Në fushën e politikës, përdorimi strategjik i frikës si mjet për të ndikuar në opinionin publik ka qenë një praktikë e kahershme. Ky fenomen ka tërhequr vëmendje të konsiderueshme si nga studiuesit ashtu edhe nga publiku i gjerë. Të kuptuarit se si politikanët përdorin frikën për të ndikuar te votuesit kërkon një qasje shumëdisiplinore, duke përfshirë jo vetëm shkencën politike dhe psikologjinë, por edhe neuroshkencën. Ky artikull bazohet në neuroshkencë për të sqaruar se si politikanët përhapin frikën, duke sqaruar mekanizmat e ndërlikuar që formojnë perceptimin publik dhe vendimmarrjen.
Nga Prof. Dr. Fadil Çitaku, PhD, MME (Unibe), CEO of the Academy of Leadership Sciences Switzerland
Perceptimi i Frikës bazuar në Neuroshkencë
Frika është një emocion parësor i rrënjosur thellë në psikologjinë njerëzore. Truri i njeriut përpunon stimujt e frikës përmes një rrjeti kompleks që përfshin amigdalën, një rajon kyç i trurit përgjegjës për përpunimin emocional. Kur politikanët e shfrytëzojnë këtë rrugë nervore, ata shpesh ngjallin përgjigje viscerale (të thellë) që shkakton frikë, duke ndikuar më pas në qëndrimet dhe sjelljen e votuesve. Studimet tregojnë se mesazhet e ngarkuara emocionalisht kanë një ndikim më të thellë në mbajtjen e kujtesës, duke zbuluar se si narrativat e bazuara në frikë mund të jenë shumë efektive në ndikimin e opinioneve politike (Phelps, 2006).
Neurobiologjia e Kushtëzimit të Frikës
Politikanët janë të aftë në përdorimin dhe kushtëzimin e frikës, një proces në të cilin stimujt negativë çiftëzohen me ngjarje ose individë të veçantë për të krijuar asociacione të qëndrueshme. Kjo teknikë është e rrënjosur në neuroshkencë, veçanërisht në të kuptuarit se si plasticiteti sinaptik formon mësimin dhe kujtesën. Kushtëzimi i frikës angazhon hipokampusin e trurit dhe korteksin paraballor. Këto janë pjesë të trurit, përgjegjëse për kontekstualizimin dhe përpunimin e përvojave emocionale. Një kushtëzim i tillë mund të çojë në formimin e perceptimeve të njëanshme, ku individët atribuojnë rezultate negative objektivave specifike politike (LeDoux, 2000).
Rregullimi i emocioneve dhe mesazhet politike
Hulumtimet neuroshkencore theksojnë rolin e rregullimit të emocioneve në vendimmarrje. Politikanët që përhapin frikë shpesh e shfrytëzojnë këtë aspekt duke i inkuadruar kundërshtarët ose politikat e tyre si kërcënime, duke rrëmbyer kështu aftësinë e trurit për të rregulluar emocionet dhe për të menduar në mënyrë kritike. Studimet e imazhit të rezonancës magnetike funksionale (fMRI) dëshmojnë se gjendjet e rritura emocionale mund të pengojnë proceset e të menduarit racional në korteksin paraballor, duke i bërë individët më të ndjeshëm ndaj narrativave të bazuara në frikë (Dolcos et al., 2011).
Neuronet pasqyruese dhe identiteti i grupit
Koncepti “në kundrejt tyre” është një mjet i fuqishëm i përdorur nga politikanët për të nxitur identitetin e grupit. Neuroshkencëtarët kanë zbuluar ekzistencën e neuroneve pasqyruese, të cilat ndizen jo vetëm kur individët kryejnë një veprim, por edhe kur vëzhgojnë dikë tjetër duke kryer të njëjtin veprim. Ky mekanizëm nervor mbështet ndjeshmërinë dhe formimin e lidhjeve sociale. Politikanët që përfitojnë nga frika mund të manipulojnë neuronet e pasqyruese për të krijuar një ndjenjë të përbashkët kërcënimi, duke intensifikuar kohezionin dhe besnikërinë e grupit (Iacoboni, 2009).
Bazat neurologjike të paragjykimit të konfirmimit
Paragjykimi i konfirmimit, tendenca për të kërkuar dhe interpretuar informacione që përputhen me besimet para-ekzistuese, luan një rol të rëndësishëm në përhapjen e narrativave të bazuara në frikë. Neurologjikisht, paragjykimi i konfirmimit është i lidhur me sistemin e shpërblimit të trurit, veçanërisht me pjesën e trurit, striatumin ventral. Kur individët ndeshen me informacione që konfirmojnë frikën e tyre, ky rajon çliron dopaminë, duke përforcuar sjelljen. Politikanët e shfrytëzojnë këtë përgjigje neurologjike duke paraqitur informacion selektiv që amplifikon frikën ekzistuese dhe vërteton narrativat e tyre (Falk et al., 2010).
Konkludim
Arti i përhapjes së frikës në politikë nuk është thjesht një manipulim i shkathët i emocioneve publike; është gjithashtu një aplikim i sofistikuar i neuroshkencës. Duke kuptuar ndërveprimin e ndërlikuar midis perceptimit të frikës, rregullimit të emocioneve, paragjykimeve njohëse dhe formimit të identitetit të grupit, ne mund të zbulojmë mekanizmat nervorë që mbështesin suksesin e strategjive politike të bazuara në frikë. Njohja e neuroshkencës, që shpjegon këto taktika manipuluese të politikanëve është hapi i parë në nxitjen e një elektorati më të informuar dhe më pak të manipuluar nga politikanët jo kompetentë.
Referencat
Phelps, E. A. (2006). Emotion and cognition: Insights from studies of the human amygdala. Annual Review ofPsychology, 57, 27-53.
LeDoux, J. E. (2000). Emotion circuits in the brain. Annual Review ofNeuroscience, 23, 155-184.
Dolcos, F., Katsumi, Y., &Weymar, M. (2011). Emotion and social information processing: Implications for studying emotion‐perception interactions in the human brain. The British Journal ofPsychology, 102(4), 849-857.
Iacoboni, M. (2009). Imitation, empathy, and mirror neurons. Annual Review of Psychology, 60, 653-670.
Falk, E. B., Berkman, E. T., & Lieberman, M. D. (2010). From neural responses to population behavior: Neural focus group predicts population-level media effects. Psychological Science, 21(3), 439-445.
Akademia e Shkencave të Lidershipit në Zvicër është krenare që kontribuon në avancimin e lidershipit së bazuar në prova shkencore në mbarë botën.Ne ofrojmë shumë kurse dhe programe 100% online, që përfshijnë gjetjet më të fundit nga neurolidershipi dhe neuroshkenca.
*Academy of Leadership Sciences Switzerland
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
