Shumë nga problemet që na shqetësojnë më shumë kanë një origjinë të përbashkët: mungesën e dashurisë për veten. Për shkak të të gjitha presioneve të jashtme (të cilave ne jemi të nënshtruar), se sa kërkues jemi ndaj vetvetes dhe ndjenjës së të qenit të humbur dhe të paditur se çfarë të bëjmë, mund të përfundojmë duke e trajtuar veten me ashpërsi dhe ngurtësi të tepruar. Për këtë arsye, nëse doni të përmirësoni disponimin tuaj, duhet të mësoni të jeni të sjellshëm me veten.
Dhembshuria për veten është një koncept që u shfaq për herë të parë në fenë budiste. Të jesh i sjellshëm me veten do të thotë të përdorësh tonin dhe bujarinë me të cilën do të trajtoje një mik shumë të ngushtë, në vend që të biesh në autokritikë të panevojshme. Pa e kuptuar, shumë herë ne flasim me veten sikur të ishim armiku ynë më i keq.
Sipas studimit, për të qenë i sjellshëm me veten, duhet të zhvilloni tre aftësi:
Mirësia e vetvetes – Ajo konsiston në aftësinë për të vepruar në një mënyrë të mirëkuptueshme dhe të sjellshme ndaj vetes. Për shembull, të falim veten në vend që të fajësojmë veten kur bëjmë një gabim.
Ndjenja e humanizmit të përbashkët – Ky element, me një emër kaq të veçantë, në fakt fsheh një qëndrim shumë themelor. Ai konsiston në besimin se askush nuk është i përsosur dhe se ne të gjithë kemi të drejtë të bëjmë gabime. Kjo na ndihmon të kuptojmë se nuk jemi as më të mirë dhe as më keq se të tjerët.
Vetëdija – Aftësia për të jetuar në momentin e tanishëm na ndihmon të relativizojmë problemet kur ato lindin. Për më tepër, na lejon të jemi më stoikë , duke rritur durimin ndaj vetes.
Si të jesh i sjellshëm me veten?
Tani që e dini se çfarë aftësish përfshihen në vetë-dhembshurinë, me siguri po pyesni veten se si mund t’i zhvilloni ato. Këto nuk janë karakteristika të natyrshme për ne që nga lindja (ndoshta ka një para-instalim, një potencial të favorizuar nga gjenetika, por asgjë më shumë). Të jesh i sjellshëm me veten kërkon përpjekje të ndërgjegjshme dhe një sasi të mirë pune.
Studiuesit kanë zbuluar se një nga strategjitë më të mira për zhvillimin e vetë-dhembshurisë është të përqendroheni në cilësinë e pyetjeve tuaja. Bërja e vetes disa pyetje mund të ndryshojë këndvështrimin tonë dhe mënyrën tonë të të vepruarit. Ky aspekt, i rëndësishëm kur ndërveprojmë me të tjerët, bëhet themelor në mënyrën se si lidhemi dhe trajtojmë veten. Më poshtë do të gjeni dy nga pyetjet më të fuqishme për të mësuar se si të jeni të sjellshëm me veten.
1-Çfarë na duhet për t’u ndjerë mirë?
Kjo pyetje mund të duket jashtëzakonisht e thjeshtë, por shumica prej nesh nuk e bëjnë shpesh. Në përgjithësi, ne shqetësohemi aq shumë për atë që “duhet të bëjmë” saqë harrojmë për nevojat tona.
Një nga idetë e shtrembëruara që na bëjnë të bëjmë këtë gabim është konsiderimi i egoizmit në terma negativë. Nëse një person deklaron se dëshiron të punojë për lumturinë e tij, së shpejti do të marrë një vështrim dyshimi. A nuk duhet të sakrifikojë veten për të tjerët në vend të kësaj? Megjithatë, siç tha Aristoteli, shqetësimi për veten, jo të qenit negativ, është i nevojshëm.
Për t’ua dhënë veten të tjerëve, së pari duhet të kemi diçka për të dhënë. Mendoni për këtë, kush mund të bëjë më mirë? Një person që është i pakënaqur sepse nuk kujdeset për veten apo ai që ndihet mirë për veten sepse kujdeset për nevojat e tij?
2-Si do ta trajtonim një të dashur në këtë situatë?
Në shumë raste ne mund të bëhemi armiqtë tanë më të këqij. Askush nuk na gjykon kaq ashpër dhe nuk kërkon aq shumë prej nesh. Kjo mund të gjenerojë probleme serioze të vetëvlerësimit, duke kërkuar përsosmëri që është e pamundur të arrihet. Imagjinoni që jeni grindur me partnerin tuaj dhe ai/ajo fillon t’ju fajësojë juve. Në këtë situatë, është e zakonshme të thuash gjëra të tilla si:
“Pavarësisht se çfarë bëj, unë gjithmonë bëj gabime”
“Si mund të jem kaq i pandjeshëm?”
“Në fund do ta gjej veten vetëm, si gjithmonë”
Herën tjetër që të keni këto ide irracionale që nuk do të ndalojnë së rrotulluari në kokën tuaj, imagjinoni t’ia tregoni dikujt shumë të dashur për ju. Si do ta bënit të ndihej? Mendoni se do ta ndihmonit vërtet?
Nëse përgjigja është jo, pse ta trajtoni veten më keq se të tjerët?
Përfundime
Të trajtosh veten me dhembshuri për veten është një aftësi shumë e ndërlikuar për t’u fituar. Megjithëse të qenit kritik ndaj vetes mund të na ndihmojë të ndryshojmë, marrja e këtij qëndrimi në ekstrem na shkakton vuajtje të mëdha. Për këtë arsye, ia vlen të mësoni të jeni të sjellshëm me veten.
Bëjini vetes këto dy pyetje herën tjetër që do ta gjykoni veten shumë ashpër. Edhe pse mund të jetë e vështirë në fillim, pak nga pak do të vini re se trajtimi me mirësi do të bëhet më i natyrshëm.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
