Pyetja esenciale: A duhet t’i japim rëndësi njerëzve negativë? Përgjigjja psikologjike: Po, duhet t’i japim rëndësi, por jo në kuptimin e shpenzimit të energjisë sonë emocionale. Rëndësia duhet t’i jepet me qëllim që të kuptojmë burimin e tyre të negativitetit dhe të mbrojmë mirëqenien tonë mendore.
Nga këndvështrimi i shëndetit mendor, ekspozimi i vazhdueshëm ndaj negativitetit (qoftë nga individët, apo lajmet) mund të shkaktojë stres, të ulë humorin dhe të na bëjë të shohim botën si një vend më të rrezikshëm nga ç’është në të vërtetë (një fenomen i njohur si Sindroma e Botës së Rrezikshme). Prandaj, menaxhimi i këtyre marrëdhënieve është një akt i rëndësishëm i kujdesit për veten.
Kuptimi psikologjik: Pse negativiteti është një “thirrje për ndihmë”
Psikologjia sugjeron se negativiteti i thellë, shpesh, nuk është një sulm personal ndaj jush, por një mekanizëm përballues (coping mechanism) i drejtuar keq.
Frika e Nënkuptuar: Shpesh, negativiteti rrjedh nga frika të thella, si: frika se nuk janë të respektuar, frika se nuk janë të dashur, ose frika se gjëra të këqija do të ndodhin.
Nevojat e Pamjaftueshme: Personat negativë ose toksikë mund të jenë duke kaluar kohë të vështira ose ndjehen të dobët. Ata përdorin kritikat, pesimizmin dhe ankesat për të fituar vëmendje, kontroll, ose ndjeshmëri (simpati). Në këtë rast, negativiteti shërben si një mjet manipulimi ose viktimizimi.
Pasqyrimi: Individët që janë rritur në një mjedis me kritika dhe pesimizëm mund ta kenë atë sjellje të inkorporuar në trurin e tyre si një mënyrë normale të sjelljes, duke e bërë negativitetin një zakon të vështirë për t’u thyer.
Strategjitë Psikologjike për Mbrojtjen Personale
Në vend që t’i “japim rëndësi” negativitetit në kuptimin e thithjes së tij, Psikologjia Konjitive Biheviorale ofron mënyra për ta menaxhuar në mënyrë efektive, duke mbrojtur hapësirën tonë mendore.
1.Vendosja e Kufijve të Qartë
Kufijtë janë themeli i çdo marrëdhënieje të shëndetshme, sidomos me njerëzit negativë. Ju keni të drejtë të mbroni energjinë tuaj.
Kufiri i Kohës dhe Hapësirës: Kufizoni kohën që kaloni me ta. Bëni vizita më të shkurtra ose ndryshoni mënyrën e kalimit të kohës (p.sh., bëni aktivitete që nuk kërkojnë biseda të thella, si të shikuarit e një filmi).
Kufiri Tematik: Nëse dikush fillon të ankohet pa pushim, ndërpritni bisedën me takt. Mund të thoni: “E kuptoj që je i mërzitur, por nuk kam energji të flas për këtë tani. A mund të flasim për [një temë neutrale]?”
2.Kufizimi i Përgjigjes
Negativiteti kërkon reagim. Njerëzit negativë shpesh ndjejnë një “fuqi” kur të tjerët reagojnë negativisht ndaj kritikave të tyre.
Praktikoni Shkëputjen: Kujtoni veten se fjala e tyre është një pasqyrim i botës së tyre të brendshme, jo i realitetit tuaj. Praktikoni Mindfulness për të qëndruar të qetë dhe të ndërgjegjshëm për frymëmarrjen tuaj gjatë ndërveprimit, në mënyrë që të mos e internalizoni energjinë e tyre.
Përgjigjuni me Zgjidhje: Kur një person negativ ankohet, devijoni fokusin nga problemi drejt zgjidhjes. Për shembull, në vend që të hyni në dramë, pyesni: “Çfarë plani ke për të përmirësuar këtë situatë?” Ose “Çfarë do të ishte një rezultat pozitiv për ty?” Kjo mund ta detyrojë personin të largohet nga faza e ankesës dhe të hyjë në mendimin problem-zgjidhës.
3.Përdorimi i Ristrukturimit Konjitiv
Kjo teknikë ju ndihmon të ndryshoni reagimin tuaj mendor ndaj fjalëve të tyre.
Mos e Merrni Personalisht: Kur kritikoheni, praktikoni të thënit me vete: “Kjo është më shumë për të sesa për mua.” Kjo ju ndihmon të rivlerësoni (reframe) situatën dhe të mos e lejoni kritikën e tyre të dëmtojë vetëvlerësimin tuaj.
Vlerësoni Burimin: Konsideroni burimin e kritikës. A vjen nga dikush që ka jetë të shëndetshme, të lumtur, dhe që ka sukses në atë që ju kritikoi? Nëse jo, atëherë mendimi i tyre nuk ka bazë autoritare për t’u marrë seriozisht.
Përfundimi – T’i japësh rëndësi njerëzve negativë nuk do të thotë t’i japësh atyre fuqinë të ndikojnë te ti. Përkundrazi, kjo do të thotë të jesh i ndërgjegjshëm për ekzistencën e tyre, t’i afrohesh atyre me empati (duke kuptuar burimin e tyre të dhimbjes) dhe të vendosësh kufij të fortë për të ruajtur energjinë dhe shëndetin tuaj mendor. Përballë pesimizmit të tyre, ju duhet të qëndroni një forcë pozitive, por mbi të gjitha, një forcë mbrojtëse për mirëqenien tuaj.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
