Fëmijët përballen me shumë probleme çdo ditë, probleme që variojnë nga vështirësitë akademike, problemet me bashkëmoshatarët e tyre, problemet në lojërat dhe sportet e tyre, vështirësitë në përfundimin e një detyre apo edhe probleme për të vendosur se cila veshje është më e përshtatshme për një rast të veçantë.
Nga ana tjetër, kur një fëmijë nuk ka aftësitë për të zgjidhur një problem dhe në një farë mënyre ndihet inferior ndaj tij, ajo që ai bën është vënë në lëvizje një proces shmangie. Për shembull, nëse një fëmijë ngacmohet nga bashkëmoshatarët dhe nuk është i sigurt se si të përgjigjet, në vend që të përballet me situatën, ai do të thotë se nuk i pëlqen shkolla, nuk studion më pak, apo ankohet për probleme shëndetësore në mënyrë që të mos ketë pse të ekspozohet ndaj situatës.
Si t’i mësojmë fëmijët të vlerësojnë problemet?
Fëmijët duhet të fillojnë duke identifikuar se kanë një problem. Ndonjëherë ata nuk janë në dijeni të saj ose nuk kanë guxuar ta verbalizojnë atë. Fëmija duhet të pranojë se ka një problem.
Pasi fëmijët të identifikojnë problemin, është koha për të krijuar zgjidhje, para se të zgjedhin një të tillë. Një mënyrë, të cilën e duan dhe që përdorin edhe të rriturit, është brainstorming. Ajo konsiston në thënien ose vënien në dukje të të gjitha atyre zgjidhjeve që mund të mendojmë, sado të çmendura të duken ato. Kjo mënyrë të menduari është fantastike, sepse pikërisht ato ide të çmendura – më vonë përmes një procesi reflektues – mund të na japin një zgjidhje vërtet të mirë.
Pasi një fëmijë njeh disa opsione dhe pasojat e mundshme të secilit, është koha për të vendosur se cila mundësi është më e mira. Këtu duhet t’u mësojmë fëmijëve se nëse ata zgjedhin një veprim dhe kjo nuk e zgjidh problemin, ju gjithmonë mund të provoni diçka tjetër. Në këtë kuptim, ata duhet të inkurajohen që të vazhdojnë të përpiqen të zgjidhin një problem derisa të zgjidhet.
Lejon fëmijën të përjetojë pasojat natyrore të vendimeve të tyre
Kur fëmijëve u lejohet të përjetojnë pasojat natyrore të vendimeve të tyre është kur mësojnë me të vërtetë aftësitë për zgjidhjen e problemeve. Të konsiderosh pasojat natyrore do të thotë të lejosh fëmijën të bëjë një zgjedhje dhe pastaj të përballet me pasojat, pozitive ose negative, që ai ose ajo mund të raportojë.
Kur një fëmijë ose adoleshent po përjeton pasojat e një vendimi të marrë lirisht, ai mund të përdoret për të diskutuar se çfarë ka ndodhur, pse ka ndodhur dhe çfarë opsionesh të tjera kishte.
Megjithatë, nëse nuk i lëmë fëmijët tanë të fillojnë të lëvizin në botën reale, ata nuk do të mësojnë të marrin vendime të mira, ata do të përbuzin çdo rrezik, sepse do të kenë ndjenjën se janë krejtësisht imun.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
