Në një kohë kur ritmet e jetesës moderne kanë zhvendosur vëmendjen nga përvoja konkrete drejt përmbajtjes virtuale, nevoja për të rizgjuar tek fëmijët ndjeshmërinë ndaj punës, përgjegjësisë dhe përkujdesjes për të përbashkëtën bëhet më emergjente se kurrë. Dikur, puna nuk ishte thjesht një nevojë jetike, por një vlerë kulturore që trashej në heshtje, përmes shembullit, përpjekjes së përditshme dhe lidhjes së ngushtë me natyrën, familjen dhe komunitetin. Ajo ishte mësuar jo si barrë, por si pjesë organike e formimit të karakterit dhe ndërtimit të ndërgjegjes qytetare.
Sot, ndërsa shoqëria është bërë më e ndërlikuar, prindërit mbajnë në duar jo vetëm fatin e zhvillimit individual të fëmijëve të tyre, por edhe të vlerave që ata do të përfaqësojnë në botën e nesërme. Vera, si periudhë lirimi nga angazhimet akademike, përfaqëson një mundësi të çmuar për të mbjellë në shpirtin e të rinjve frymën e përkushtimit, dashurinë për të dobishmen dhe kuptimin e punës jo si mjet shfrytëzimi, por si formë dinjiteti e zhvillimi personal.
Rikthimi tek ato vlera që dikur ishin norma e heshtur e çdo familjeje shqiptare — ndihma në shtëpi, pastrimi i mjedisit, përkujdesja për të moshuarit, ndihma në fshat apo ndërtimi i sendeve me dorën e vet — është jo vetëm një akt nostalgjik, por një domosdoshmëri edukative që u jep fëmijëve rrënjë të forta dhe krahë për të fluturuar me përgjegjësi në botën që i pret.
Për të edukuar te fëmijët kulturën e punës gjatë verës, prindërit mund të udhëhiqen nga disa parime të thjeshta, por me ndikim të thellë:
1.Përfshirja në punët e shtëpisë dhe të oborrit
Mosha e hershme: U mësohet rregullsia duke i përfshirë në detyra të vogla (mbledhja e lodrave, fshirja e pluhurit, ndihma në kuzhinë). Mosha më e rritur: Kujdesi për kopshtin, pastrimi i oborrit, larja e biçikletës apo ndihma në pazarin e javës. Kjo i ndihmon të kuptojnë që çdo hapësirë e pastër dhe funksionale kërkon përkushtim e punë.
2.Detyra vullnetare ose ndihmë fqinjëve
Prindërit mund të nxisin fëmijët që të ndihmojnë të moshuarit e lagjes, të mbledhin mbeturina në park ose të bëjnë një aktivitet për komunitetin (p.sh., një kuti me libra për shkëmbim). Kështu zhvillojnë ndjeshmërinë dhe ndjenjën e përgjegjësisë sociale.
3.Udhëtime në vendlindje dhe përfshirja në punët bujqësore
Nëse kanë mundësi të shkojnë në fshat, le t’i përfshijnë në punë si: vjelja e frutave, kujdesi për kafshët, ujitja e bimëve. Këto përvoja u japin fëmijëve lidhje me natyrën, tokën dhe përulësinë për përpjekjen njerëzore.
4.Projekte të vogla personale gjatë verës
Të nxisin fëmijët të ndërtojnë apo krijojnë diçka me duart e tyre: një kuti druri, një poster, një ditar pune, apo të organizojnë një kënd leximi në dhomën e tyre. Kultura e punës përforcohet kur fëmija sheh frytin e përpjekjes së vet.
5.Shembulli i prindërve është udhërrëfyesi më i fuqishëm
Fëmijët mësojnë jo nga fjalët, por nga sjelljet. Kur shohin prindin që punon me pasion, që përkujdeset për detajet, që respekton punën e tjetrit, ata e thithin këtë si normë.
6.Ndërtimi i orareve ditore të balancuara
Prindërit mund të ndihmojnë fëmijët të planifikojnë ditën me një pjesë për pushim/zbavitje dhe një pjesë për përgjegjësi konkrete. Kjo mëson vetë-disiplinën dhe përgatitjen për jetën reale.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
