Që nga lindja e deri në momentin e fundit të jetës, qeniet njerëzore janë të ndërtuara për lidhje emocionale. Në thelb të ekzistencës sonë qëndron një e vërtetë themelore: njerëzit janë bërë për t’u dashur dhe për të dashur. Psikologjia moderne, neuroshkenca dhe studimet mbi zhvillimin njerëzor e mbështesin fuqishëm këtë ide. Por pse është dashuria, dhe lidhja, kaq jetike për qenien njerëzore?
Bazat biologjike të nevojës për dashuri
Sipas neuroshkencës, truri i njeriut është i ndërtuar për ndërveprim social. Hormonet si oksitocina (e quajtur ndryshe “hormoni i dashurisë”) dhe dopamina, aktivizohen kur marrim ose japim dashuri, përqafime, mbështetje ose vëmendje. Këto substanca kimike ndikojnë drejtpërdrejt në mirëqenien tonë emocionale, duke reduktuar stresin dhe forcuar ndjenjën e sigurisë. Studimet e John Bowlby dhe Mary Ainsworth për lidhjen (attachment theory) tregojnë se foshnjat kanë nevojë të lindur për një kujdestar të sigurt që i do dhe i përgjigjet ndjenjave të tyre. Kjo lidhje është gur themeli për zhvillimin emocional dhe shëndetin mendor të mëvonshëm.
Dashuria si nevojë psikologjike themelore
Në hierarkinë e nevojave të Abraham Maslow, pas plotësimit të nevojave fiziologjike dhe të sigurisë, vjen nevoja për dashuri dhe përkatësi. Kjo nuk është një dëshirë luksi, por një domosdoshmëri psikologjike. Njerëzit që ndihen të lidhur emocionalisht me të tjerët, janë më të lumtur, më të qëndrueshëm ndaj stresit dhe kanë jetë më të gjatë.
Izolimi social, në të kundërt, është ndër faktorët kryesorë që lidhet me depresionin, ankthin dhe rritjen e rrezikut për sëmundje fizike. Kjo e bën të qartë se mungesa e dashurisë nuk është vetëm një boshllëk emocional, është një kërcënim për shëndetin mendor dhe fizik.
Dashuria në jetën e përditshme
Dashuria nuk kufizohet vetëm në romancë. Ajo manifestohet përmes kujdesit prindëror, miqësisë, dhembshurisë ndaj të panjohurve dhe komunitetit. Aktet e vogla të dhembshurisë, si dëgjimi aktiv, fjalët mbështetëse, ose një përqafim, kanë ndikim të thellë në ndjenjat e vlerësimit dhe përkatësisë. Në kohën moderne, megjithëse teknologjia na lidh më shumë në mënyrë virtuale, shumë njerëz ndihen emocionalisht të vetmuar. Kjo e bën edhe më të rëndësishme rikthimin e thellësisë në marrëdhënie dhe kultivimin e ndjenjës së dashurisë së ndërsjellë.
Të kujtojmë se kush jemi
Të duash dhe të jesh i dashur nuk është një privilegj, por një nevojë biologjike dhe psikologjike. Nëse duam një shoqëri më të shëndetshme, më humane dhe më të qëndrueshme, duhet të kujtojmë se në thelb, njerëzit janë bërë për t’u dashur. Çdo marrëdhënie që ndërtojmë, çdo gjest i kujdesit, është një rikujtim i kësaj të vërtete të thjeshtë dhe të fuqishme.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
