FB

May 10, 2021 | 10:20

Testet e inteligjencës, a po bëhen më të zgjuar njerëzit?

Nga algoritmet që bëjnë llogaritë tona të mediave sociale të funksionojnë te teknologjia e gjurmimit të gjumit në orët tona inteligjente, bota nuk është dukur kurrë kaq e përparuar dhe e zhvilluar teknologjikisht. Cila është arsyeja pse do të ishte e lehtë të supozohet se me çdo brez, njerëzit po bëhen më të zgjuar. Por a është ky rasti?

Është një pyetje që shumë shkencëtarë e kanë menduar, veçanërisht duke pasur parasysh që gjatë gjithë shekullit të 20-të, rezultati mesatar i testeve të inteligjencës në të gjithë botën u rrit ndjeshëm – veçanërisht në perëndim. Kjo rritje ishte rreth tre pikë IQ në dekadë – që do të thotë se ne po jetojmë teknikisht me më shumë gjeni se kurrë më parë.

Kjo rritje e rezultateve të koeficientit të inteligjencës dhe tendenca e dukshme që nivelet e inteligjencës të rriten me kalimin e kohës njihet si efekti Flynn (emëruar sipas arsimtarit të ndjerë të lindur në SHBA, James Flynn). Përmirësimet në shëndet dhe ushqim, arsimimi më i mirë dhe kushtet e punës, së bashku me qasjen në teknologji kanë dhënë kontributet e tyre.

Në të vërtetë, në shekullin e 19-të, industrializimi krijoi qytete të mëdha të mbipopulluara me rezultate të dobëta shëndetësore dhe vdekje të parakohshme. Por strehimi, shëndeti dhe prindërimi i përmirësuar, së bashku me qasjen më të madhe në arsim falas dhe përparimin gradual nga punë manuale në punë më intelektuale, bën që shumë persona të jetojnë më gjatë dhe në mënyrë më të shëndetshme. Hulumtimet madje sugjerojnë është ajo që njihet si një “gradient i vdekshmërisë së inteligjencës” ku njerëzit më të zgjuar shpesh jetojnë më gjatë.

Kërkimet në vendet që nuk kanë pësuar zhvillime postindustriale mbështesin gjithashtu idenë se përmirësimi i aksesit në arsim, strehim dhe ushqim janë faktorët kryesorë që kanë çuar në rritjen e IQ. Një studim i vendeve afrikane nën-Sahariane, zbuloi se efekti Flynn, atje nuk ka marrë ende fuqi. Ose me fjalë të tjera, rezultatet e testit të inteligjencës nuk janë rritur masivisht, sepse rrethanat e jetës nuk janë përmirësuar ndjeshëm për një numër të madh njerëzish. Por kjo nuk është e gjitha, sepse gjatë 30 viteve të fundit ka pasur disa raporte të performancës së zvogëluar në testet e inteligjencës në disa vende. Pra, a është e drejtë të supozohet se njerëzit në perëndim kanë arritur kulmin e inteligjencës?

Kulmi i inteligjencës

Koeficienti i inteligjencës, ose testet e inteligjencës, janë një masë e arsyetimit dhe aftësisë për të përdorur shpejt informacionin dhe logjikën. Testet vlerësojnë kujtesën afatshkurtër dhe afatgjatë përmes enigmave dhe testojnë aftësinë e një personi për të rikujtuar informacionin.

Ndërsa rezultatet e testit të inteligjencës janë rritur prej disa kohësh, hulumtimet që sugjerojnë një “efekt të kundërt të Flynn”, tregojnë se ky trend në rritje mund të ngadalësohet. Një studim norvegjez, për shembull, zbuloi se burrat e lindur para vitit 1975 treguan “efektin Flynn” me prirje pozitive të një fitimi prej tre pikësh për çdo dekadë të njëpasnjëshme. Por për ata që kanë lindur pas 1975, ka pasur një rënie të vazhdueshme të inteligjencës. Kjo arrin në një ndryshim prej shtatë pikash midis brezave – me IQ mesatare që ka rënë me rreth 0.2 pikë në vit. Studime të tjera të kryera midis 2005 dhe 2013 në MB, Suedi dhe Francë kanë treguar gjithashtu rezultate të ngjashme.

Këto rezultate janë të vështira për t’u shpjeguar, por është sugjeruar që ato mund të lidhen me ndryshimet në mënyrën e mësimit të fëmijëve në shkolla. Kjo ka qenë një kohë që ka parë zhvendosje të mëdha larg leximit të literaturës serioze dhe të mësuarit në terren – një teknikë memorizimi e bazuar në përsëritje – në një qasje më kolektive për zgjidhjen e problemeve shkencore, e cila tani u mësohet shumicës së fëmijëve në perëndim.

Këto metoda mësimore kombinohen me aftësi ndërpersonale dhe punë ekipore së bashku me inkurajim për studentët për të kuptuar njohuritë emocionale të të tjerëve. Ndikimi i përgjithshëm i kësaj qasje mund të inkurajojë një punë më inteligjente dhe më efektive, por vë më pak theks në aftësitë individuale të kërkuara në testet e inteligjencës. Ndoshta në atë kuptim, ne nuk jemi aq të aftë në kryerjen e testeve të inteligjencës.

Është sugjeruar që një ulje e standardeve ushqyese mund të luajë gjithashtu një rol. Në MB, për shembull, shumë njerëz përpiqen të përmbushin udhëzimet e duhura ushqyese. Imigracioni i njerëzve që janë rritur në kushtet e varfërisë së madhe së bashku me prirjen e më inteligjentëve për të pasur më pak fëmijë janë paraqitur gjithashtu si teori të mundshme.

“Të njëanshëm dhe të padrejtë”

Një konsideratë tjetër është se gjatë 50 viteve të fundit, janë ngritur pyetje në lidhje me përshtatshmërinë e testeve të inteligjencës – të përshkruara si të njëanshme, të padrejta dhe të papërshtatshme. Në të vërtetë, përdorimi i testeve të inteligjencës për zgjedhjen e punës dhe shkollës është zvogëluar. Ka të ngjarë që kjo rënie e përdorimit, e shoqëruar me një reduktim të stërvitjes për teste të tilla, ka çuar në performancë më të dobët kur përdoren testet e inteligjencës.

Pra, është e vështirë ti përgjigjes pyetjes: a po bëhen njerëzit më të zgjuar? Por ajo që është e sigurt është se rezultatet më të ulëta të inteligjencës nuk janë domosdoshmërisht një shenjë se njerëzit janë më pak inteligjentë, më saktësisht se njerëzit po arrijnë më pak në testet e inteligjencës. Dhe në këtë kuptim, arsyet e mundshme për një IQ në rënie duhet të shihen në kontekst – një nga ato ku pikëpamja mbizotëruese e testeve të IQ ka ndryshuar.

Është gjithashtu e rëndësishme të mendosh për atë që testet e inteligjencës matin në të vërtetë – dhe atë që nuk e bëjnë – së bashku me atë që nënkuptojmë kur flasim për inteligjencë. Testet e inteligjencës, për shembull, nuk janë të mira për të matur gjëra të tilla si personalitetin, kreativitetin, ose inteligjencën emocionale dhe shoqërore – apo edhe mençurinë. Këto janë atribute që shumë prej nesh mund t’i vlerësojnë edhe mbi një rezultat të testit të inteligjencës me rezultat të lartë.

 

Burimi / https://theconversation.com/

© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.

MARKETINGU:
Agjente Marketingu:
Erinda Topi: 0688019400
E-mail: [email protected]

© Revista Psikologjia. Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.

To Top