Edhe të moshuarit tanë vuajnë nga abuzimi. Ky realitet i ashpër ndodh si në heshtjen e mjedisit familjar, ashtu edhe në vetminë e një shtëpie pleqsh. Si të veprohet në këto situata? Si mund të kujdesemi për një të moshuar të traumatizuar?
Të dish se si të ndihmosh një të moshuar të dhunuar duhet të jetë pjesë e protokollit për veprim në shumë mjedise sociale. Ky realitet vazhdon të ndodhë çdo ditë në privatësinë e shtëpisë dhe gjithashtu në disa banesa të të moshuarve. Çfarë duhet bërë në këto rrethana? Si të kujdeseni, për shembull, për një të moshuar me demencë?
Është e rëndësishme jo vetëm të sqarohen këto aspekte. Për më tepër, është thelbësore që të ketë protokolle adekuate për identifikimin e këtyre realiteteve që shpesh janë kaq të heshtura dhe kaq të fshehura. Për më tepër, të dhënat mund të na habisin; Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) tregon se gati 1 në 6 persona mbi 60 vjeç ka pësuar abuzim në një moment.
Normat e abuzimit janë më të lartat në institucionet e kujdesit për të moshuarit, ku shumë punëtorë raportojnë se janë dëshmitarë të sjelljeve abuzive, të dëmshme ose mosrespektuese ndaj të moshuarve tanë. Ndikimi që mund të ketë kjo lloj dhune tek të moshuarit është i jashtëzakonshëm dhe shkatërrues, si fizikisht ashtu edhe emocionalisht. Nga ana tjetër, ka diçka të qartë. Ne jemi një popullsi e plakur. Brenda njëzet, tridhjetë apo dyzet vjetësh ne do të jemi një shoqëri e banuar nga të moshuar që kanë nevojë për burime , kujdes multidisiplinar dhe mjedise që lehtësojnë cilësinë e jetës sonë. Nëse nuk kryhet një riformulim dhe një transformim i thellë, të gjithë mund të rrezikojmë të vuajmë nga kjo lloj fatkeqësie.
Si të ndihmoni një të moshuar të dhunuar? Çelësat dhe strategjitë
Abuzimi me të moshuarit është një problem i shëndetit publik. Për më tepër, është një sfidë komplekse që përfshin fronte të shumta, disa prej të cilave mund të jenë të ndjeshme. Për shembull, ndonjëherë kemi raste kur mungesa e burimeve dhe e mbështetjes sociale mund të bëjë që i moshuari i varur të jetë në krye të bashkëshortit të tij ose të saj, një të moshuari tjetër, apo edhe dikush me probleme mendore. Në këto kontekste, jo vetëm që mund të ndodhin sjellje të pakujdesshme, por mund të shfaqen edhe akte të dhunshme.
Vlerësohet, në fakt, se vetëm një pjesë e vogël e rasteve të abuzimit me të moshuarit raportohen ose bëhen të njohura ndonjëherë. Ne e dimë gjithashtu se rastet e abuzimit fizik, seksual dhe emocional, shfrytëzimit financiar dhe neglizhencës janë shtuar gjatë dekadës së fundit. Studime të tilla si ai i kryer në Universitetin Cornell në Nju Jork na tregojnë sa vijon. Faktorë të tillë si mosha e shtyrë, problemet njohëse dhe statusi i ulët social rrisin mundësinë e vuajtjes së abuzimit. Në këtë studim, i kryer gjatë 9 vitesh mbi një grup prej 184 të moshuarish, rezultoi se 47 prej tyre vuanin nga dhuna dhe neglizhenca. Çfarë duhet bërë në këto raste? Pasi raportohet rasti… si mund të ndihmoni një të moshuar të dhunuar?
Kujdesi urgjent mjekësor: një trup i brishtë me më pak shanse shërimi
Kur zbulohet një rast neglizhence, keqtrajtimi apo abuzimi i çfarëdo lloji, gjëja më urgjente është kujdesi mjekësor. Ne e dimë se viktimat e moshuara të abuzimit kanë dy herë më shumë gjasa të vdesin sesa ata që nuk kanë vuajtur nga abuzimi. Kështu, lëndimet si gungat, mavijosjet, thyerjet e kockave ose kafkës kërkojnë një kohë të gjatë për t’u shëruar tek një person i moshuar. Nga ana tjetër, neglizhenca e higjienës dhe veçanërisht kequshqyerja mund të dobësojë seriozisht shëndetin deri në atë pikë sa të shkaktojë dëmtime më të rënda njohëse.
Hapësirë e sigurt, rutina të qeta dhe fikse
Të ndihmojmë një të moshuar të dhunuar dhe pasi të jemi kujdesur për shëndetin e tij fizik, është prioritet t’i sigurojmë atij një mjedis të sigurt. Qetësia e një dhome ku ndiheni rehat, të sigurt dhe me rutina fikse është gjithmonë shumë e dobishme. Pavarësisht nëse kemi një të moshuar të varur apo të aftë për punë, domethënë dikë që është i aftë mendërisht dhe mund të kujdeset për veten, ata gjithmonë do të vlerësojnë një mjedis të qetë ku të gjejnë siguri.
Komunikimi i bazuar në dashuri dhe afërsi
Një studim i kryer në Universitetin Northwestern në Çikago për të hetuar shkaqet e vdekshmërisë në popullatën e moshuar zbuloi se abuzimi është një problem i madh social. Pra, një gjë që u zbulua është se abuzimi verbal është parashikuesi më i spikatur i shqetësimit psikologjik tek të rriturit e moshuar. Kështu, për të ndihmuar një të moshuar të dhunuar, është prioritet që t’i drejtohemi me dashuri, afërsi dhe dashuri. Nuk ka rëndësi nëse personi vuan nga demenca, apo nëse nuk e kupton atë që i themi. Mënyrat, toni dhe dashuria e përdorur gjatë komunikimit janë të shëndetshme dhe të dobishme.
Personi që mban dorën e një të moshuari për të përfaqësuar nevojën për të ndihmuar një të moshuar të dhunuar
Si të ndihmoni një të moshuar të abuzuar që vuan nga depresioni ose PTSD?
Të moshuarit që kanë vuajtur nga abuzimi përfundojnë me depresion ose çrregullim të stresit post-traumatik. Siç e kemi theksuar, është prioritet trajtimi i tyre gjithëpërfshirës, sepse jetëgjatësia është reduktuar në mënyrë dramatike në këto rrethana. Çelësat për të trajtuar këto situata janë si më poshtë:
Nxitini ata të shprehen. Përtej gjendjes së tyre njohëse, është thelbësore të inkurajoni komunikimin me ta, duke transmetuar gjithmonë sa më shumë dashuri.
Ne duhet të nxitim tek ata gjendje emocionale pozitive.
Ne do t’u ofrojmë atyre stimuj interesantë me të cilët ata mund të reagojnë dhe të ndërveprojnë . Aktivitete të vogla si shëtitjet, dëgjimi i muzikës , punëtoritë, etj., mund t’i ndihmojnë ata.
Ata duhet të integrohen në një mjedis rutinë dhe të sigurt , të mbajnë kontakte me njerëzit e tjerë dhe të shmangin me çdo kusht izolimin dhe pasivitetin.
Si përfundim, është thelbësore të krijohen mekanizma të zbulimit të hershëm për të parandaluar që këto situata të vazhdojnë të ndodhin. Mbikëqyrja në shtëpitë e të moshuarve, si dhe veprimi i shërbimeve sociale në nivel lagje dhe komuniteti, do të ishin strategji urgjente për të parandaluar keqtrajtimin e një prej sektorëve më vulnerabël të shoqërisë: të moshuarve tanë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
