Aktualisht diagnoza e një çrregullimi depresiv bëhet me intervistën klinike. Profesionisti i shëndetit mendor, për të diagnostikuar çdo çrregullim mendor, mund të përdorë testet diagnostike dhe intervistën klinike, ku zbaton drejtpërdrejt njohuritë e tij. Ndër testet më të përdorura për të hetuar simptomat e depresionit është BDI-II (Beck Depression Inventory), i përdorur gjerësisht për lehtësinë e aplikimit të tij (është një pyetësor i vetë-raportuar). Në fotografitë klinike më komplekse, edhe MMPI-2 klasik mund të japë informacion të vlefshëm mbi funksionimin psikik dhe praninë e simptomave depresive.
Megjithatë, sot e dimë mirë se çdo çrregullim mendor shoqërohet nga një korrelacion anatomik i cili në zhargon quhet “fenotip parësor” pasi pasqyron praninë e treguesve të veçantë neurobiologjikë që lidhen nga ana e tyre me faktorë gjenetikë dhe mbi të gjitha epigjenetikë. Me avancimin e psikobiologjisë dhe neuroshkencës, mjetet në dispozicion të mjekëve janë rritur.
Për shembull, vlerësimi i një çrregullimi të stresit post-traumatik mund të përdorë teste hormonale dhe skanime MRI. Mjetet diagnostike që përdorin teknika psikofiziologjike tani përdoren gjerësisht në fushën juridiko-ligjore; vetëm mendoni për rastin e kërkesës për dëmshpërblim pas një aksidenti traumatik. Në fushën e vlerësimit, psikologu do të përdorë teste laboratorike si dhe teknika neuroimazhi.
Biomarkerët e depresionit janë të pranishëm në gjakun tonë
Kur bëhet fjalë për kryerjen e një ekzaminimi objektiv të depresionit, domethënë grupit të manovrave diagnostike të kryera nga specialisti për të verifikuar praninë ose mungesën, tek pacienti, të një sëmundjeje të caktuar, një hap përpara është bërë nga ekipi hulumtues i Universitetit të Indianës (SHBA) i cili theksoi ekzistencën e biomarkerëve të aftë për të parashikuar rrezikun e vetëvrasjes dhe episodeve të depresionit të rëndë.
Zbulimi bën të mundur izolimin e biomarkerëve të ARN-së nga një mostër e thjeshtë gjaku. Rezultati i ekzaminimit citologjik do të jetë në gjendje të dallojë praninë e një çrregullimi depresiv, intensitetin e tij dhe gjithashtu të parashikojë rrezikun e zhvillimit të çrregullimit bipolar. Hulumtimi zgjati katër vjet dhe përfshiu më shumë se 300 pjesëmarrës të rekrutuar nga pacientë në Qendrën Mjekësore Richard Roudebush në Indianapolis. Gjatë katër viteve, ekipi hulumtues ishte në gjendje të zbulonte biomarkerët me interes dhe të vërtetonte testin diagnostik që përfshin marrjen e mostrave klasike të gjakut. Studimi është publikuar në revistën shkencore “Molecular Psychiatry”.
Hulumtimi
Siç ndodh shpesh në shkencë, ekipi u nis nga zbulimet e mëparshme në fushën e biomarkerëve molekularë që lidhen me çrregullimet e humorit. Prej tyre, ekipi hulumtues hetoi 26, duke i ekzaminuar në grupe të pavarura pacientësh me depresion dhe çrregullim bipolar. Të gjithë pjesëmarrësit, në çdo kohë të caktuar, shfaqën simptoma klinike të rëndësishme.
Çrregullimet e humorit kanë periudha në të cilat simptomat duket se kthehen dhe periudha në të cilat simptomat përkeqësohen. Pjesëmarrësit në studim kaluan gjithashtu periudha ulje-ngritjesh dhe në mënyrë sistematike ekipi kërkimor testoi praninë e biomarkerëve të ARN-së në gjak. Falë kësaj pune, ekipi hulumtues ishte në gjendje të lidhte një bazë biologjike me depresionin.
A është i nevojshëm një test gjaku për të diagnostikuar depresionin?
Diagnoza e çrregullimeve depresive nuk është ndër më të vështirat në panoramën klinike; siç u tha, krahas intervistës klasike, në fushën e diagnostikimit përdoren intervista gjysmë të strukturuara, pyetësorë ose teste psikometrik të cilët janë jashtëzakonisht të besueshëm dhe janë në gjendje të diagnostikojnë depresionin pa asnjë dyshim. Në çdo rast, prania e një testi gjaku mund të bëjë të mundur monitorimin më të mirë të përgjigjes së pacientit ndaj trajtimit (farmakologjik dhe/ose psikoanalitik/psikoterapeutik). Për më tepër, të ashtuquajturat “ekzaminime objektive” janë të dobishme për transmetimin e besimit te një publik i vështirë që ende përpiqet ta shohë psikologjinë si shkencë. Një rol tjetër funksional, i cili shkon shumë përtej mjedisit klinik, testet objektive mund të ndihmojnë në kapërcimin e stigmës sociale që ka pllakosur gjithmonë sëmundjet mendore.
Çfarë janë biomarkerët e ARN-së?
Materiali gjenetik gjendet brenda qelizave tona (në organele të tilla si bërthama, ribozomet, mitokondritë…). Rreth tridhjetë vjet më parë, gjaku u zbulua se përmban fije të vogla të acideve nukleike (mikro-ARN). Studiuesit mësuan të analizojnë këtë mikro-ARN për të identifikuar disa ndryshime. Aktualisht përdoren disa biomarkera molekularë për diagnostikimin e hershëm të Alzheimerit, sëmundjeve të kockave, mushkërive, llojeve të ndryshme të kancerit dhe sëmundjeve të tjera degjenerative. Biomarkeri i depresionit është një mikro-ARN që mund të izolohet nga gjaku ynë. Aktualisht, në Itali, ka pak laboratorë që ofrojnë analiza të mikro-ARN-së dhe ata që ofrojnë, fokusohen në shënues të dobishëm për diagnozën e hershme onkologjike.
Depresioni dhe inflamacioni, prania e citokineve në gjak
Nëse biomarkerët e ARN-së janë shumë specifikë për depresionin dhe çrregullimet e humorit, ka tregues të tjerë biologjikë më pak specifikë që aplikohen gjerësisht në kërkime. Në të vërtetë, është treguar se ekziston një lidhje e fortë midis çrregullimit depresiv dhe inflamacionit.
Në trupin tonë, problemet inflamatore rregullohen nga molekulat e sistemit tonë imunitar të quajtura “citokina”. Ekzistojnë “citokina pro-inflamatore” që shkaktojnë inflamacion dhe “citokina anti-inflamatore” që shuajnë gjendjet inflamatore në trupin tonë. Është vënë re se ata që vuajnë nga depresioni kanë një nivel të lartë të “citokinave pro-inflamatore”, aq sa është theksuar një lidhje midis depresionit dhe sëmundjeve autoimune.
Hulumtimi i botuar në ‘Sëmundjet Neuropsikiatrike dhe Trajtimi’ në 2017, me titull ‘Depresioni atipik: perspektivat aktuale’, zbuloi se ata me depresion të maskuar kanë nivele më të larta të molekulave inflamatore sesa ata me depresion të hapur. Depresioni i maskuar është një gjendje në të cilën simptomat depresive nuk shfaqen qartë, por manifestohen përmes dhimbjeve kronike dhe afeksioneve somatike. Prandaj, depresioni është një gjendje të prek trupin po aq sa edhe mendjen.
Problemet e depresionit dhe lodhjes kronike janë shoqëruar me një gamë të gjerë sëmundjesh të shkaktuara nga anomalitë e sistemit imunitar si:
- Alergjitë
- Astma
- Lupus eritematoz sistemik
- Artrit rheumatoid
- Diabeti
Çfarë lidhje ka diabeti me sistemin imunitar? Trupi ynë mund të përshkruhet si një makinë e përsosur: një sistem rreptësisht i ndërlidhur ku funksionimi i çdo organi dhe çdo qelize ndikon në funksionimin e të gjithë organizmit. Në diabet, përgjigja imune inflamatore e aktivizuar është e përfshirë në fillimin e tij dhe në të gjithë patogjenezën. Aktivizimi i imunitetit është i përfshirë në zhvillimin e diabetit të tipit 1 dhe 2.
Burimi / https://psicoadvisor.com/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
