos i mbivendosni oraret e tyre duke ua zënë tërë kohën.
Mbeten këshilla të vlefshme t’i mbështesni gjithmonë dhe t’i rrethoni me pozitivitet.
Burimi / https://humanum.al/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
