Në jetën e çdo njeriu vijnë momente kur dhimbja, humbja, zhgënjimi apo trauma lënë plagë të thella në shpirt. Këto plagë nuk janë gjithmonë të dukshme si ato fizike, por ndikimi i tyre mund të jetë edhe më i madh, duke ndikuar në mënyrën si e perceptojmë veten, të tjerët dhe botën përreth. Megjithatë, brenda çdo plage ekziston potenciali për shërim dhe rilindje. Psikologjia bashkëkohore nuk e sheh më vuajtjen vetëm si një barrë, por edhe si një mundësi për zhvillim personal dhe transformim të brendshëm.
Çfarë është një “plagë e brendshme”?
Plagët e brendshme janë përvoja emocionale që na lëndojnë në thellësi: humbje të njerëzve të dashur, ndarje, abuzime, braktisje, vetmi, faji apo dështime. Ato mund të kenë origjinë në fëmijëri ose të jenë pasojë e ngjarjeve të jetës së mëvonshme. Nëse nuk adresohen dhe përpunohen siç duhet, këto plagë mund të kthehen në bllokime emocionale dhe të ndikojnë në marrëdhëniet, vetëvlerësimin dhe mirëqenien tonë të përgjithshme.
Procesi i shërimit të brendshëm
Shërimi emocional është një proces, jo një ngjarje e menjëhershme. Ai kërkon kohë, vetëdije dhe punë të vazhdueshme me veten. Ja disa hapa thelbësorë në këtë rrugëtim:
1.Pranimi i plagës – Hapi i parë është të pranosh se je i lënduar. Shpesh, njerëzit përpiqen të injorojnë ose mohojnë dhimbjen, duke e shtyrë atë më thellë. Pranimi nuk është shenjë dobësie, por një akt kuraje që hap derën drejt shërimit.
2.Vetëdijesimi emocional – Duhet të kuptosh se cilat emocione janë të lidhura me plagën: trishtim, zemërim, frikë, turp? Emocionet nuk janë armike, por sinjale që tregojnë se diçka ka nevojë për vëmendje.
3.Vetëdhembshuria – Trajtoje veten me dhembshurinë që do t’ia dhuroje një miku që po vuan. Vetëkritika e tepërt pengon shërimin. Mëso të jesh mbështetës ndaj vetes, pa gjykim.
4.Ndërgjegjësimi për historinë personale – Plagët shpesh janë të lidhura me modele që përsëriten. Terapia ose puna introspektive ndihmon në zbulimin e këtyre modeleve. Pse reagojmë në një mënyrë të caktuar? Çfarë kemi mësuar për veten dhe botën nga përvojat e kaluara?
5.Transformimi i narrativës së brendshme – Në vend që të shohësh veten si viktimë e ngjarjes, fillo të shohësh veten si një person që ka mbijetuar dhe po zhvillohet. Kjo ndryshon mënyrën si e perceptojmë veten dhe fuqizon identitetin tonë.
6.Krijimi i kuptimit – Psikologu Viktor Frankl, i mbijetuar i kampit të përqendrimit, thoshte se: “Njeriu është në gjendje të përballojë çdo vuajtje, nëse gjen një kuptim në të.” Transformimi i dhimbjes në mësim apo mision jetësor është një mënyrë e fuqishme për të rilindur shpirtërisht.
Nga trauma në transformim: Një qasje psikologjike
Koncepti i “Rritjes Post-Traumatike” (Post-Traumatic Growth – PTG) në psikologji tregon se shumë individë, pasi kalojnë trauma të mëdha, jo vetëm që shërohen, por zhvillojnë një ndjeshmëri më të madhe, rritje të vetëdijes dhe lidhje më të thella me të tjerët. Kjo nuk ndodh automatikisht, por përmes një pune të ndërgjegjshme me veten, shpesh me ndihmën e terapistëve, praktikave shpirtërore apo komunitetit.
Rilindja: Jo kthim prapa, por një version i ri i vetes
Rilindja nuk do të thotë të kthehesh aty ku ishe para dhimbjes, por të dalësh përtej saj më i fortë, më i mençur dhe më i vërtetë. Ajo nuk nënkupton fshirje të plagës, por një mënyrë të re për ta mbajtur atë me dinjitet dhe mirëkuptim. Çdo shenjë bëhet dëshmi e asaj që ke kapërcyer. Mjetet që ndihmojnë në shërim dhe rilindje janë:
-Terapia psikologjike (psikoterapia individuale, terapia kognitive, EMDR, terapia e bazuar në trauma)
-Shkrimi terapeutik – ditari personal si mënyrë për të përpunuar ndjenjat
-Meditimi dhe ndërgjegjësimi – për të qëndruar i pranishëm me veten
-Mbështetja sociale – miqtë, familja ose grupet e mbështetjes
-Arti dhe krijimtaria – si formë shprehjeje e emocioneve
-Praktikat shpirtërore – për ata që ndihen të lidhur me një dimension më të lartë
Shërimi nga brenda është një rrugë e thellë dhe personale. Nuk ka formula të shpejta, por ka mënyra të shumta për të ecur drejt dritës. Çdo plagë që ka lënë shenjë në shpirt, mund të bëhet një dritare për t’u njohur më mirë, për të dashur më thellë dhe për të jetuar më me kuptim.
Rilindja është zgjedhje, zgjedhje për të mos mbetur peng i të kaluarës, por për të krijuar një jetë të re mbi bazën e përvojës së kaluar.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
