Ndonjëherë mendojmë se të bërtiturat në klasë të një studenti reagojnë dhe «nxjerrin mësim», por nuk është kështu. Reagon sepse të dhemb dhe sepse ka frikë.
TRURI MËSON MË MIRË NË NJË MJEDIS TË SIGURT
Shpesh, kur i qortojmë fëmijët, marrim atë që duam, dhe kjo është që ata të mos bëjnë më atë që po bënin. Por, a është vërtet ngaqë nxorën mësim? Shpesh nuk është kështu, përndryshe nuk do të na duhej kurrë t’i qortonim dy herë për të njëjtën arsye.
E vërteta është se fëmija reagon ndaj britmave duke ndaluar së bëri atë që i shkaktoi nga frika e pastër, jo sepse në të vërtetë e kupton se ajo që po bënte ishte e gabuar. Truri i njeriut jo vetëm në fëmijëri, por edhe në moshën e rritur në kushtet e frikës nuk funksionon më mirë, përkundrazi, ai përkeqëson performancën e tij.
Disa studime, në fakt, kanë treguar se një mjedis i sigurt dhe miqësor përmirëson performancën. Respekti duhet të mbizotërojë mbi të bërtiturat, të cilat vetëm sa provokojnë një ndjenjë frike.
Britmat aktivizojnë frikën
Ta qortosh dikë shkakton tek ai një ndjenjë frike, e cila do të ndikojë në reagimin e tij. Në këtë rast truri ynë në kuptimin e mirëfilltë ngrin, duke mos kaluar asnjë informacion për t’u përqendruar në heqjen e kërcënimit.
Prandaj, është shkencërisht e pamundur që truri të mbajë informacione të reja në një kohë kur frika ndihet në një mënyrë të rëndësishme. Fëmijët nuk mund ‘ta mësojnë mësimin’ fizikisht, nëse kanë frikë nga të bërtiturat tona.
Kur truri ngrin dhe krijon këtë mur që nuk lejon kalimin e informacionit në brendësi, ju hyni në një mënyrë “mbijetese”. Zona e sistemit limbik cerebral në këtë fazë krijon një lloj mburoje për të mbrojtur organizmin nga kërcënimi, domethënë britmat.
BRITMAT GODASIN DIREKT AMYGDALA
Amygdala është një kompleks bërthamor i vendosur në tru dhe detyra e tij, ndër të tjera, është të menaxhojë emocionet, ruajtjen dhe rregullimin e tyre. Ajo punon pak si një sentinel dhe është në gjendje të aktivizojë vigjilencën dhe gjykimin e shëndoshë tek ne ose të japë urdhër për të ikur në rast rreziku.
Mënyra se si vepron amygdala është nëpërmjet përdorimit të neurotransmetuesit që aktivizojnë substanca të veçanta, të tilla si dopamina ose adrenalina. Falë veprimit të amygdala, trupi ynë është në gjendje të zbatojë automatikisht mekanizmin e mbijetesës së përmendur më sipër.
ULËRIMAT KRIJOJNË KUJTIME NEGATIVE
Detyra e amygdala-s është gjithashtu të ruajë kujtimet që lidhen me emocionet. Kujtimet mund të jenë pozitive ose negative, por në këtë rast është e qartë se frika e të bërtiturave sjell me vete ndjenja frike dhe frike. Këto do të shoqërohen me veprimin, personin dhe gjendjen që i shkaktoi dhe do të kujtohen për një kohë të gjatë nga subjekti që i provoi. Me pak fjalë, të bërtiturat krijojnë kujtime negative në kujtesën e fëmijërisë.
Përveç kësaj, studime të ndryshme neuroshkencore kanë treguar se amygdala ka një funksion themelor në mësimin e fëmijërisë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
