Ka kujtime që befas na rrëmbejnë shpirtrat dhe na japin një buzëqeshje të ditur, gati të pafytyrë, por sa terapeutike është! Sepse në momentet e vështirësisë nuk ka asgjë si të kthejmë çelësin e kujtimeve tona dhe ta lëmë veten të mbështjellë, pak nga pak, nga esenca e lumturisë së djeshme që na jep sërish forcë në të tashmen tonë.
Shpesh thuhet se kujtesa mbledh momente të mrekullueshme që asnjë fotografi nuk mund t’i kapte. Sepse asnjë media elektronike nuk mund të ngjallë erëra, një të ftohtë kënaqësie në lëkurë, shijen e një puthjeje apo flladin e freskët të një agimi.
Pas momenteve të mrekullueshme ka kujtime të paharrueshme, ato që na bëjnë të qeshim, që na rrëmbejnë shpirtin dhe na tregojnë se gjithçka që dikur në mendje jeton ende në zemër.
Një aspekt që duhet të mbajmë parasysh në lidhje me kujtesën është se, pavarësisht asaj që shumë mund të besojnë, ai nuk është një gjoks pa fund. Nuk është një hapësirë me kapacitet të pafund ku ne ruajmë të dhëna, imazhe dhe përvoja që korrespondojnë me besnikëri me realitetin dhe i mbajmë të mbyllura. Kujtesa, në fakt, është si një kanavacë e aftë të krijojë, të sjellë nuanca të reja, të transformojë e madje të fshijë.
Kujtimet dhe brava e ndërgjegjes sonë
Për William James, një filozof, psikolog dhe vëlla i famshëm i Henry James, kujtesa dhe vetëdija janë si një çelës dhe bravë. Le të marrim një shembull: Kur dëgjojmë një këngë ose një melodi, kujtesa jonë udhëton menjëherë në një moment në të kaluarën tonë. Ne nuk kemi nevojë për një makinë kohe. Është një kujtim i pavullnetshëm, vetëm një nga shumë që ndodhin pothuajse pa e kuptuar gjatë gjithë ditës. Jemi pezull për disa sekonda në atë kujtim të turbullt, në atë moment kohor që mund të ketë efekte pozitive apo negative, derisa menjëherë pas kësaj, ndërgjegjja na thërret dhe na “zvarrit” sërish në drynin e realitetit. Ky udhëtim i çastit i vetëm, por intensiv, larg nga të qenit krejtësisht i shkëputur nga realiteti dhe i padobishëm, bëhet i ngulitur në ndërgjegjen tonë.
Ne kalojmë pjesën më të madhe të jetës sonë duke kujtuar gjërat dhe duke evokuar të kaluarën tonë dhe e bëjmë këtë sepse, siç shpjegon neuroshkenca, kujtesa është ai udhëtar i përjetshëm që na fton në ishullin e tij të gjerë për të vlerësuar të shkuarën, për të vepruar në të tashmen dhe për të planifikuar të ardhmen tonë. E gjithë kjo është e ndërtuar në vetëdijen tonë, në atë “çdo gjë” të lulëzuar, kaotike dhe të veçantë që karakterizon secilin prej nesh.
Nevoja për të qenë arkitektë të së tashmes sonë për të krijuar kujtime pozitive
“Përvojat pozitive krijojnë kujtime të lumtura”. Kjo është diçka që ne të gjithë e dimë se është e pakuptimtë, dhe përveç kësaj, është gjithashtu e qartë për ne se nuk është gjithmonë në fuqinë tonë të krijojmë përvoja të lumtura, të gëzueshme ose të këndshme. Ndonjëherë fati nuk është në favorin tonë, ka zhgënjime, ndryshime drejtimi në rrugët tona, përvoja traumatike dhe madje ditë gri. Tani, një aspekt për të cilin folëm në fillim dhe të cilit i kthehemi tani, është ai që ka të bëjë me kujtesën dhe se ajo nuk është gjithmonë një pasqyrim besnik i fakteve. I njëjti realitet i përjetuar nga dy njerëz mund të mbahet mend në mënyra të ndryshme, sepse secili prej nesh interpreton dhe percepton atë që shohim në një mënyrë ose në një tjetër, dhe këtu qëndron magjia dhe misteri i kujtesës njerëzore. Truri nuk është një aparat fotografik, as një fotokopjues, truri është një interpretues i shkëlqyer.
Megjithatë, ky fakt është një armë përrallore që funksionon në favorin tonë. Vazhdoni të lexoni. Ne do të shpjegojmë pse.
Kujtesa dhe emocionet
Të gjithë ne mund të jemi arkitektë të realitetit tonë dhe të përdorim kujtesën dhe emocionet tona për të ecur përgjatë rrugëve tona personale me besim dhe forcë më të madhe. Për ta bërë këtë, merrni parasysh këto strategji.
Kujtesa selektive që na lejon të shërojmë plagët. Le të marrim një shembull: sapo u ndave me dikë. Një mënyrë për të përballuar pikëllimin është të shmangim përqendrimin e kujtimeve tona në ngjarje negative ose traumatike. Duke vepruar kështu, ne nuk përparojmë dhe bëhemi robër të vuajtjeve. Bëhet fjalë për të pranuar, për të qenë në gjendje të mbyllim një pjesë të jetës sonë dhe për të lejuar që kujtimet e mira që kemi përjetuar të kenë më shumë vlerë sesa ato negative. Vetëm atëherë do ta shohim atë si një “jetë që ia vlente të jetohej”.
Kujtimet që kemi kur vuajmë nga depresioni mund të jenë një thikë me dy tehe. Sipas një studimi interesant të botuar në revistën Frontiers in Psychology, ftimi i një pacienti me depresion për të kujtuar momente të lumtura nga e kaluara e tij mund të jetë kundërproduktive. Në këto raste, është parë se truri nuk është në gjendje të aktivizojë “qarqet e tij të shpërblimit”, pasi njerëzit depresivë karakterizohen nga ajo gjendje mendore në të cilën ata nuk janë në gjendje të shijojnë kujtimet ose përvojat pozitive.
Pra, në momentet e errësirës, para se të kthehemi në të kaluarën në “gjoksin tonë të kujtesës”, është më mirë të “ndërtojmë të tashmen”, të lidhemi me këtu dhe tani për të kuptuar se ndonjëherë mjafton thjesht të ndryshojmë një mendim që po bëjmë, për të krijuar një emocion të ri të aftë për të përmirësuar realitetin tonë. Ndonjëherë motori i ndryshimit ka nevojë vetëm për atë shkëndijë jetike: një emocion pozitiv dhe shpresëdhënës.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
