Një printer për të prodhuar vaksina që janë të lehta për t’u administruar dhe direkt në vendet ku ato nevojiten: tingëllon si një zgjidhje fantastiko-shkencore, por kjo është pikërisht ajo që menduan shkencëtarët e MIT. Një grup kërkimor i Institutit Koch për Kërkimin Integrativ të Kancerit të MIT në Kembrixh, Massachusetts, ka zhvilluar një teknologji për të printuar copëza të pajisura me mikrogjilpëra që mund të vaksinojnë kundër sëmundjeve të ndryshme pa pasur nevojë për shiringa dhe flakonw, duke kapërcyer problemet që lidhen me transportin, shpërndarjen dhe ruajtjen e barnave. Zbulimi dhe testet e hershme përshkruhen në një artikull në Nature Biotechnology.
Një nga problemet e shpërndarjes së vaksinës është ai i zinxhirit të ftohtë. Siç e kemi parë gjatë pandemisë CoViD-19, shumica e vaksinave – përfshirë vaksinat mRNA – duhet të ruhen në temperatura të ulëta, një fakt që e ndërlikon shpërndarjen e dozave në zona të botës ku belbëzimi i energjisë elektrike nuk është i mundur që të garantohen këto kushte. Përveç kësaj, për të vaksinuar ju nevojiten shiringa dhe gjilpëra sterile si dhe personel i aftë për të administruar injeksionet.
Printeri i krijuar nga MIT, i cili mund të vendoset në një tavolinë, bën me qindra mikrogjilpëra që përmbajnë vaksinën. Pasi patch-i aplikohet në lëkurë, mikrogjilpërat shpërndahen, duke e dërguar përmbajtjen në trup, pa pasur nevojë për injeksione. Një tjetër plus është se këto ngjitëse do të qëndrojnë për muaj të tërë edhe jashtë frigoriferit.
Në vetvete, copëzat e pajisura me mikrogjilpëra nuk janë asgjë e re dhe tashmë po studiohen kundër Covid-it, poliomielitit, fruthit dhe rubeolës. Në veçanti, në artikullin e sapopublikuar, shkencëtarët tregojnë se si arritën të printonin me këtë teknologji mRNA, vaksina anti-covid që mund të ruhen në temperaturën e dhomës, gjë që shkaktoi një përgjigje imune te minjtë e krahasueshme me atë të krijuar nga vaksinat e injektueshme.
Si funksionon?
Brenda printerit, një krah robotik i fut vaksinat në kallëpet e mikrogjilpërave që gjenden në copëza. Molekulat e ARN-së janë të kapsuluara në nanogrimca lipide që i mbajnë fijet e brishta e të qëndrueshme për periudha të gjata kohore. Copëza përmban edhe polimere të cilat mund të modelohen lehtësisht në formën e mikrogjilpërave dhe që në të njëjtën kohë garantojnë qëndrueshmërinë e përbërësit aktiv edhe në temperaturën e dhomës ose në temperatura të larta.
Prototipi i printerit aktualisht mund të prodhojë njëqind vaksina në 48 orë, por performanca është vendosur të përmirësohet dhe teknologjia është e shkallëzueshme – thjesht rritja e numrit të printerave. Pasi të depozitohet, bojës i duhet një ditë që të thahet dhe të jetë gati.
Shkencëtarët testuan qëndrueshmërinë e lëngut duke futur fillimisht një molekulë ARN që kodon për një proteinë fluoreshente. Ata i mbajtën në temperatura të ndryshme deri në gjashtë muaj (4°C, 25°C dhe 37°C) dhe më pas i aplikuan te disa minj: në të gjitha kushtet ishte e mundur të gjendej një përgjigje ndaj kësaj proteine, një shenjë që mikrogjilpërat ishin të ruajtura mirë.
Ecuria e vaksinave anti-covid ka qenë gjithashtu e kënaqshme. Ekipi i vaksinoi minjtë me dy doza (d.m.th. dy copëza) me një distancë prej katër javësh dhe më pas mati sasinë e antitrupave të prodhuar. Brejtësit e vaksinuar me vaksina të bazuara në vaksinat mRNA zhvilluan një përgjigje të ngjashme me ato të imunizuara në mënyrën tradicionale. E njëjta gjë ndodhi me minjtë e vaksinuar me copëza të lëna në temperaturën e dhomës për tre muaj.
Procesi mund të përshtatet edhe me lloje të tjera vaksinash, si ato të bazuara në proteina ose viruse të inaktivizuara, dhe jo vetëm kundër Covid. Mund të përdoret gjithashtu për të ofruar jo vetëm vaksina, por edhe lloje të tjera ilaçesh.
Burimi Focus
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
