Të gatuash për dikë nuk është thjesht një akt praktik. Është një mënyrë e heshtur për të treguar dashuri, përkujdesje, kujtesë, një mënyrë për të thënë “je i rëndësishëm për mua”, pa thënë asnjë fjalë. Në kulturat tona, kuzhina ka qenë gjithmonë një urë që lidh breza, komunitete dhe ndjenja. Por çfarë ndodh kur i kthejmë sytë nga brenda dhe pyesim veten: “Pse po gatuaj për të tjerët?”
Gatimi si pasqyrë e emocioneve
Tavolina e rregulluar me kujdes, një darkë intime me qirinj, një pjatë tradicionale përgatitur me kujdes për miqtë ose kolegët… Në pamje të parë, gjeste të thjeshta. Në thelb, këto janë shprehje të dëshirës për të ndarë një moment, një kujtim, një emocion. Por shpesh ato fshehin më shumë: pasiguri, nevojë për të pëlqyer, dëshirën për të treguar veten, ndonjëherë edhe mungesën e pranimit të vetvetes. Të gatuash për të tjerët është edhe një formë shërbimi, por edhe një ekspozim emocional. Mund të nxjerrë në pah ego, ndrojtje apo ndjeshmëri që nuk i pranojmë as vetes. Ka njëfarë rreziku këtu: rreziku për t’u gjykuar, për të mos qenë mjaftueshëm “perfekt”, për të mos përmbushur pritshmëritë. Por pikërisht në këtë hapësirë ndodhin gjërat më të vërteta.
Të gatuash për të dhuruar, jo për të imponuar
Kujt nuk i ka ndodhur të përgatisë një darkë thjesht nga detyrimi, apo të mundohet të bëjë një pjatë “instagramabile” për të fituar admirim? Këto janë momente ku gatimi humbet natyrshmërinë e tij dhe bëhet performancë. Për ta kthyer kuzhinën në një akt dhurimi të vërtetë, ndaluni dhe pyesni veten: Pse po i ftoj këta njerëz? Çfarë dua të ndaj me ta? Kujtoni si ishte atmosfera në shtëpinë e prindërve tuaj, si përgatiste nëna juaj darkën për të ftuarit, çfarë prisnin ata në këmbim. Përgjigjja mund të zbulojë shumë mbi mënyrën si dashuroni dhe shprehni veten sot.
Çfarë vendosni në tavolinë, përveç ushqimit?
Të gatuash është edhe një akt rrëfimi. Tregoni diçka për veten në mënyrë të pavetëdijshme: një shije nga fëmijëria, një recetë nga një vend i dashur, një mënyrë servirjeje që flet për stilin tuaj. Çfarë doni të ndani realisht? Identitetin tuaj kulturor, traditat, kujtimet? Sa më shumë t’i bëni vetes këto pyetje, aq më të vetëdijshëm bëheni për marrëdhënien që po ndërtoni me të ftuarit. Dhe vetë darka, nga një akt i zakonshëm mikpritjeje, kthehet në një shkëmbim emocional intim.
Interes i çiltër, jo imponim
Gatimi i ndjeshëm nuk ka të bëjë vetëm me veten, por edhe me të tjerët. Çfarë preferojnë ata? Çfarë i bën të ndihen rehat? Çfarë kujtimesh kanë me një pjatë të caktuar? Në vend që të përpiqeni t’i mahnitni, mundohuni t’i kuptoni. Kuzhina është një gjuhë: sa më e sinqertë dhe e thjeshtë të jetë, aq më e fuqishme bëhet. Të shkëmbeni receta, histori, emocione, kjo është mënyra më e mirë për ta mbajtur mbrëmjen në një ton intim dhe të vërtetë. Një aktore franceze ka thënë dikur: “Nëse nuk jeni të aftë për pak magji, mos u merrni me kuzhinën.” Dhe çfarë është magjia, nëse jo një përzierje ndjenjash, kujdesi dhe një fije misteri?
Të gatuash me zemër, të jetosh më thellë
Në fund të fundit, një darkë nuk mbahet mend për prezantimin, por për emocionin. Një pjatë e thjeshtë, përgatitur me dashuri dhe qëllim të pastër, mund të prekë zemrën e dikujt më shumë se çdo menu luksoze. Sepse nuk ka rëndësi nëse përdor kuzhinën si një mënyrë për të dashur, për të kujtuar apo për të falënderuar, rëndësi ka që t’i qëndrosh vetes dhe ndjenjës që do të përcjellësh.
Të gatuash për të tjerët është një ftesë për të qenë bashkë, për të ndarë, për të qenë njerëzorë. Në fund të fundit, tavolina është një vend ku jo vetëm ushqehemi, por edhe shërohemi, afrohemi, kuptojmë më shumë për veten dhe njëri-tjetrin.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
