Pas urrejtjes dhe nënçmimit të vetvetes shpesh fshihen traumat e fëmijërisë dhe dashuritë jo të shëndetshme të marra në të kaluarën. Askush nuk duhet ta shohë veten si armiqtë më të këqij ose si dikush që nuk meriton të dashurohet.
Urrejtja ndaj vetvetes është krimbi që shkatërron gjithçka, zëri i brendshëm që helmon dhe mbyll potencialet, vlerat dhe mundësitë. Njerëzit që urrejnë veten projektojnë të njëjtin shqetësim tek të tjerët, ndonjëherë duke kërkuar dikë që të fajësohet për dështimet e tyre, përgjegjës për pakënaqësinë e tyre dhe një i burgosur i ndjenjave të tyre negative.
E vërteta është, se është shumë keq të jetosh me urrejtje ndaj vetvetes. Është si të duhet të ndash një apartament me një qiramarrës të bezdisshëm, dikë që nuk e pëlqen dhe nuk e toleron. Është një realitet i jetuar shpesh në heshtje dhe rezultat i një përvoje të keqe ose vetëvlerësimit tepër të ulët. Ka nga ata që, për shembull, i shohin ditët e tyre të kalojnë në ndjenjën e fajit me keqardhje për ngjarjet që kanë ndodhur dhe që janë në origjinën e kësaj urrejtjeje ndaj vetvetes. Nga ana tjetër, të tjerët nuk e dinë as arsyen e kësaj neverie ndaj vetvetes, refuzimit dhe vetësabotimit të vazhdueshëm, i cili dërrmon dhe mbyll çdo ekuilibër psikologjik. Kuptimi i shkakut rrënjësor dhe mënyrave për të trajtuar këtë rrjet shqetësimi mund t’ju ndihmojë.
Çfarë është urrejtja ndaj vetes?
Vetë-urrejtja është një nga realitetet psikologjike më problematike. Është një gjendje në të cilën personi integron dhe përforcon ndjenjat e pamjaftueshmërisë, fajit, vetëvlerësimit të ulët, vetëpamje negative dhe përbuzjes së lartë. Mendja është e paaftë të shohë ndonjë potencial dhe tipar pozitiv. Deri në atë pikë sa çdo rezultat apo sukses i atribuohet rastësisë.
Personi ndihet i pambrojtur dhe kjo ndjenjë shpesh i bën ata të veprojnë në mbrojtje ndaj të tjerëve. Ai nuk është në gjendje të krijojë marrëdhënie të kënaqshme sociale dhe emocionale. Është mosbesues, ndihet i padenjë për t’u dashuruar dhe shpesh shfaq qëndrime armiqësore ndaj të tjerëve.
Cilat janë shkaqet e kësaj urrejtjeje ndaj vetvetes?
Pse një person duhet të urrejë veten? Çfarë arsyeje ka që një qenie njerëzore ta shohë veten si armikun e tij më të keq? Në fakt, kjo situatë është më e zakonshme nga sa mendoni dhe ka disa shkaktarë.
Pesha e keqardhjes: Mundësi të humbura
Sjelljet që kanë pasur pasoja negative. Keqardhja që nuk ishe më trim apo që nuk kishe vepruar ndryshe. Urrejtja ndaj vetvetes shpesh lind nga ato përvoja jetësore për të cilat nuk jemi krenarë dhe të cilat janë djegur në qenien tonë. Larg përballjes, mjekimit dhe shërimit të tyre, i lëmë aty, të fshehura, si plagë të hapura që nuk guxojmë t’i shërojmë.
Vetëvlerësim i ulët: çmimi që duhet paguar për të mos dashur veten
Urrejtja ndaj vetvetes është plaga psikologjike e atyre që nuk e duan veten, e atyre që jetojnë me vetëbesim të ulët. Asgjë nuk rritet në mendje kur nuk ka dashuri për veten, kur mbretëron vetëm negativiteti dhe urrejtja për veten. Të qenit i rritur në një mjedis familjar me aftësi të kufizuara, kritik dhe autoritar orkestron gjithashtu këtë zhvlerësim negativ të vetvetes. Ne gjithashtu nuk mund të lëmë jashtë traumat e fëmijërisë, një shkas i zakonshëm që përforcon urrejtjen për veten.
Vetë-urrejtja mbin përmes kritikës së brendshme
Urrejtja ndaj vetvetes është studiuar për dekada në fushën e psikologjisë. Një shembull i kësaj është studimi i kryer nga Universiteti i Çikagos nga doktor Louis Paul në vitet 1970. Në atë moment dihej tashmë se personi që urren veten forcon një dialog të brendshëm sa kritik aq edhe rraskapitës. Është një zë i brendshëm që gjykon personin, kufizon potencialin e tij, e fajëson për çdo gabim dhe vepron si një jehonë që i përsërit në çdo moment se ai është i pavlerë.
Dikush jeton padyshim keq në këtë univers mendor të pushtuar nga një zë tiranik dhe despotik. Biseda me veten që nuk bën gjë tjetër veçse na skualifikon dhe parashikon gabime dhe dështime, nxit urrejtjen për veten.
Si të ndaloni të përbuzni veten?
Do të duhet të jetojmë me veten për jetën, kështu që pse të mos fillojmë ta trajtojmë veten më mirë? Urrejtja ndaj vetvetes dhe tendenca për të ushqyer shqetësimin herët a vonë çon në ankth dhe madje edhe në vetëlëndim ose çrregullime depresive. Ndikohet edhe mjedisi rrethues. Sepse ata që e zhvlerësojnë veten shpesh e shfryjnë zhgënjimin e tyre tek të tjerët, sepse kur ndjejnë zemërimin dhe peshën e vetëvlerësimit të ulët, nuk janë në gjendje të japin më të mirën. Çfarë mund të bëjmë në këto rrethana?
Zhvilloni një dialog të dhembshur – Një punë kërkimore interesante e kryer nga Dr. Nele Stinckens nga Universiteti i Leuven (Belgjikë) flet për një terapi që synon vetëvlerësimin. Ai konsiston në lejimin e personit të zotërojë dialogun e tij të brendshëm. Është e nevojshme të mësosh të identifikosh idetë prej paaftësisë, kritikat e brendshme dhe atë zë kritik e negativ për ta shndërruar atë në një fjalim më të dhembshur. Për të filluar ta duam veten pak më shumë, duhet të jemi gjithmonë në gjendje t’i flasim vetes me dashuri, respekt dhe dhembshuri.
Tejkalimi i urrejtjes ndaj vetvetes kërkon vendosjen e qëllimeve të reja personale – Shpesh ushqejmë të njëjtat sjellje dhe stile jetese që përforcojnë shqetësimin tonë. Për të përmirësuar vizionin dhe vetëvlerësimin tonë, është gjithmonë mirë të bëjmë ndryshime. Vendosja e qëllimeve të reja dhe arritja e tyre përmirëson vetëvlerësimin. Takimi me njerëz të rinj sjell perspektiva të reja dhe mënyra të reja për të parë veten. Ndryshimet e vogla në jetën e përditshme mund të çojnë në transformime të vlefshme që forcojnë vetëvlerësimin. Dhe kjo është pikënisja më e mirë.
Burimi PsychoNews
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
