Gaslighting është një formë manipulimi psikologjik që synon të vërë në dyshim perceptimin, kujtesën apo logjikën e një individi. Në vendin e punës, kjo sjellje zakonisht përdoret nga persona në pozita pushteti, si menaxherët, kolegët dominues apo madje edhe punonjësit më të vjetër, për të kontrolluar apo diskredituar të tjerët. Qëllimi është shpesh mbrojtja e pozitës së vet, shmangia e përgjegjësisë apo ruajtja e një imazhi të rremë profesional.
Shembuj të gaslighting në punë:
Një menaxher që mohon se ka dhënë një udhëzim të caktuar dhe thotë: “Ti gjithmonë e ke keqkuptuar.”
Një koleg që vazhdimisht nënvlerëson punën tënde dhe i atribuon gabimet e veta tek ti.
Dikush që përhap informacione të pavërteta për të kompromentuar reputacionin tënd profesional.
Efektet psikologjike të gaslighting
Gaslighting në ambientin e punës mund të çojë në:
Ulje të vetëbesimit
Ankth dhe stres të vazhdueshëm
Dyshim në vetvete dhe në aftësitë profesionale
Ndjenjë izolimi dhe frikë nga gabimet
Strategjitë për t’u mbrojtur nga gaslighting në punë
1.Njohja e sjelljes manipulative – Hapi i parë për t’u mbrojtur është vetëdijesimi. Identifiko kur dikush përdor fraza si:
“Je shumë emocional.”
“Kjo nuk ka ndodhur kurrë.”
“Ti po e ekzagjeron.”
Këto janë shenja të qarta se mund të jesh subjekt i gaslighting.
2.Mbaj shënime dhe dokumento gjithçka – Mbajtja e një dite të punës, ku regjistron takime, biseda apo vendime të rëndësishme, është një mbrojtje efektive. Kjo dokumentacion mund të përdoret si provë nëse ndonjëherë përballesh me akuza të pavërteta ose manipulime.
3.Vendos kufij të shëndetshëm – Kur kupton se dikush po përpiqet të kontrollojë apo të manipulojë perceptimin tënd, është e rëndësishme të mos përfshihesh emocionalisht. Përdor fraza të tilla si:
“Më duket ndryshe ajo që ka ndodhur.”
“Do të preferoja të flisnim mbi faktet.”
4.Kërko mbështetje nga persona të besueshëm – Flisni me një koleg të besuar, mentor, ose personin përgjegjës për burimet njerëzore. Ndërhyrja e një pale të tretë mund të ndihmojë në ndalimin e gaslighting dhe rikthimin e sigurisë psikologjike në vendin e punës.
5.Kujdesu për mirëqenien tënde mendore – Gaslighting është një sulm i drejtpërdrejtë ndaj stabilitetit mendor. Kërko ndihmë profesionale nëse ndien:
Ankth kronik
Vështirësi në përqendrim
Humbje motivimi në punë
Një psikolog ose këshillues mund të ndihmojë në rindërtimin e vetëbesimit dhe zhvillimin e mekanizmave të përballimit.
6.Edukimi dhe vetë-zhvillimi – Sa më shumë të dish për teknikat manipuluese, aq më pak ndikim kanë mbi ty. Leximi i literaturës psikologjike, ndjekja e seminareve apo trajnimeve mbi inteligjencën emocionale dhe komunikimin ndërpersonal është një mënyrë për të forcuar veten.
Në përmbyllje, gaslighting në vendin e punës është një formë e fshehtë por shumë e dëmshme e abuzimit psikologjik. Identifikimi i hershëm, dokumentimi, mbështetja dhe vetëmbrojtja janë çelësat për të ruajtur shëndetin mendor dhe integritetin profesional. Askush nuk duhet të ndihet i pavlefshëm ose i pasigurt në një mjedis pune, vendi i punës duhet të jetë një hapësirë për rritje, jo për abuzim emocional.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
