Të gjithë e kërkojnë lumturinë, por shpesh fokusohemi te faktorët e jashtëm si paratë apo suksesi, të cilët sjellin vetëm kënaqësi kalimtare. Psikologjia Pozitive, e udhëhequr nga kërkues si Martin Seligman, na ofron një hartë më të qëndrueshme, duke e ndarë lumturinë në tre dimensione kryesore. Kjo qasje na tregon se lumturia afatgjatë nuk është një destinacion, por një mënyrë jetese që kultivohet përmes përqendrimit tek ato që mund të kontrollojmë: veprimet dhe mendimet tona.
Ja tre shtyllat psikologjike që mund t’ju ndihmojnë të ndërtoni një jetë më të plotë dhe më të lumtur:
1.Jeta e kënaqësisë: kultivoni emocionet pozitive
Kënaqësia (ose “Jeta e Këndshme”) i referohet ndjenjës së mirë që përjetojmë përmes emocioneve pozitive dhe shijimit të jetës. Kjo nuk ka të bëjë thjesht me indulgjencën hedoniste, por me aftësinë për të ndjerë dhe shijuar momentin e tanishëm.
Përse është e rëndësishme:
Shkenca ka treguar se emocionet pozitive (si gëzimi, mirënjohja, qetësia) zgjerojnë mendimin tonë, rrisin rezistencën ndaj stresit dhe përmirësojnë shëndetin fizik. Megjithatë, kënaqësitë janë kalimtare; truri ynë adaptohet shpejt me ndryshimet pozitive (fenomeni i njohur si adaptimi hedonik). Për këtë arsye, çelësi është amplifikimi dhe praktikimi i tyre i vetëdijshëm.
Këshilla Praktike: Praktikoni Mirënjohjen dhe Shijimin
Ditari i Mirënjohjes: Çdo ditë shkruani tre gjëra specifike për të cilat jeni mirënjohës. Ky akt zhvendos fokusin nga ajo që ju mungon te ajo që keni, duke rritur prodhimin e kimikateve që lidhen me ndjenjën e mirë (siç është Serotonina).
Shijimi i Momentit: Ndaluni për pak kohë kur përjetoni diçka pozitive (një kafe të ngrohtë, një rreze dielli, një bisedë me dikë). Përqendrohuni në të gjitha shqisat, duke e përjetuar emocionin plotësisht dhe duke e ngadalësuar mendërisht kalimin e tij.
2.Jeta e angazhimit: gjeni rrjedhën
Angazhimi (ose “Jeta e Mirë”) arrihet kur ne përdorim pikat tona të forta unike për t’u zhytur plotësisht në një aktivitet. Ky është koncepti i njohur si Rrjedha, i përshkruar nga psikologu Mihaly Csikszentmihalyi. Gjatë fluksit, vetëdija jonë për kohën dhe vetveten zhduket, dhe ne ndiejmë një kënaqësi të thellë, e cila nuk vjen nga kënaqësia e momentit, por nga përdorimi dhe zhvillimi i aftësive tona.
Përse është e rëndësishme:
Angazhimi i thellë krijon një ndjenjë të përmbushjes që zgjat më shumë se një kënaqësi e thjeshtë. Kjo gjendje forcon identitetin tonë dhe rrit vetë-efikasitetin, besimin te aftësia për të arritur qëllimet.
Këshilla praktike: identifikoni dhe përdorni fortësitë tuaja
Zbuloni fortësitë: Pyeteni veten: “Në cilat aktivitete e humb ndjesinë e kohës?” ose “Kur jam në kulmin e performancës, çfarë po bëj?”
Integroni rrjedhën: Përfshini këto aktivitete (p.sh. piktura, programimi, mësimdhënia, sportet, një bisedë e thellë) në rutinën tuaj të përditshme. Sigurohuni që sfidat në këto aktivitete të balancohen me aftësitë tuaja, për të hyrë në zonën e fluksit.
3.Kuptimi i jetës: shërbeni diçka më të madhe
Kuptimi (ose “Jeta Kuptimplotë”) është dimensoni më i thellë dhe më i qëndrueshëm i lumturisë. Kjo arrihet kur ne përdorim fortësitë tona në shërbim të diçkaje që besojmë se është më e madhe se vetja (p.sh., familja, komuniteti, feja, një qëllim humanitar, natyra).
Përse është e rëndësishme:
Të ndjerit i lidhur me një qëllim më të madh se interesi ynë individual i jep jetës stabilitet dhe kuptim, duke shërbyer si një mbrojtje kundër vështirësive dhe ndjenjës së zbrazëtisë. Kërkimet sugjerojnë se njerëzit me një ndjenjë të fortë të qëllimit të jetës janë më të shëndetshëm dhe jetojnë më gjatë.
Këshilla praktike: vendosni qëllime të kuptimta
Përkufizoni qëllimin tuaj: Nuk është e nevojshme të gjeni një qëllim madhështor në botë. Filloni duke e pyetur veten: “Si mund të përdor energjinë dhe talentin tim sot për të përmirësuar jetën e një tjetri?”
Vullnetarizmi dhe lidhja sociale: Angazhohuni në veprime të vullnetarizmit, apo thjesht kultivoni marrëdhënie të forta. Psikologët si Sonja Lyubomirsky e theksojnë fuqinë e veprave të mirësisë dhe lidhjeve sociale si burimet më të forta të lumturisë afatgjatë. Kur japim, sistemi ynë i shpërblimit aktivizohet, duke krijuar një cikël pozitiv që na bën më të lumtur dhe më të lidhur.
Konkluzion: Lumturia e vërtetë, sipas psikologjisë, nuk arrihet duke ndjekur vetëm kënaqësitë. Ajo kërkon një balancë të vetëdijshme midis gëzimit të jetës së përditshme (Kënaqësia), zotërimit të sfidave përmes forcave tona (Angazhimi), dhe lidhjes me një qëllim që na tejkalon (Kuptimi). Nëse përdorim këto tre rrugë si një busull, ne mund të ndërtojmë një jetë që nuk është vetëm e mirë, por edhe thellësisht kuptimplotë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
