Ka momente kur e ndjen qartë: je larguar nga vetja. Jo sepse e ke dashur, por sepse rrjedha e ditëve, përgjegjësive apo marrëdhënieve të vështira të ka larguar ngadalë nga ajo që je me të vërtetë. Nuk është një ndjesi që vjen papritur, por më shumë si një heshtje e brendshme që rritet – një boshllëk që nuk mbushet dot me asgjë jashtë teje. Pikërisht në këtë pikë bëhet e domosdoshme një marrëveshje e re me veten: një pakt që thotë “Nuk do të të humbas më, kurrë”.
Ky pakt nuk është thjesht një vendim emocional, por një proces i thellë psikologjik që kërkon vëmendje, reflektim dhe përkushtim të përditshëm. Ai është një përkushtim për t’u kthyer në vetvete – dhe për të qëndruar aty, pa u lëkundur.
1.Çfarë do të thotë të humbasësh veten?
Psikologjikisht, të humbasësh veten do të thotë të shkëputesh nga ndjenjat, vlerat, dëshirat dhe identiteti yt. Kjo ndodh shpesh për shkak të:
Përshtatjes së tepruar me të tjerët (fenomeni i “people pleasing”)
Frikës nga refuzimi apo vetmia
Modeleve të fëmijërisë ku nuk je ndjerë i pranuar siç je
Rolit të vazhdueshëm të kujdestarit/empathit, duke harruar nevojat e tua
Në terma psikologjikë, kjo shkëputje është e lidhur me zhvillimin e vetes së rreme (false self), koncept që vjen nga psikanalisti Donald Winnicott. Vetja e rreme maskon ndjenjat e vërteta për të ruajtur lidhjet me të tjerët – me koston e integritetit të brendshëm.
2.Çfarë është pakti me veten?
Pakti me veten është një angazhim i ndërgjegjshëm për të jetuar në përputhje me vetveten, duke vendosur disa kufij të shëndetshëm psikologjikë. Ky pakt përfshin:
Të jesh i/e sinqertë me ndjenjat e tua, edhe kur janë të pakëndshme
Të mos sakrifikosh veten për miratimin e të tjerëve
Të pranosh dhe mbrosh vlerat e tua personale
Të kujdesesh për veten si për dikë që e do me të vërtetë
3.Pse është ky pakt kaq i rëndësishëm?
Sipas psikologjisë humaniste (p.sh. Carl Rogers), autenticiteti është thelbi i mirëqenies emocionale. Kur jetojmë në mënyrë të vërtetë, ndiejmë më pak ankth, kemi marrëdhënie më të sinqerta dhe kemi vetëbesim më të qëndrueshëm. Ndërsa humbja e vetes çon në simptoma të zakonshme si:
Ndjenja boshllëku
Depresion
Ankth
Moskënaqësi kronike në marrëdhënie
4.Si ta mbash këtë pakt në jetë të përditshme?
a.Vetë-reflektim i përditshëm
Pyesni veten: “Çfarë po ndiej tani? Po veproj sipas nevojave të mia apo po përpiqem të përshtatem?”
b.Shkruaj një deklaratë personale
Një fjali e thjeshtë që e rikujton vetes se kush je dhe për çfarë nuk je më i/e gatshme të sakrifikosh.
c.Vendos kufij të shëndetshëm
Kjo do të thotë të mësosh të thuash “jo” pa ndjerë faj. Kufijtë janë mjeti kryesor për të ruajtur identitetin.
d.Mos u ndëshko për ndjenjat e tua
Në vend të kritikës së brendshme, kultivo një zë të brendshëm të dhembshur: “Ndjenjat e mia kanë vlerë.”
e.Rikthehu tek vetja pas çdo shpërqendrimi
Edhe nëse largohesh nga vetja, rikthimi është pjesë e paktit. Është si një premtim që e nënshkruan çdo ditë.
5.Kur të duket se po e humb veten…
Rikujto vetes këtë: “Unë jam personi i vetëm që do të jem me veten time deri në fund të jetës. Nëse unë nuk qëndroj me veten, kush tjetër do ta bëjë?”
Të mos e humbasësh veten është një akt rebelimi në një botë që shpesh kërkon përshtatje dhe konformizëm. Por është edhe akti më i fuqishëm i dashurisë për veten. Pakti për të qëndruar besnik ndaj vetes nuk është i lehtë – por është i domosdoshëm për të jetuar një jetë të ndershme, të thellë dhe të plotë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
