Me siguri keni takuar një mik të lumtur për një projekt, entuziazmi i të cilit ju ka motivuar të ndërmerrni një rrugë që e kishit tashmë në mendje. Megjithatë, pak më vonë, hase një ish-shok klase i cili të tha sa keq i kishte shkuar puna dhe se kishte humbur shpresën. Pas këtij takimi të fundit, ndoshta keni vendosur që është më mirë të mos merrni rreziqe. Ky është një shembull i qartë i asaj që do të thotë të përthithësh emocionet e të tjerëve, një fenomen i njohur edhe si ngjitje emocionale.
Thithja e emocioneve të të tjerëve do të thotë, në praktikë, të lejosh veten të ndikohesh nga gjendja shpirtërore e të tjerëve. Nëse jemi të rrethuar nga njerëz pesimistë, do të fillojmë të jemi edhe ne pesimistë. Dhe kjo është e vërtetë edhe nëse gjërat po shkojnë mirë për ne ose nëse jemi të kënaqur me qëllimet tona. Infeksioni emocional na bën të përvetësojmë një emocion që nuk është i yni.
Përthithja e emocioneve të të tjerëve nuk është sinonim i empatisë
Të kesh një tendencë për të përthithur emocionet e të tjerëve mund të të çojë në bindjen se je shumë empatik, dhe deri diku kjo është e vërtetë. Megjithatë, është mirë të dihet se ka dallime të mëdha midis empatisë dhe përhapjes emocionale. Le të shohim disa prej tyre:
Empatia: është aftësia për ta vendosur veten në vendin e dikujt tjetër, për të marrë në konsideratë ndjenjat e tyre dhe për të kuptuar pikëpamjen e tyre në lidhje me ngjarjet. Megjithatë, ky kuptim i thellë nuk çon në heqjen dorë nga emocionet e dikujt.
Ngjitje emocionale: përvetësimi i ndjenjave të të tjerëve. Kjo mund të ndikojë drejtpërdrejt në një person me pasoja të rënda. Ju jeni subjekt i një luhatjeje emocionale që lejon emocionet e të tjerëve të drejtojnë jetën tuaj.
“Mund ta kuptoj çfarë po të ndodh, mund ta kuptoj dhe madje ta ndiej. Megjithatë, nuk duhet t’i bëj ndjenjat e tua të miat, sepse kjo mund të më kthehet kundër meje.”
Neuronet pasqyruese
Empatia është një aftësi që buron nga neuronet pasqyruese, siç e tha Daniel Goleman në librin e tij Inteligjenca Sociale. Sipas autorit, në trurin e njeriut ekziston një grup neuronesh që aktivizohen në të njëjtën mënyrë kur një veprim kryhet drejtpërdrejt dhe kur ai vëzhgohet. Ky aktivizim ju lejon të jeni në harmoni me tjetrin dhe të kuptoni se çfarë ndien ai/ajo. Kjo nuk është aspak diçka e keqe, përkundrazi, na lejon të ndërtojmë marrëdhënie të shëndetshme. Megjithatë, gjithmonë duhet të jesh i kujdesshëm që të mos përvetësosh emocionet e të tjerëve.
A është e mundur të shmangësh përthithjen e emocioneve të të tjerëve?
Përgjigja për këtë pyetje është “po”, por nuk është e lehtë. Kur na rrëmben empatia deri në atë pikë sa nuk jemi në gjendje të vendosim kufij, kufiri midis emocioneve tona dhe atyre të të tjerëve zhduket. Si ta shmangni atë?
Rrethojeni veten me njerëz pozitivë
Ky është një hap i parë që është gjithashtu interesant; sepse nëse përthithim emocionet e të tjerëve, të paktën mund të sigurohemi që ato janë pozitive. Të ndihesh i motivuar, i etur për të ndërmarrë aktivitete të reja është jashtëzakonisht mirë. Zgjedhja e njerëzve me të cilët kaloni kohë ju ndihmon të shmangni nxitimin emocional që vjen kur takoni katër njerëz pozitivë dhe katër negativë brenda një dite. Është e vërtetë që nuk do të jetë gjithmonë e mundur të shmangësh këtë të fundit, por nëse i lini vend në jetën tuaj njerëzve pozitivë, do të arrini një ekuilibër më të madh. Empatia na ndihmon të kuptojmë se çfarë ndiejnë të tjerët, në mënyrë që të jemi më mirëkuptues. Por kjo aftësi të lejon ta vendosësh veten në vendin e dikujt tjetër, jo të marrësh kontrollin mbi emocionet e tyre.
Reflektoni mbi atë që ndjeni
Kur përthith emocionet e të tjerëve, është gjithmonë e rëndësishme të reflektosh mbi atë që ndjen vetë. Pse na zgjohet dëshira për të ndërmarrë një projekt kur dikush tjetër na tregon për sukseset e veta? Cila është arsyeja pse ndihemi të trishtuar kur një mik na tregon se sa e keqe është marrëdhënia e tij ose e saj?
Infeksioni emocional shpesh thotë shumë për ne. Për shembull, në rastin e parë ndoshta kemi një ëndërr në sirtar që ende nuk e kemi realizuar për shkak të pasigurive tona. Megjithatë, në skenarin e dytë, ndoshta shkaku duhet kërkuar në frikën tonë ose në kujtesën e një marrëdhënieje që na la një shije të hidhur në gojë. Të kuptuarit e emocioneve tona na lejon të mbajmë distancën e duhur për të shmangur përthithjen e emocioneve të të tjerëve. Sepse ato në të vërtetë nuk janë tonat, edhe nëse ndoshta dikur kanë qenë. Ne nuk kemi të njëjtat përvoja si të tjerët. Kjo është arsyeja pse, ndërsa është e mundur të kuptojmë dhe të kemi empati me ata përreth nesh, nuk duhet të krijojmë ndjenjat tona që nuk na shqetësojnë.
Infeksioni emocional është konsumues dhe shkakton lodhje. A e ke gjetur ndonjëherë veten duke thithur emocionet e të tjerëve si një sfungjer? A e dinit tashmë se si të vendosnit kufij?
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
