Vitamina E, e quajtur edhe tokoferol, është thelbësore për të ruajtur mirëqenien dhe shëndetin e të gjithë organizmit. Në fakt, ajo luan një rol të rëndësishëm në funksionimin e duhur të sistemit kardiovaskular, si dhe muskujve, lëkurës dhe metabolizmit. Është gjithashtu një vitaminë thelbësore që vitaminat e tjera (të tilla si vitamina A, vitamina C dhe vitamina D) të absorbohen në mënyrë korrekte në zorrë.
Vlerat
Kjo vitaminë është pjesë e kategorisë së vitaminave të tretshme në yndyrë, d.m.th. ato vitamina që kanë nevojë për një yndyrë në të cilën mund të treten dhe që mund të grumbullohen në trup si furnizim (në krahasim me vitaminat e tretshme në ujë, të tilla si C dhe ato të grupi B, të cilat nuk mund të ruhen në trupin tonë dhe prandaj duhet të merren rregullisht përmes ushqimit).
Në të njëjtën kohë, vitamina E është termolabile dhe për këtë arsye, përqendrimi i saj tenton të zvogëlohet me nxehtësi. Gatimi me temperaturë të lartë i ushqimeve që e përmbajnë e bën atë plotësisht joaktive. Vitamina E e asimilueshme gjendet në ushqimet e papërpunuara (të freskëta) dhe të papjekura.
Funksionet
Ndër aktivitetet e ndryshme që kryen brenda trupit, vitamina E:
- vepron si një antioksidant, duke ndihmuar në mbrojtjen e qelizave nga dëmtimet e shkaktuara nga radikalet e lira, ose mbeturinat që rrjedhin nga procesi që transformon ushqimin që marrim në energji;
- kontribuon në forcimin e sistemit imunitar;
- nxit zgjerimin e enëve të gjakut dhe kështu parandalon mpiksjen e gjakut brenda tyre;
- lejon qelizat të ndërveprojnë me njëra-tjetrën dhe të kryejnë funksione të rëndësishme.
Le të shohim specifikisht funksionet më të rëndësishme.
Përfitimet për zemrën dhe trurin
Falë aftësisë së saj antioksiduese, vitamina E parandalon oksidimin e kolesterolit të keq (LDL) i cili depozitohet me vështirësi më të mëdha në arterie. Në këtë mënyrë, ajo mbron të gjithë sistemin kardiovaskular, duke zvogëluar rrezikun e shfaqjes së pllakave aterosklerotike, probleme të zemrës dhe qarkullimit të gjakut si dhe goditje në tru dhe sulm në zemër.
Gjithashtu në tru, kjo vitaminë është thelbësore. Veprimi i saj mbrojtës siguron mbrojtje ndaj neuroneve, duke ndihmuar në parandalimin e incidencës së sëmundjeve neurodegjenerative të tilla si sëmundja e Alzheimerit. Vitamina E ka gjithashtu avantazhin e përmirësimit dhe ruajtjes së funksionit të vezoreve, duke rritur kështu pjellorinë e femrave dhe duke provuar të jetë një aleate e shkëlqyer për shëndetin e grave.
Antioksidant për shëndetin, lëkurën dhe sytë
Veprimi antioksidues i vitaminës E është gjithashtu i vlefshëm për mbrojtjen e trupit nga agjentët e dëmshëm mjedisorë siç janë ndotja, pesticidet dhe toksinat e tjera. Përveç kësaj, një furnizim i mirë i vitaminës E përmes dietës mbron bukurinë e lëkurës, gjithashtu vitamina E, mund të ndihmojë në rritjen e elasticitetit të lëkurës, parandalimin e rrudhave dhe strijave, gjithashtu ndihmon në trajtimin e problemeve dermatologjike si dermatiti ose dëmtimi i traumës siç janë cikatrizat.
Sistem imunitar më i fortë
Duke qenë një antioksidant që ul stresin oksidativ të të gjithë trupit, vitamina E lejon sistemin imunitar të funksionojë më mirë dhe të zvogëlojë gjendjen inflamatore të trupit. Kur niveli i inflamacionit zvogëlohet, rreziku i shfaqjes së sëmundjeve të caktuara dhe kontraktimi i infeksioneve bakteriale ose virale gjithashtu zvogëlohet. Për këtë arsye, është gjithmonë e rëndësishme që të furnizoheni me yndyrna të mira. Dieta mesdhetare është një burim i shkëlqyeshëm për këtë gjë: vaj ulliri ekstra i virgjër, peshk, fruta të thata dhe perime (më mirë nëse bio dhe të sezonit) janë burime të shkëlqyera të kësaj vitamine të çmuar!
Ku gjendet, ushqimet e pasura me vitaminë E
Burimet ushqimore të vitaminës E janë ushqime “yndyrore”, por në këtë rast ato janë yndyrna të mira, ose ato lipide që kontribuojnë në rritjen e niveleve të kolesterolit të mirë (HDL) dhe uljen e niveleve të kolesterolit të keq (LDL) në gjak. Ushqimet më të pasura me vitaminë E përfshijnë vajra bimorë, drithëra, mish, shpezë, vezë, fruta, perime dhe vaj gruri. Konkretisht gjejmë:
- Vaj ulliri
- Vaj luledielli
- Vaj gruri
- Vaj bajame
- Vaj lajthie
- Vaj misri
- Arra
- Drithërat e plota
- Mëlçi
- Perime me gjethe jeshile (spinaq, brokoli)
- Erëza (piper i kuq, piper, spec djegës)
- Vaj i mëlçisë së merlucit
- Merluc
- E kuqja e vezës
- Ullinj
- Produkteve të qumështit
Mangësi dhe suplemente
Nevoja ditore e vitaminës E tek të rriturit është rreth 12 mg për gratë dhe 13 mg për burrat, sasi që mund të arrihen lehtësisht përmes miratimit të një diete të larmishme dhe të ekuilibruar.
Mungesa e vitaminës E mund të theksohet përmes manifestimeve të tilla si:
- probleme neurologjike dhe muskulore (ndjenja e mpirjes në gjymtyrë, ndjesi shpimi gjilpërash, lodhje);
- shqetësime vizuale;
- sistemi imunitar shumë i dobësuar, me një ndjeshmëri të rritur ndaj infeksioneve.
Për të trajtuar çdo mungesë të vitaminës E, përdoren suplemente, të cilat gjithsesi duhet domosdoshmërisht të merren me rekomandim nga mjeku.
Burimi / https://dilei.it/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
