A e keni zakon të kërkoni falje shumë shpesh? Të thuash “më fal”, në parim, është një nga ngjitësit shoqërorë që forcojnë marrëdhëniet. Megjithatë, duke e bërë këtë vazhdimisht mund të dëmtojë vetëvlerësimin tuaj. Mbani në mend se akti i kërkimit të faljes duhet të jetë në kohë dhe kuptimplotë. Nuk ka pse të jetë një ushtrim i vazhdueshëm dhe pothuajse maniak, në të cilin në njëfarë mënyre del në sipërfaqe dhe parashikohet njëfarë mungesë besimi.
“Më falni që ju shqetësoj, por: a mund të të bëj një pyetje”, “Më falni, a mund të më huazoni lapsin tuaj?”, “Më falni, por mendoj se…”. Ne mund t’ju japim njëmijë shembuj të ndryshëm të shumë situatave në të cilat dikush detyrohet të kërkojë falje shumë shpesh. Diçka që fillimisht mund të jetë një shenjë dalluese e sjelljeve të mira ndonjëherë bëhet një dinamikë me implikime negative për veten.
Jean de la Bruyère dikur tha se lejohet vetëm një teprim në botën tonë, dhe kjo është të tregojmë mirënjohje autentike. Sepse akti i falënderimit nuk është sinonim i të qenit vërtet mirënjohës. Me faljen ndodh e njëjta gjë. Fjalën “më fal” mund ta themi njëzet herë në ditë, madje dyzet herë. Megjithatë, do të jetë gjithmonë e preferueshme të përdoret ky term kur shoqërohet me një ndjenjë të sinqertë.
Ndaloni së kërkuari falje shumë shpesh
Kur kërkojmë falje, shpesh u bëjmë të ditur të tjerëve se duam të heqim qafe diçka. Herët a vonë, njerëzit përreth nesh do të lodhen nga i gjithë ky “edukim”. Ata do të përfundojnë duke menduar se ne nuk kemi besim të mjaftueshëm për të vepruar vetë apo edhe se po i mashtrojmë. Prandaj, dhe siç ndodh në çdo fushë të jetës, çdo ekstrem duhet të shmanget. Edhe pse, në këtë rast, teprica është në një kuptim pozitiv.
Një shembull i mirë për këtë na jep Donald Trump. Një nga frazat e tij më të famshme është ajo në të cilën shprehet: “Nuk kërkoj kurrë falje, sepse thjesht nuk bëj kurrë gabime”. Një shembull tjetër i këtij ekstremi është ai që na ofroi Martin Winterkorn, ish-CEO i Volkswagen. Megjithëse mashtrimi i kryer në lidhje me emetimet e makinave me naftë të kompanisë gjermane u demonstrua gjerësisht (i famshmi Dieselgate ), atij iu desh gati një vit për të kërkuar falje publike. Kur u bë, besimi i shumicës së klientëve tashmë ishte komprometuar.
Në ekstremin tjetër, janë të gjitha ato profile që përdorin dhe abuzojnë me justifikime . Herë nga mirësjellja dhe mirësjellja, herë nga pasiguria e thjeshtë. Të gjithë ata nuk janë të vetëdijshëm për implikimet që mund të ketë kjo. Le të shohim më të rëndësishmet më poshtë.
1.Justifikimi bëhet i pavlerë
Falja dhe kërkimi i faljes janë dy ushtrime shumë terapeutike. Ata zgjidhin konfliktet , pa ngarkesa, lehtësojnë tensionet. Me fjalë të thjeshta njeriu ndërgjegjësohet për dëmin që supozohet se është shkaktuar, duke treguar afërsi, mirëkuptim dhe pendim. Por vetëm kur kjo është demonstrim i përfshirjes reale.
Në të kundërt, nëse kalojmë gjithë ditën duke kërkuar falje shumë shpesh për gjëra të parëndësishme, thelbi i faljes humbet kuptimin dhe rëndësinë e tij .
2.Ne e zhvlerësojmë veten
Para se të kërkoni falje, ndaloni dhe mendoni. Si mendoni se do t’ju shohin të tjerët sa herë që përkuleni për diçka që nuk ka asnjë rëndësi apo pasoja? Ka situata që nuk justifikojnë përdorimin e fjalëve si “më fal” ose “më fal”. Ato përdoren shpesh në mënyrë mekanike dhe, më shpesh sesa jo, në kontekste që nuk nënkuptojnë një pendim të tillë.
Duhet të kuptoni se duke kërkuar falje gjithmonë nuk do të dukeni më të përulur, as më korrekt apo më të respektueshëm. Mos kërko falje që kërkove të kalosh, të ulesh, për atë laps të huazuar, nëse teshtin… Do të mbroni vetëvlerësimin tuaj dhe do të forconi besimin tuaj.
3.Një shakaxhi për të dalë nga situata të bezdisshme
Kërkimi i faljes bëhet një lloj karte e egër që ju lejon të anuloni rrethanat negative të situatave të caktuara. Këto janë momente në të cilat, në një farë mënyre, shfaqet pasiguria apo ndrojtja jonë. Është e zakonshme të kërkojmë falje kur i drejtohemi një të huaji ose dikujt që krijon nënshtrim psikologjik.
Problemi, pra, më shumë se në përdorimin e kësaj fjale, është në “abuzimin” e saj. Kur të bëhet një burim i vazhdueshëm në fjalorin tonë, ai do të ndikojë dhe ndërhyjë shumë në të gjitha mjediset tona shoqërore.
Kur të kërkoni falje dhe kur jo?
Nëse jeni ndër ata që kërkojnë falje shumë shpesh, do të jeni të interesuar të dini se kur është më mirë ta bëni këtë dhe kur jo. Puna në këtë aspekt të sjelljes suaj do t’ju bëjë të ndiheni më kompetentë dhe të sigurt në çdo situatë dhe skenar.
Nëse keni lënduar dikë.
Kur keni ofenduar, zhgënjyer ose lënduar ndjenjat e dikujt.
Në njohjen e një sjelljeje apo veprimi të gabuar të vendosur.
Çdo herë që bëni një gabim që prek të tjerët.
Të mbyllim faza, debate dhe të lëmë pas urrejtjes dhe inateve.
Gjithashtu përpiquni t’i kërkoni falje vetes. Ne të gjithë grumbullojmë gabime ose zgjedhje të papërshtatshme që rëndojnë mbi të tashmen tonë dhe që meritojnë të lirohen, të falen.
Kur nuk duhet të kërkoni falje:
Kur jepni mendimin tuaj.
Në situatat kur ky dimension nuk ka kuptim: kur i drejtohesh dikujt, kur dëshiron të bësh një pyetje, kur duhet të marrësh diçka…
Kur keni nevojë për ndihmë.
Të kërkosh falje shumë shpesh nuk është vetëm e keqe për vetëvlerësimin tënd. Përcjellet imazhi i një personi pa vetëbesim dhe besim. Për më tepër, nëse faljet përdoren në mënyrë të papërshtatshme, të ekzagjeruar ose në kontekste të gabuara, ato humbasin efektivitetin e tyre.
Të kërkosh falje është e mrekullueshme, sepse përfaqëson aftësinë për të vërejtur se ke bërë një gabim. Kjo merr edhe më shumë vlerë kur efektet e gabimeve bien te njerëzit e tjerë. Megjithatë, ne nuk duhet të abuzojmë me këtë pushtet, sepse mund të keqkuptohet ose të humbasë vlerën. Pa harruar se nuk është shaka, një shkurtore për t’u dukur më e sjellshme apo më e përulur.
Prandaj, shmangni faljen shumë shpesh dhe bëjeni këtë vetëm kur është rreptësisht e nevojshme dhe vjen nga zemra. Vetëm në këtë mënyrë do të ruani të paprekur vetëvlerësimin , duke i dhënë peshën e duhur problemeve dhe situatave.
Ky tekst ofrohet vetëm për qëllime informative dhe nuk zëvendëson konsultimin me një profesionist. Nëse keni dyshime, konsultohuni me specialistin tuaj.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
