“Askush nuk më komplimenton, ndaj këtë gjë ia bëj më së miri vetes”, thotë L… 34-vjeçe. “Flas për sukseset e mia deri në pikën se sa e madhe dhe e rritur më duket vetja. Por, çfarëdo … për aq kohë sa njerëzit më kushtojnë më pak vëmendje”.
Në një shoqëri fiksuar pas paraqitjes së jashtme, ‘kjo është joshëse për të vepruar në mënyrë që të ndjesh se ekziston”, thotë terapisti Martine Périou. Sipas tij, ka shumë njerëz që përcaktojnë veten jo me cilësitë e tyre, por nga shenjat e jashtme që mund të jenë pasuria apo suksesi”.
“Individë të tillë japin shpesh me zë të lartë mendimin nga prindërit e tyre”, thotë psikiatri Quentin Debray. “Ata e përdorin superioritetin në marrëdhënie me të tjerët”. Miqtë e tyre dhe të familjes janë të mbi-investuar në to, të cilët mund të rezultojë se mund të bëhen dhe të verbër për aspektet negative të personalitetit të tyre. Ata nuk përdoren thjesht për të pasur një lloj identifikimi por edhe mënyrë për të shprehur dëshpërimin ndaj tyre.
Kjo është arsyeja, shpjegon psikiatria dhe psikoterapistja Elsa Cayat, “të tjerët shpesh janë pesha e uljes së ankthit”. – “A e meritoj të më duan?”. Këta njerëz mbrojnë veten e tyre duke insistuar se ata janë më mirë se gjithë të tjerët”.
“Nëse unë kam qenë vetvetja, njerëzit do të mërziten nga unë”, thotë Lucy. Njerëz si Lucy shpesh nuk e mendojnë se në sytë e të tjerëve janë pa vlera. Sipas Périou, mungesa e vetë-respektit gjithashtu i ka rrënjët në fëmijëri. “Nëse një fëmijë nuk ka marrë vëmendje të mjaftueshme, fëmija nuk do të besoj se ai ose ajo është interesant”. Fëmija jashtë botës përballet me një ego të brishtë, në kërkim të dashurisë dhe njohjes së humbur. Kjo vlen mbi të gjitha në qoftë se një fëmijë tashmë i brishtë përjeton trauma të mëtejshme.
Shkaku më i shpeshtë është një lloj i poshtërimit që është përforcuar nga një mungesë e mbrojtjes nga të rriturit – për shembull, një mësues i lejon shokët e klasës ta përdorin keq atë, fëmijën.
Një vëmendje-kërkues “hyn në skenë me shumë zhurmë, i mban të tjerët në një distancë dhe shmang intimitetet”, shton Périou. Ata me këtë gjë nuk është se duan të nënkuptojnë dominimin, por e përdorin si një maskë mbrojtëse ndaj gjithë atyre që arrijnë të depërtojnë dhe të zbulojnë gabimet e tyre e mandej t’i lënë të gjykohen. “Këta individë i shohin njerëzit e tjerë si të gjithëfuqishëm”, thotë Cayat. Kjo është sikur ata janë ende fëmijë që e shohin prindin e tyre të kudondodhur. “Ndjehem sikur njerëzit mund të më lexojnë si një libër”, thotë Lusi.
Çfarë mund të bëni?
Mbështetuni te shokët tuaj
“Njerëzit të cilët nuk janë në gjendje të gjykojnë vlerën e tyre mund të gjejnë vështirësi për të treguar, kur ata kanë nisur të tregojnë”, thotë terapisti Martine Périou. Kjo mund të jetë e dobishme duke u mbështetur te shokët tuaj të besuar, të cilët ju pëlqejnë për atë që jeni, pavarësisht defekteve apo gabimeve tuaja. Për shembull, ju mund të pranoni një sinjal diskret që miku juaj mund ta përdorë për t’ju treguar cakun kur filloni të bëheni teatralë.
Identifikoni dobësitë tuaja të fshehura
“Çfarë lëndimi po fshihni kur jeni duke treguar?”, pyet Périou. “Mungesë njohjeje apo dashurie? Nga cila periudhë daton dhe cili është përgjegjësi? A do të ishte po aq e tmerrshme nëse ky dëm zbulohet? “Të menduarit në lidhje me këtë gjë, mund të jetë e vështirë nëse keni shpenzuar shumë përpjekje për të fshehur dobësitë tuaja, por, ju duhet ta bëni nëse dëshironi të bëni paqe me veten.
Mendo për vlerat e tua
Pyesni veten: Kush e aprovon se çfarë dua? Pse? Çfarë do të thotë më shumë për mua – të jesh i aftë për të bërë të tjerët të qeshin apo të tregosh miqësinë e vërtetë? Dhe pastaj: Cili ka qenë çasti që e kam konsideruar si “më të mirin”? Nga kush? A ishte kjo e vërtetë? Qëllimi i kësaj, thotë psikiatri Quentin Debray, është që të punosh jashtë asaj që me të vërtetë është e rëndësishme për ju dhe për të marrë nga pikat e referencës shembuj dhe modele që ju dëshironi të identifikoheni”.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
