A jeni në mesin e atyre njerëzve që nuk durojnë dot vetminë dhe kërkojnë gjithmonë praninë e të tjerëve? Apo jeni ndër ata që mezi presin një moment qetësie për të qëndruar vetëm me mendimet e tyre? Këto dy qëndrime përfaqësojnë dy mënyra të ndryshme të të përjetuarit të vetmisë, që në psikologji trajtohen me shumë vëmendje.
Vetmia vs. të qenët vetëm
Në gjuhën e përditshme shpesh i përdorim këto terma si të njëjtë, por psikologjikisht ato janë shumë të ndryshme. Të qenit vetëm është një gjendje objektive — do të thotë që ndodheni pa praninë fizike të të tjerëve. Vetmia, në anën tjetër, është një përjetim emocional — është ndjenja e izolimit, boshllëkut apo mërzisë që mund të shfaqet edhe kur jeni mes shumë njerëzve.
Pra, dikush mund të jetë vetëm, por të mos ndihet vetmitar. Madje, për disa njerëz, të kalojnë kohë vetëm është një mënyrë për të rifituar energji, për t’u lidhur me veten dhe për të reflektuar. Ndërkohë, të tjerë mund të ndihen të vetmuar edhe në shoqëri, nëse nuk ndiejnë lidhje të vërteta emocionale me të tjerët.
Pse disa njerëz nuk e durojnë dot të jenë vetëm?
Kërkimi i vazhdueshëm për shoqëri shpesh lidhet me nevoja emocionale më të thella. Njerëzit që nuk durojnë dot të jenë vetëm mund të kenë frikë nga përballja me mendimet apo ndjenjat e tyre. Për disa, heshtja mund të sjellë ndjenja ankthi apo pasigurie. Sipas teorisë së lidhjes (attachment theory), këta individë mund të kenë zhvilluar forma të pasigurta të lidhjes emocionale që në fëmijëri, duke i bërë të ndihen të pasigurt kur janë vetëm.
Gjithashtu, shoqëria moderne shpesh e ngatërron aktivitetin me suksesin social — sa më shumë të jesh i zënë, aq më shumë “vlerë” ke. Kështu, të jesh vetëm, në heshtje, shihet si diçka e papërshtatshme apo jo e dëshirueshme.
Përfitimet psikologjike të kohës me veten
Për ata që e përqafojnë vetminë si një zgjedhje, kjo kohë është e çmuar. Të kalosh kohë me veten mund të ndihmojë në:
Rritjen e vetëdijes: Reflektimi i qetë ndihmon në kuptimin më të mirë të emocioneve dhe nevojave personale.
Rritjen e kreativitetit: Shumë ide të mëdha lindin në momente vetmie.
Zhvillimin e vetëbesimit: Kur mëson të ndihesh mirë me veten, nuk ke më nevojë për aprovim të jashtëm.
Zbutjen e stresit: Koha e kaluar në qetësi ndihmon në uljen e niveleve të stresit dhe rrit mirëqenien mendore.
Si të dalloni nëse jeni duke përjetuar vetmi emocionale apo vetmi të shëndetshme?
Bëni vetes disa pyetje:
A ndiheni të mbushur me paqe apo boshllëk kur jeni vetëm?
A ndjeni frikë ose ankth kur nuk keni dikë pranë?
A jeni të aftë të shijoni aktivitetet vetëm, si ecja, leximi apo të menduarit?
A e ndjeni nevojën për shoqëri si një zgjedhje apo si një domosdoshmëri?
Nëse përgjigjja është e dyta, ndoshta është momenti të eksploroni më thellë marrëdhënien tuaj me vetveten dhe me të tjerët.
Në përfundim, të qenit vetëm nuk është një e metë, por mund të jetë një aftësi e çmuar. Çelësi është të mësojmë të dallojmë vetminë e detyruar nga zgjedhja për të qëndruar me veten. Vetëm në këtë mënyrë mund të krijojmë një jetë emocionale më të balancuar, më të ndërgjegjshme dhe më të pasur.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
