Nëse ka diçka që ne aspirojmë si shoqëri, është që gjeneratat e reja të jenë më të mira se të mëparshmet. Mbi të gjitha, ne dëshirojmë të përparojmë në drejtim të drejtësisë sociale për të krijuar një botë më të respektueshme dhe më të fuqizuar, të aftë për të promovuar kohezionin dhe bashkëjetesën. Ndoshta ky qëllim nuk është gjë tjetër veçse një iluzion dhe ne jemi të dënuar të bëjmë të njëjtat gabime si paraardhësit tanë.
E themi këtë për shkak të një fakti që mësuam vetëm pak javë më parë. Qendra Reina Sofía për Adoleshencën dhe Rininë e Fondacionit FAD , në Spanjë, kreu një studim i cili zbuloi se 1 në 4 të rinj është racist. Të mendosh se 25% e popullatës sonë midis 15 dhe 29 vjeç shfaq qëndrime ksenofobike ndaj grupeve të caktuara është e frikshme dhe të bën të mendosh.
Është e vërtetë që shumica e të rinjve kanë një vizion më gjithëpërfshirës dhe nuk hezitojnë të mbrohen nga çdo lloj qëndrimi racist dhe diskriminues. Megjithatë, ajo proporcion që vazhdon të përjetësojë pabarazinë dhe madje idetë plot dhunë ndaj atyre që nuk janë të barabartë, padyshim që na detyron të rimendojmë shumë gjëra.
Gjeneratat e reja duhet të jenë më të hapur dhe më tolerantë se të mëparshmit. Megjithatë, ky ideal nuk përmbushet gjithmonë.
Sipas studimeve, djemtë shfaqin qëndrime më raciste sesa vajzat. Puna kërkimore u krye në një kampion prej 1200 të rinjsh midis 15 dhe 29 vjeç në popullatën spanjolle. Autorët tregojnë se variabli që dominon tek 25% që shfaqën përgjigje dhe qëndrime haptazi raciste është ideologjia. Të gjithë këta djem mbrojnë idetë dhe premisat e së djathtës ekstreme. Për të kuptuar më mirë anatominë e këtij fenomeni, është e rëndësishme të analizohen të dhënat e marra:
Shumica e asaj përqindje të të rinjve racistë janë meshkuj. Nga ana e tyre, vajzat shfaqin një personalitet antiracist dhe janë të shqetësuara për mbrojtjen e emigrantëve.
Refuzimi manifestohet, veçanërisht, ndaj komunitetit të ciganëve, emigrantëve nga Maroku dhe Afrika Sub-Sahariane. Po kështu, ky grup të rinjsh nuk ka vetëm një diskurs diskriminues ndaj grupeve etnike. Ata gjithashtu demonstrojnë sjellje urrejtjeje ndaj grupit LGTBI. Këta njerëz të ideologjisë së ekstremit të djathtë refuzojnë idenë se çdo cigan, maroken apo person sub-Saharian mund të mbajë një pozicion pushteti në shoqëri.
Duke ditur se 1 në 4 të rinj është racist padyshim na tërheq vëmendjen. Megjithatë, një variabël tjetër që vlen të përmendet është se 32.6% e adoleshentëve ishin viktima të sulmit fizik për shkak të dhunës raciste. E gjithë kjo shënon një profil të shoqërisë sonë që kërkon analizë, reflektim dhe më shumë se një ndryshim.
Që në vitet e hershme të jetës, fëmijët bombardohen me mesazhe nga mjedisi i tyre që formësojnë bindjet dhe gjykimet e tyre për të tjerët. Këtu fillon problemi.
Pse nuk jemi më pak racistë se gjyshërit tanë?
A po bëhemi më racistë si shoqëri? E vërteta është se ju duhet vetëm t’i hidhni një sy llogarive të shumta në Facebook ose Twitter, ose në ngritjen e së djathtës ekstreme në disa vende, për të dyshuar se ky është me të vërtetë rasti. Megjithatë, nuk është sikur racizmi dhe diskriminimi janë në rritje.
Ajo që po ndodh është se bota po polarizohet më shumë. Krahasimet për pothuajse të gjitha realitetet janë konstante dhe grupet më ekstreme janë ato që tentojnë të bëjnë më shumë “zhurmë”. Po kështu, ia vlen t’i hedhim një shtizë shumë të nevojshme Gjeneratës Z dhe atyre të rinjve që janë qartazi të angazhuar në shoqëri dhe planet.
Tani, fakti që 25% e tyre shfaqin mendime dhe qëndrime raciste na detyron të ndalemi dhe të reflektojmë. Sepse ky nuk është një fenomen ekskluziv për shoqërinë spanjolle, por një fenomen global . Prandaj, është thelbësore të dimë se çfarë mund të ndodhë.
Apati racore, paragjykim pasiv
Tyrone Forman është një sociolog që shpiku termin “apati racore” për të përcaktuar mungesën e angazhimit me problemet sociale që lidhen me racizmin. Mund të themi se disa të rinj nxjerrin në pah një sërë paragjykimesh për shkak të mosinteresimit të pastër, sepse nuk janë mësuar kurrë të respektojnë, të kujdesen apo të kuptojnë realitetin e grupeve të tjera.
Vetë doktor Forman kreu një studim në vitin 2015 , në të cilin ai analizoi këtë lloj “racizmi qorre ngjyrash”, në të cilin shumë të rinj as nuk janë në gjendje të identifikojnë kur po kryhen sjellje diskriminuese. Dështimi për të njohur dinamikat agresive, ksenofobike dhe raciste në mënyrë të pashmangshme i përjetëson ato.
Rëndësia e kontekstit psikosocial të të rinjve
Me shumë mundësi, duke lexuar të dhënat sipas të cilave 1 në 4 të rinj është racist, supozojmë se është një efekt i drejtpërdrejtë i edukimit të marrë. Është e vërtetë që shumë tregime raciste janë produkt i asaj që dëgjoni në shtëpi. Megjithatë, shumë herë ideologjia raciste dhe diskriminuese përcaktohet më shumë nga mjedisi shoqëror në të cilin rriten fëmijët sesa nga ideologjia e prindërve të tyre. Konteksti racor i një adoleshenti ndërtohet nga vendi ku ai ose ajo jeton, miqtë që ka, aktivitetet jashtëshkollore në të cilat ai ose ajo angazhohet dhe informacioni që ai ose ajo konsumon. Mënyra se si interpretoni atë që shihni dhe mesazhet që merrni nga ai kontekst formojnë perceptimin tuaj (shpesh të kufizuar) për botën.
Është gjithashtu e rëndësishme të theksohet se si rrjetet sociale shpesh veprojnë si një përforcim i diskriminimit. Shumë herë nxitja e urrejtjes dhe frikësimi ndaj atyre që janë “të ndryshëm” apo “ata që vijnë nga jashtë” konsolidohen në këto media kaq të afërta me të rinjtë.
Mesazhet e diskriminimit mund të arrijnë tek të rinjtë nga të gjitha sferat e jetës, jo vetëm nga familjet e tyre. Media dhe argëtimi, kolegët dhe ndërveprimet me komunitetin janë gjithashtu thelbësore.
Kur do të jemi në gjendje ta çmontojmë plotësisht racizmin?
A mund të çmontohet racizmi nga shoqëria jonë? Për ta arritur këtë duhet të shkosh pjesë-pjesë dhe më e rëndësishmja është ajo edukative. Ndërsa është e vërtetë që disa të rinj janë aktivistë për drejtësi sociale, barazi dhe respekt për të gjitha komunitetet dhe grupet shoqërore, ka një pjesë të tyre që nuk është. Për të krijuar një shoqëri më kohezive, nuk mjafton të ngrini flamuj të thjeshtë ose të forconi shpresën pasive. Duhet të vendosen mjete dhe mekanizma aktivë për t’u përballur me ato mesazhe dhe ndërveprime ndaj të cilave një fëmijë është i ekspozuar që në foshnjëri. Në këtë mënyrë, fushat që duhet të trajtojmë do të jenë si më poshtë:
Adresoni socializimin kulturor të personit (mesazhet e marra nga mjedisi i tyre).
Përgatitini ata për të luftuar paragjykimet dhe paragjykimet.
Promovoni besimin dhe hapjen ndaj kolektiveve dhe grupeve të tjera shoqërore.
Ngritja e ndërgjegjësimit në mënyrë që ata të praktikojnë një aktivizëm të shëndetshëm për të drejtat e njeriut.
Si përfundim, jemi të vetëdijshëm se ky synim nuk është i lehtë për t’u arritur. Nënshtresa e diskriminimit, racizmit dhe urrejtjes ndaj atyre që janë të ndryshëm nga vetvetja përbën atë plagë të rrënjosur kaq thellë në botën tonë. Megjithatë, vetëm me vullnetin dhe angazhimin e qartë të të gjitha institucioneve mund ta arrijmë atë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
