Gjumi i mirë, stërvitja, përkushtimi ndaj vetes dhe pasioneve tona janë sekretet kryesore për të jetuar mirë, por a e dini se ngrënia në mënyrën e duhur mund të jetë gjithashtu një terapi e mirë për të rimarrë një farë lumturie? Duke preferuar ushqime të caktuara, në fakt, është e mundur të rrisim ndjenjën e mirëqenies dhe sekreti gjendet tek një hormon: serotonina.
Çfarë është Serotonina
Serotonina ose 5-hidroksitriptamina (5-HT) është një triptaminë, e sintetizuar nga aminoacidi triptofan (5-HTP), i cili te kafshët prodhohet kryesisht nga neuronet serotonergjike në sistemin nervor qendror dhe në qelizat enterokromafine të aparatit gastrointestinal, ku merr pjesë në funksione të shumta biologjike.
Me nofkën “hormoni i lumturisë”, në sistemin nervor qendror, serotonina kryen shumë funksione duke filluar nga rregullimi i gjendjes shpirtërore, gjumit, temperaturës së trupit, seksualitetit, ndjeshmërisë, funksioneve njohëse, krijimtarisë dhe oreksit. Ndryshimet patologjike në funksionalitetin e qarqeve të serotoninës besohet të përfshihen në çrregullime të shumta neuropsikiatrike si migrena, çrregullimi obsesiv-kompulsiv, depresioni dhe skizofrenia, çrregullimet e ankthit dhe humorit në përgjithësi, çrregullimet e të ngrënit.
Gjatë viteve, kultura popullore e ka portretizuar mungesën e serotoninës si përgjegjëse për depresionin dhe më përgjithësisht për gjendjet shpirtërore negative, duke ndihmuar në gjenerimin e mitit të “hormonit të lumturisë”. Sidoqoftë, kjo teori rezulton të jetë një thjeshtim i tepërt i rolit të vërtetë të këtij neurotransmetuesi në gjenezën e çrregullimeve psikiatrike, aq sa sot mungesa e serotoninës nuk konsiderohet shkak i depresionit dhe ky koncept përsëritet gjithashtu në manualin e Shoqatës Amerikane të Psikiatrisë.
Në çdo rast, ai mund të luajë një rol themelor në rregullimin e shumë proceseve biologjike të lidhura ngushtë me gjendjen shpirtërore. Si një pararendës i melatoninës, për shembull, serotonina është përgjegjëse për përparimin e ritmit cirkadian, duke sinkronizuar ciklin e gjum-zgjimit me aktivitetin e përditshëm endokrin.
Serotonina dhe ushqimi
Cila është lidhja midis serotoninës dhe të ushqyerit? A e dini se kur është i pranishëm në sasinë e duhur, ky neurotransmetues kontrollon edhe sjelljen e ngrënies? Serotonina na bën të ndihemi të ngopur dhe na inkurajon që të marrim më shumë proteina sesa karbohidrate, si dhe na mban larg nga të ngrënit shumë. Arsyeja pse kur ndihemi të trishtuar ndiejmë nevojën për të ngrënë ushqime të pasura me sheqerna dhe karbohidrate të thjeshta është sepse nivelet e serotoninës ulen. Kohë pas kohe, kjo mund të përdoret për të gjetur motivimin e duhur edhe në dietë.
Marrëdhënia midis serotoninës dhe të ushqyerit, si dhe midis të ushqyerit dhe humorit, ekziston dhe është e provuar shkencërisht. Marrja e një sasie të madhe karbohidratesh ngre nivelet e serotoninës dhe stimulon sekretimin e insulinës, hormonit që lehtëson hyrjen e lëndëve ushqyese dhe aminoacideve në qeliza (përveç triptofanit). Në përgjigje të hiperglicemisë çlirohet një sasi e madhe insuline, duke ulur nivelin e aminoacideve të tjera, rritet përqindja e triptofanit i cili, nga ana tjetër, stimulon prodhimin e serotoninës.
Deri më tani kemi folur për ëmbëlsirat dhe karbohidratet, por jo të gjitha ushqimet që rrisin nivelet e serotoninës janë të larta në kalori, në fakt mund të zgjedhim edhe ushqime më të shëndetshme të përshtatshme për një dietë si: papaja, banane, hurma, mish, salmon, vezë, qumësht dhe produkte qumështi, fasule soje, farat e susamit, farat e lulediellit, algat e thata spirulina, kakao, çokollata e zezë, orizi, drithërat, patatet, perimet me gjethe jeshile, bajamet dhe arrat, kivi, ananasi, kumbullat dhe domatet.
Burimi / https://www.today.it/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
