Gjendja, e cila shkon përtej lodhjes së thjeshtë, paraqitet me simptoma fizike dhe psikologjike dhe manifestohet ndryshe tek burrat dhe gratë. Ata që kanë një profesion që përfshin marrëdhënie të vazhdueshme me të tjerët, siç janë profesionistët e shëndetit dhe mësuesit, kanë më shumë gjasa për t’u prekur
Të zier. Por jo për shkak të nxehtësisë, ose të paktën jo vetëm: shumë prej tyre sot janë larguar nga stresi i punës dhe janë në sindromën e djegies së plotë, fjalë për fjalë “të djegur” nga një angazhim i tepërt që thith të gjitha energjitë fizike dhe emocionale.
Mjekët dhe infermierët janë padyshim kështu, të sprovuar nga një vit e gjysmë pandemi: javët e fundit një studim ndërkombëtar i mbi 3500 punonjësve shëndetësorë raportoi se 2 nga 3 kanë simptoma të rraskapitjes nga stresi i punës, pas disa muajsh ndërrime të pafundme në urgjencë, ndërsa një studim i paraqitur në kongresin e fundit të Shoqërisë Amerikane të Kardiologjisë vuri në dukje se shkalla e djegies mes kardiologëve është dyfishuar në krahasim me para Covid-19.
Pandemia i ka dhënë grusht shteti jo vetëm atyre që punojnë në sektorin e shëndetësisë, por ka përkeqësuar një situatë që ishte e tillë edhe më parë: puna e tepërt dhe lodhja që rezultoi ishin të njohura edhe në të kaluarën dhe Andrea Fiorillo, Presidenti i Shoqërisë Italiane të Psikiatrisë Sociale shpjegon: “Ekzistenca e një gjendjeje shëndetësore të lidhur me mjedisin e punës është përshkruar që nga revolucioni industrial, i përcaktuar si stresi i punës në vitet 1950 dhe në dekadat në vijim, siç është sindroma e lodhjes kronike. Sindroma e djegies, megjithatë, është më komplekse, nuk është një mungesë e thjeshtë motivimi ose një stres i përgjithshëm: në këtë rast, duke filluar nga kërkesat e tepërta dhe përballë njohjes së dobët profesionale, stresi i lidhur me punën krijohet me një emocion të vërtetë rraskapitje”.
Simptomat
Ekzistojnë tre simptoma kryesore dhe e para është pikërisht rraskapitja, siç specifikon Alessandro Lo Presti, psikolog profesional në Universitetin e Campania Luigi Vanvitelli: “Personi ka ndjenjën se nuk ka burime fizike dhe psikologjike për t’u angazhuar në punë; shenja e dytë është cinizmi ose de-personalizimi, pra trajtimi i atyre që takojmë në punë jo si njerëz, por sikur të ishin numra ose raste, duke vepruar si automatikë; shenja e tretë është arritja e reduktuar profesionale, e cila na bën të ndiejmë se nuk mund të japim më të mirën dhe nuk mund t’i shfrytëzojmë aftësitë tona, sikur të ishim përballë një muri gome që mban potencialin tonë. Duket se ka dallime të vogla midis dy gjinive në modalitetet e paraqitjes: gratë vuajnë më shumë nga lodhja emocionale, burrat tregojnë një shkallë më të madhe të de-personalizimit; në përgjithësi ata që janë të lodhur nuk janë të sigurt nëse veprojnë në mënyrë efektive dhe ndjejnë cinizëm ndaj vlerës së punës së tyre”.
Erozioni i ngadalshëm
Ndiheni si një leckë, fizikisht dhe emocionalisht, si rezultat i një lloj erozioni të ngadaltë të gjendjes pozitive mendore që duhet të shoqërojë në mënyrë ideale çdo punëtor: “Quhet angazhim dhe çon në dëshirën dhe entuziazmin për të punuar, për të qenë entuziastë për atë që më parë as nuk e vinit re. Krejt e kundërta e burnout në fakt, e cila zhvillohet duke minuar ngadalë këtë qëndrim pozitiv dhe duke e transformuar atë në të kundërtën e tij”, thotë Lo Presti.
“Ata që përjetojnë djegie e shohin performancën e tyre të punës duke u përkeqësuar në mënyrë progresive, shpesh duke dështuar në detyrat e tyre të caktuara, duke arritur vonë ose duke lënë punën herët, duke u sjellë në mënyrë të pazakontë gjatë takimeve: të gjitha shenja që nuk duhet të nënvlerësohen”, vëren Andrea Fiorillo. “Shkëputja emocionale, tendenca për të kritikuar dhe denigruar gjithçka dhe këdo dhe apatia janë po aq indikative. Simptomat fizike gjithashtu mund të shfaqen, nga keqtrajtimi i përgjithësuar deri te çrregullimet gastrointestinale, nga dhimbja e përhapur dhe e paspecifikuar deri tek tendenca për të abuzuar me alkoolin”.
Punë në rrezik
Lloji i profesionit, detyrave dhe organizimit në lidhje me punësimin, mjedisi ku punoni ndikojnë në gjasat e djegies, si dhe disa karakteristika të personalitetit dhe temperamentit”. Rreziku i djegies është më i lartë në të gjitha profesionet që përfshijnë një marrëdhënie me të tjerët dhe për këtë arsye është më i madh, për shembull, në sektorin e shëndetësisë, por edhe në atë të shkollës: me pak fjalë, nuk është vetëm ngarkesa e tepërt e punës ose një shkallë e ulët e autonomisë që ndikojnë në gjasat e sindromës, por edhe nevoja për të rregulluar vazhdimisht gjendjen emocionale të dikujt ndaj njerëzve me të cilët duhet të merret, siç janë pacientët dhe studentët.
“Për disa, një profesion në të cilin është e nevojshme të kesh marrëdhënie me të tjerët mund të jetë më pak i menaxhueshëm sesa një i thjeshtuar nga pikëpamja emocionale, siç është puna e linjës së montimit”, shprehet Lo Presti. “Elementët e personalitetit ndikojnë në gjasat e djegies: për shembull, njerëzit optimistë që kanë vetëbesim të mirë dhe mendojnë se mund të ndërhyjnë në mënyrë adekuate në ngjarje, të cilët janë emocionalisht të qëndrueshëm, ekstrovertë dhe të ndërgjegjshëm janë në rrezik më të ulët. Nga ana tjetër, ata që janë perfeksionistë dhe që kanë tendencë të jenë më shpesh të zhgënjyer me punën e tyre kanë më shumë gjasa, siç janë ata që janë më të rinj ose kanë më pak vjetërsi shërbimi, ndoshta sepse janë pak më idealistë ose kanë më pak burime psikologjike të disponueshme sesa punëtorët më “me përvojë”.
Mbrojtja imunitare
Sidoqoftë, duhet thënë se këta faktorë rreziku ose mbrojtës hyjnë në lojë vetëm kur kushtet organizative dhe të punës janë kritike, sepse për shembull ka pak autonomi dhe pak mbështetje nga kolegët dhe eprorët, ka një ngarkesë të madhe pune, por shpërblimet janë të kufizuara, nuk ka përdorim të sigurt. Me fjalë të tjera, pyetja është aftësia e secilit për të përballuar streset shpesh të pashmangshme mjedisore, të tilla si afatet ose ritmet e ngutshme të punës, falë burimeve të disponueshme si aftësitë, energjia, motivimi: në të njëjtat kushte pune, prandaj, disa në sajë të faktorëve të tyre mbrojtës të personalitetit do të kenë antitrupat që të mos zhvillojnë një djegie, ndërsa të tjerët, duke pasur më pak burime personale, do të zhvillojnë stres dhe në disa raste sindromën aktuale”.
Është e mundur për ta parandaluar atë, për të ndërhyrë kur simptomat janë shfaqur të nevojshme: sindroma e djegies në fakt, përveç që është pengesë për një jetë të qetë pune, mund të ketë pasoja serioze për shëndetin sepse, siç shpjegon Fiorillo, shpesh shfaqet pagjumësi, dhimbje koke, çrregullime gastrointestinale, takikardi, keqtrajtim i përgjithshëm. Mbi të gjitha, stresi i zgjatur shkakton një ulje të mbrojtjes imune të trupit, kështu që ai luan një rol të rëndësishëm në shfaqjen e shumë sëmundjeve akute dhe kronike. Për shembull, kohët e fundit, një grup studiuesish nga Universiteti i Australisë Jugore kanë treguar se vendet e punës “toksike”, në të cilat klima e përgjithshme nuk merr parasysh mirëqenien mendore të punëtorëve, por përkundrazi lehtëson lodhjen e tyre emocionale sepse janë imponuar ngarkesat e tepërta të angazhimit dhe autonomia e njerëzve nuk promovohet, probabiliteti i përjetimit të depresionit trefishohet.
Burimi / https://www.corriere.it/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
