Në shekullin XXI, shpejtësia është shndërruar në një vlerë morale. Shoqëria bashkëkohore, e dominuar nga hiper-lidhshmëria dixhitale dhe kultura e produktivitetit të pandërprerë, na inkurajon të ecim me ritmin e një etape rekordi. Të ngadalësosh ritmin shihet shpesh si një dështim, një formë dembelizmi, ose një shenjë se po humbet trenin e suksesit. Për rrjedhojë, gjetja e guximit për të ngadalësuar kërkon një akt të thellë psikologjik dhe një sfidë kundër normave të vendosura.
Si mund të arrijmë ta bëjmë këtë pa u ndier të mbushur me faj apo të mbytur nga presioni i shoqërisë dhe punës? Kjo kërkon një ndryshim themelor në mënyrën si e përkufizojmë vlerën tonë dhe suksesin.
1.Rikonceptimi i “produktivitetit”
Presioni shoqëror buron kryesisht nga nocioni se vlera jonë matet me numrin e detyrave të përfunduara ose orëve të punës. Për të ngadalësuar me guxim, duhet të adoptojmë një qasje të re ndaj produktivitetit. Psikologu dhe eksperti i vëmendjes, Jon Kabat-Zinn, thekson se shpejtësia shpesh është armiku i pranisë. Kur punojmë me ngut, ne jemi shpërqendruar dhe rrezikojmë të bëjmë gabime ose të prodhojmë punë sipërfaqësore. Guximi i parë është të besosh se produktet e punës së ngadaltë, të qëllimshme dhe të përqendruar janë më të vlefshme se produktet e punës së shpejtë dhe kaotike. Ngadalësimi lejon kohë për reflektim, kreativitet dhe marrjen e vendimeve më të mira, duke rritur në fund të fundit cilësinë e prodhimit. Ky nuk është vetëm një justifikim për ndjenjën e fajit, por një strategji e vërtetë për suksesin afatgjatë.
2.Mbrojtja e kohës së shenjtë
Presioni shoqëror ushtrohet përmes pritshmërive të vazhdueshme, përgjigje të shpejta, gatishmëri 24/7. Për të gjetur guximin për të ngadalësuar, ne duhet të ndërtojmë fortifikime psikologjike. Puna e Dr. Brené Brown mbi cenueshmërinë dhe turpin është thelbësore këtu. Shumë njerëz nuk guxojnë të ngadalësojnë, sepse kanë frikë se mos i zhgënjejnë të tjerët ose se do të ndjehen inferiorë (turp). Guximi i dytë është të themi “jo” pa ndjerë nevojën për t’u shpjeguar, duke pranuar se vetë-kujdesi nuk është egoizëm, por domosdoshmëri. Çlidhja digjitale: Caktimi i orareve specifike kur telefonat, emailet dhe njoftimet fiken plotësisht. Kjo krijon “xhepa” kohorë për t’u lidhur me veten dhe me momentin. Zëvendësimi i listës së detyrave me një listë të jetës, duke përfshirë aktivitete që nuk kanë qëllim specifik, por që sjellin kënaqësi (p.sh., shëtitje pa destinacion, lexim pa presion).
3.Ngadalësohuni
Psikologjikisht, ngadalësimi është një nevojë parandaluese. Nëse nuk ndalojmë me dëshirë, trupi dhe mendja jonë do të na detyrojnë të ndalojmë përmes simptomave të djegies profesionale. Fusha e psikologjisë së shëndetit thekson se stresi kronik, i nxitur nga ritmi i lartë, dëmton seriozisht sistemin nervor. Ngadalësimi nuk është një luks, por një mekanizëm rregullator biologjik. Të ngadalësuarit na lejon të hyjmë në gjendjen e sistemit nervor parasimpatik (“pushimi dhe tretja”), duke luftuar efektet negative të sistemit simpatik (“lufto ose ik”) që dominon në një jetë të nxituar.
4.Përqafimi i lëvizjes Jeta e Ngadaltë
Për të kapërcyer presionin shoqëror, duhet të gjejmë mbështetje kulturore. Lëvizja “Slow Living” (Jeta e Ngadaltë), e frymëzuar fillimisht nga lëvizja Slow Food, ofron një kuadër ideologjik që sfidon shpejtësinë. Guximi i tretë është të ndryshojmë narrativën tonë: ngadalësimi nuk është braktisje, por zgjedhje e qëllimshme për të jetuar më thellë dhe më plotë. Kjo lëvizje inkurajon nevojën për të bërë gjërat me kujdes, me fokus dhe me ndërgjegje: të hash ngadalë, të punosh ngadalë (por me efikasitet të lartë), dhe të kalosh kohë cilësore. Ajo na jep një komunitet për të ndarë këtë qëndrim dhe për të normalizuar një ritëm tjetër.
Guximi për të ngadalësuar nuk është një arratisje nga realiteti, por një rikthim tek ai. Kjo nuk do të thotë të bësh më pak, por të bësh me më shumë prani dhe me më pak stres. Ndryshimi ndodh kur ne e kuptojmë se ndjenja e fajit që vjen nga shoqëria është një sinjal se po bëjmë një zgjedhje të shëndetshme kundër një norme toksike. Ngadalësimi është akti i vetëdijshëm i mbrojtjes së vëmendjes, shëndetit mendor dhe, në fund të fundit, cilësisë së jetës sonë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
