Nëse ke humbur dikë, pse nuk mund të qash ndërsa të tjerët e bëjnë këtë? Edhe pse çdo person përballet me pikëllimin në një mënyrë specifike, ka faktorë që e justifikojnë këtë realitet.
Gjëja e parë dhe më e rëndësishme është të mos fajësoni veten për këtë. Në realitet, procesi i pikëllimit është një përvojë mjaft delikate dhe e veçantë. Jo të gjithë njerëzit e kalojnë atë në të njëjtën mënyrë. Shumë herë, kjo mungesë lotësh dhe lehtësimi emocional është për shkak të fazës së mohimit, paaftësisë suaj për të pranuar atë që ka ndodhur.
Në këto raste, në psikologji zakonisht flasim për një bllokim emocional. Është një përvojë në të cilën një person nuk mund të shprehë dhe të heqë dorë nga vuajtjet e tij të brendshme. Megjithatë, fakti që nuk shprehet nuk do të thotë se nuk ka dhimbje, sepse ndjenjat janë aty, të ngulitura dhe të heshtura. Më pas, ju sugjerojmë të gërmoni më thellë në këtë temë.
Pse nuk mund të mbaj zi për vdekjen e një anëtari të familjes?
Ka njerëz që ndjekin terapi psikologjike me një shqetësim pothuajse shqetësues: “Një i dashur vdiq dhe unë nuk mund të qaj”. Kësaj vështirësie i shtohet edhe gjykimi shoqëror. Kur dikush humbet një anëtar të familjes dhe nuk shfaq asnjë lot, supozohet gabimisht se nuk ka pasur dashuri autentike. Kjo ide është e gabuar dhe duhet sqaruar.
Do t’ju lehtësojë të kuptoni se secili ka kohën e vet dhe mënyrën e vet të trajtimit të pikëllimit. Nuk ka asgjë patologjike që në ditët e para të mos i hapësh rrugë lehtësimit emocional. Me shumë mundësi, pas disa javësh, çdo situatë e parëndësishme do t’ju shkaktojë të qani. Megjithatë, ne përcaktojmë se cilat shkaqe shpjegojnë këtë realitet.
1.Nuk e keni asimiluar ende humbjen (mohimin)
Do të fillojmë duke vënë në dukje se e qara është e rëndësishme për qeniet njerëzore. Siç vërehet në një punim të botuar nga CNS Spectrums , dështimi për ta bërë këtë përkthehet në keqpërshtatje psikosociale: më pak ndjeshmëri, mbështetje sociale dhe lidhje me të tjerët. Prandaj, është e vërtetë që lehtësimi i tij ju lejon të lundroni më mirë në pikëllimin tuaj, por, ndonjëherë, është e zakonshme të qëndroni të bllokuar në mohim. Siç tregon një artikull i StatPearls, kjo përfshin mohimin e përvojës së të gjitha ndjenjave.
Në këtë mënyrë, nëse nuk mund të qash, ka mundësi që, megjithëse e ke njohur vdekjen e dikujt, të rezistosh sërish përballë përvojës emocionale që sjell humbja e tyre. Mendja juaj nuk ka qenë ende në gjendje të përpunojë vdekjen e të dashurit tuaj dhe se mungesa e pranimit bllokon emocionet tuaja. Në fakt, ajo që ndoshta po ndjeni është zemërimi, konfuzioni, ankthi dhe zemërimi. Jeni aq të mbingarkuar saqë e keni të pamundur të integroni atë që ka ndodhur. Thjesht duhet t’i jepni vetes pak më shumë kohë dhe të jeni të dhembshur me veten.
2.Jeni të fokusuar në faktorë dytësorë dhe stresorë
Të mos jesh në gjendje të vajtosh vdekjen e një anëtari të familjes është edhe për shkak të gjithçkaje që ndodh pas asaj mungese. Bota ju ndryshon dhe gjithçka rrëzohet mbi ju. Në ditët dhe javët pas humbjes ka shumë gjëra për të kuptuar dhe planifikuar . Jo vetëm që ju duhet të organizoni funeralin, është gjithashtu e zakonshme që të merrni pjesë tek anëtarët e familjes, të trajtoni çështje ligjore, etj. Kjo do të thotë që, për njëfarë kohe, jeni të bllokuar në detyrime stresuese që ju mbushin mendjen, duke ju penguar të vini në kontakt me emocionet tuaja. Për më tepër, mund të përqendroheni edhe në qëndrimin e zënë për të shmangur dhimbjen dhe për të mos u përballur me realitetin. Ndonjëherë ju thjesht duhet të ndaloni në mënyrë që t’i lini emocionet të rrjedhin.
Të gjithë kemi një ide të përgjithshme se çfarë janë duelet. Megjithatë, kur të prek nga dora e parë, asgjë nuk është ashtu siç prisje dhe ndihesh i humbur, i pushtuar nga emocionet dhe duke mos ditur si të reagosh. Çdo përvojë është unike, por gjëja më e rëndësishme është të keni mbështetjen e njerëzve tuaj të dashur dhe t’i jepni vetes kohë.
3.Po i shmangeni pikëllimit
Ne folëm me ju në fillim për mohimin, por është gjithashtu vendimtare të thellohemi në shmangien. Në një artikull në Journal of Clinical Psyology, ata tregojnë se si përballë humbjeve të papritura dhe traumatike shumë njerëz zhvillojnë sjellje shmangëse. Kjo konsiston në dëshirën për t’u shkëputur nga dhimbja, duke e shmangur atë me çdo kusht. Ne përshkruajmë se si manifestohet:
përpiqeni të mos i shihni apo prekni gjërat e tyre.
Shmangni me çdo kusht kujtimin e të dashurit tuaj.
Nuk dëshironi të flisni për personin që keni humbur.
Përpiqeni të shpërqendroni veten në mënyrë që të mos mendoni për atë që ka ndodhur.
Kur ju pyesin si jeni, ju thoni “mirë”.
Fokusoheni në kujdesin për të tjerët, duke harruar veten.
4.Ju nuk jeni një person i mësuar me lehtësimin emocional
Kultura dhe faktorët arsimorë ju kushtëzojnë në shumë mënyra. Ju mund të jeni rritur në një mjedis të dominuar nga rrëfime si “njerëzit e fortë nuk qajnë”. Të mos e lejosh veten të jesh i pambrojtur dhe i mësuar me frenimin nga frika e kritikave të jashtme, lë pasoja. Një prej tyre është bllokimi i çlirimit emocional shumë të nevojshëm. Rrjedhimisht, fakti që nuk mund të vajtosh vdekjen e një familjari shpjegohet edhe me këtë faktor. Një pengesë e tillë do të përkthehet në vuajtje dhe madje edhe simptoma psikosomatike, të tilla si dhimbje koke, siklet në stomak dhe muskuj, ndër të tjera. Megjithatë, nëse i lini këto rezistenca, ju sigurojmë se do të ndiheni shumë më mirë.
5.Faktorët mjekësorë dhe pamundësia për të qarë
Studimi i publikuar nga Journal of Affective Disorders nxjerr në pah informacionin që do t’ju interesojë. Ilaqet kundër depresionit shpesh mund të shkaktojnë mërzitje emocionale si një efekt anësor. Në fakt, ky studim detajon se nga një kampion prej 669 pacientësh, 46% vuanin nga kjo karakteristikë, e cila lidhej me pamundësinë për të qarë. Prandaj, nëse jeni duke marrë trajtim me ilaqet kundër depresionit, ka mundësi që mungesa e të qarit të jetë për shkak të kësaj.
Si të përballeni me këtë përvojë?
Siç e kemi theksuar, të qarit dhe t’i japësh rrugë lehtësimit emocional do ta bëjë më të lehtë për ju që të përballeni më mirë me humbjen. Ju duhet t’i jepni vetes kohë dhe të aplikoni burimet që ne përshkruajmë tani. Po kështu, siç tregohet në një artikull në Shkencat e Sjelljes , për neuroshkencën, pikëllimi është një nga 7 emocionet kryesore që duhen kuptuar për të ecur përpara. Ne shpjegojmë se si ta bëjmë atë:
Ji mirënjohës për momentet e mira të jetuara me këtë figurë: vendose mendjen në momentet e lumtura dhe jo aq shumë në ditët e tyre të fundit. Lëreni kujtesën tuaj të mbajë përvojat më magjike dhe të veçanta të jetuara së bashku si thesare të vërteta. Ato që do të qëndrojnë gjithmonë në zemrën tuaj.
Mbështetuni te njerëzit që doni: askush nuk mund ta zëvendësojë atë që keni humbur. Por për ta përpunuar më mirë atë dhimbje dhe mungesë, këshillohet që të mbështeteni në mjedisin tuaj shoqëror. Shmangni izolimin, nuk dëshironi ta kaloni vetëm këtë përvojë të vështirë. Të kesh afërsinë e miqve dhe familjes është një balsam i madh.
Mos u nxitoni: procesi i pikëllimit nuk ka një kohëzgjatje të paracaktuar. Prandaj, jini të dhembshur me veten dhe mos dëshironi që kjo vuajtje të zhduket shpejt. Duhet kohë për t’u përshtatur me atë zbrazëti dhe për të pranuar atë që keni përjetuar. Gjithashtu, për të përpunuar të gjitha ndjenjat që keni bllokuar.
Gjeni mënyra të shprehjes emocionale: shikoni dhe prekni objektet e atij personi që keni humbur dhe lejoni që lotët të vijnë. Mos hezitoni t’i shkruani një letër për t’i treguar asaj se si ndiheni dhe sa shumë e doni atë. Në të njëjtën mënyrë, praktikat artistike ose muzika ndihmojnë në rrjedhën e nevojshme të lehtësimit emocional.
Mos harroni se fazat e pikëllimit nuk janë fikse: pesë fazat e përcaktuara nga Kübler-Ross nuk janë normative dhe priren të jenë të ndryshme për çdo person. Për më tepër, një artikull në revistën Frontiers in Psychology i bëri jehonë se Interneti dhe Google i kanë bërë përdoruesit të supozojnë se pikëllimi ndjek faza lineare, kur kjo nuk është gjithmonë rasti.
Lejojini vetes të ndjeni: është e rëndësishme të njihni, të lini hapësirë dhe të pranoni të gjitha emocionet që lindin, si trishtimi , zemërimi, faji, ankthi ose mohimi. Kuptoni se përballja me humbjen është një proces natyror që çdo qenie njerëzore kalon në një moment. Lidhja me atë që ndjen do t’ju lejojë, pak nga pak, të shfryheni dhe të qani.
Rëndësia e mbështetjes psikologjike në pikëllim
E fundit, por jo më pak e rëndësishme, duam t’ju kujtojmë se mund të kërkoni ndihmë të specializuar nëse keni nevojë. Nëse e keni të pamundur të mbani zi për vdekjen e një anëtari të familjes, psikologu do t’ju ofrojë mjete terapeutike në mënyrë që të menaxhoni më mirë emocionet tuaja. Përveç kësaj, do të vërtetojë atë që ndjeni dhe do t’ju ofrojë teknika për t’u marrë me dhimbjen, zbrazëtinë, ankthin, ndër të tjera ndjesi.
Qasja e duhur do të parandalojë që pikëllimi të çojë në depresion, duke ju ofruar një hapësirë të sigurt për t’u shëruar pak nga pak. Mungesa e dikujt që e doni është e vështirë për t’u përballuar, por do të mësoni të jetoni përsëri pa u lënduar tepër. Do të rifitoni kontrollin e realitetit tuaj, duke e integruar atë humbje. Thjesht duhet t’i jepni vetes kohë dhe mos harroni të keni gjithmonë dikë afër.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
