Në ditën botërore eliminimi i virusit do të jetë sfidë deri në vitin 2030. Me barnat e disponueshme sot, nuk do të ketë më vdekje nga SIDA nëse sëmundja kapet dhe trajtohet në kohë, por ende nuk është e mundur të zhduket virusi HIV nga trupi. Efektiviteti i trajtimeve është përmirësuar dhe efektet anësore janë ulur, por vaksina mbetet një sfidë e hapur, edhe nëse sytë tani janë tek ajo me teknologjinë mRna.
Ashtu siç mbetet e hapur sfida e nisur nga Organizata Botërore e Shëndetësisë për të çrrënjosur epideminë deri në vitin 2030. 40 vjet pas diagnozës së parë të SIDA-s, kjo sëmundje ka marrë shumë jetë njerëzish në botë.
Që nga zbulimi i rasteve të para të HIV-it, vlerësohet se kjo sëmundje ka prekur 78 milionë njerëz në mbarë botën dhe se 35 milionë njerëz kanë vdekur nga sëmundjet e lidhura me SIDA-n.
“Që nga viti 1981, viti në të cilin u raportuan rastet e para të SIDA-s – shpjegon drejtori i Sëmundjeve Infektive të Irccs Policlinico Gemelli në Romë, Roberto Cauda – janë marrë rezultate të jashtëzakonshme, duke lejuar që HIV të trajtohet në të njëjtën mënyrë si sëmundjet e tjera kronike. Nga dëshpërimi i viteve të para ne kemi kaluar drejt shpresës dhe sot në shërim. Por lufta nuk ka mbaruar ende”.
Zhvillimi i terapive antiretrovirale e ka bërë sëmundjen kronike: virusi parandalohet të riprodhohet dhe të përhapet në trup, duke u bërë kështu fatale për pacientin. “Kjo – shpjegon Gianni Sava, profesor i farmakologjisë në Universitetin e Triestes dhe këshilltar i Shoqatës Italiane të Farmakologjisë (SIF) – na ka lejuar të përqendrojmë vëmendjen në terapi gjithnjë e më efektive dhe të toleruara më mirë, edhe nëse ka ende çështje kritike për të cilat hulumtimi po përpiqet të japë përgjigje, si ulja e efikasitetit me kalimin e kohës, fillimi i rezistencës dhe toksiciteti”. Formulimet e reja të barnave me veprim të gjatë janë një përgjigje efektive dhe ndihmojnë në tejkalimin e problemit të respektimit të terapisë. Por, ndryshe nga çfarë bëjnë antiretroviralët kundër hepatitit C, ata për HIV nuk mund ta çrrënjosin virusin nga trupi, shton Sava, sepse “veprojnë vetëm në viruse të aktivizuara replikuese, jo në rezervuarë latente. Prandaj terapia zgjat një jetë”.
Pas gjithë këtyre viteve, ajo që mungon është mbi të gjitha një vaksinë e lirë, efektive dhe e sigurt. Një numër i madh kandidatësh janë testuar, bazuar në strategji të ndryshme, por, sqarojnë ekspertët, mbetet një sfidë e hapur. Një përgjigje është se vullneti politik dhe investimi që nxiti zhvillimin e vaksinës Covid mungon në masë të madhe në kërkimin e vaksinës kundër SIDA-s.
Por një tjetër qëndron në kompleksitetin e virusit. “HIV ndryshon shumë më lehtë se Covid dhe për këtë arsye është më e vështirë të gjenerohen antitrupat neutralizues që mund të parandalojnë infeksionin,” shpjegon Olivier Schwartz, kreu i Njësisë së Virusit dhe Imunitetit në Institutin Pasteur në Paris.
Ndihma mund të vijë nga teknologjitë në përdorim sot kundër Sars-Cov-2.
Një nga vaksinat në studim, megjithëse ende në fillimet e saj, përdor ARN-në e dërguar dhe përfshin kompaninë amerikane Moderna. “Përdorimi i platformave mRna të bëra në Covid – shpjegon për ANSA Andrea Antinori drejtori i Imunodefiçencave virale të UOC, Institutit Kombëtar të Sëmundjeve Infektive Spallanzani – do të hapë dyer të reja, potencialisht interesante për HIV-in, por tani për tani ato janë hipoteza ose shpresa.
Pavarësisht njoftimeve të bëra në vitet e fundit, fatkeqësisht është një rrugë e shtruar me dështim. E vetmja platformë që po testohet te njerëzit është një vektor adenoviral, të dhënat priten, por tani për tani nuk duket se po japin rezultate të mëdha: një studim mbi gratë afrikane ka dështuar, një tjetër për burrat evropianë dhe amerikanë është ende në progres.
Në pritje të vaksinës, vëmendja përqendrohet në testimin dhe parandalimin, “edhe përmes profilaksisë para ekspozimit (Prep), një terapi medikamentoze që po rezulton shumë efektive në parandalimin e ngjitjes tek njerëzit në rrezik”, shpjegon Antinori. Ajo që është e rëndësishme, përfundon Matteo Camporeale, nënkryetar i Kryqit të Kuq Italian, është se “nuk duhet të heqim dorë nga SIDA, sepse, pavarësisht se diagnozat në Itali po pakësohen, numri i të rinjve të infektuar po rritet”.
Vetëm në vitin 2021, Telefoni i Gjelbër i AIDS-it i Istituto Superiore di Sanità mori 6219 telefonata nga përdorues të cilët morën këshilla dhe indikacione të dobishme se ku të bënin testin.
Përgatiti Orjona Tresa / Burimi ansa.it
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
