Shpesh thuhet se asgjë nuk është aq ngjitëse sa humori i keq. Të jetosh me një person që është mësuar me sulme të vazhdueshme, gjykime negative për vlerat dhe kritika të vazhdueshme përfundon duke na minuar në një pikë pothuajse të dëshpëruar. Sigurisht që e keni përjetuar atë në disa raste. E dini mirë se çfarë mund të bëjë një buzëqeshje e thjeshtë plot gëzim dhe sinqeritet, ajo na infekton menjëherë me një emocion qartësisht pozitiv.
Po çfarë mund të themi për stresin? A e dini se ky dimension është një “virus” pothuajse po aq ngjitës sa humori i keq? Ekspertët thonë se ata që janë viktima të stresit të të tjerëve vuajnë nga i ashtuquajturi “stres i dorës së dytë”. Kuriozë, pa dyshim, por nuk duhet ta minimizojmë për këtë, sepse mund të jetë po aq i rrezikshëm.
Stresi i njerëzve përreth nesh
Le të marrim një shembull të thjeshtë. Jetojmë me një partner i cili për arsye pune është i ekspozuar ndaj shumë presioneve, detyrimeve, synimeve për t’u arritur dhe kërkesave. Gradualisht, stresi i punës shtrihet edhe në mjedisin familjar. Humori i saj ndryshon, momentet e përbashkëta në shtëpi janë plot tension, fle keq natën, madje edhe mënyra se si na trajton është ndryshe. Si do të ndihemi? Do të vërejmë njëfarë mbytjeje për shkak të rrethit të stresit dhe ankthit, shtëpia do të bëhet një vrimë e vogël e zezë në të cilën komunikimi do të vuajë dhe momentet e përbashkëta nuk do të kenë më cilësinë e mëparshme. Do të shfaqet zhgënjimi dhe ankthi, dhe pothuajse pa e kuptuar do të kemi kontraktuar stresin e tjetrit. Këtë e demonstron një studim i kryer në Universitetin e Teknologjisë në Dresden.
Tania Singer, shkencëtare dhe drejtoreshë e projektit, shpjegon se një person që i nënshtrohet stresit të lartë mund të gjenerojë të njëjtën përgjigje tek të tjerët. Duhet theksuar se disa njerëz janë më të ndjeshëm se të tjerët, por në përgjithësi, të jetosh apo të kalosh shumë kohë me një person të stresuar do të rrisë ndjeshëm nivelin e kortizolit në gjak. Dhe kujdes, ka edhe një fakt tjetër që nuk mund ta anashkalojmë: fëmijët janë më të rrezikuarit nga ky lloj stresi, të cilin prindërit mund t’ua transmetojnë në shtëpi.
Menaxhojeni së bashku
Mund të themi në këtë pikë se stresi më i zakonshëm që mund të hasim është ai që përjetojmë në shtëpi. Ka të ngjarë që origjina të jetë puna dhe presionet. Probleme që janë përtej nesh dhe që më pas i projektojmë në jetën tonë familjare. Shumë herë biem në stres pothuajse pa e kuptuar, ecim gjithnjë e më shpejt, i japim përparësi disa gjërave mbi të tjerat duke i bërë edhe më shumë presion vetes.
Ne hamë keq, flemë keq dhe e projektojmë ankthin tonë te njerëzit përreth nesh, përfshirë fëmijët. Na mbaron koha për atë që është vërtet e rëndësishme. Çfarë mund të bëjmë?
Nëse dikush shumë i afërt me ne po përjeton një periudhë stresi të lartë, duhet t’ia theksojmë këtë. Është e zakonshme ta shpërfillësh, të mendosh se është normale, se ky presion është i nevojshëm për të arritur qëllimet. Duhet të bëhet e qartë se nuk ka qëllim më të madh se sa ekuilibri i dikujt, sesa vetë jeta. Dhe më shumë nëse kjo gjendje prek të tjerët. Duhet t’u tregojmë atyre shkakun e gjendjes së tyre personale dhe të të tjerëve. Ia vlen t’i ndihmosh të vendosin kufij dhe të kuptojnë në thelb atë që është e rëndësishme: shëndeti, qetësia, ekuilibri, dashuria e familjes, partneri, mirëqenia e të vegjëlve.
Nëse jemi të ndikuar nga stresi i një kolegu, miku apo familjari, këtë duhet ta vëmë në dukje. Le t’i tregojmë nevojën për t’i dhënë një tjetër ritëm jetës së tij, përndryshe ai do të përfundojë duke humbur shëndetin dhe do të shohë gjithashtu që njerëzit përreth mund të largohen. Është gjithashtu e nevojshme “hapja e ombrellës mbrojtëse”.
Ruani qetësinë dhe shmangni ndikimin nga reagimet, ankthi, ritmet e shfrenuara të të tjerëve… jini të durueshëm dhe transmetoni një qetësi adekuate nga e cila mund të përfitojë tjetri. Nëse e shihni se është e pamundur dhe se po humbisni shëndetin për shkak se ai person nuk e lejon veten të ndihmohet, ose nuk miraton strategji për përmirësim, do të duhet të merrni një vendim. Bilanci juaj dhe lumturia juaj janë të parat.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
